Sistem Pengelasan Bahan Kimia Terapeutik Anatomi
Sistem Pengelasan Bahan Kimia Terapeutik Anatomi (Anatomical Therapeutic Chemical; ATC) ialah sistem pengelasan ubat yang mengelaskan bahan aktif ubat mengikut organ atau sistem di mana ia bertindak dan sifat terapeutik, farmakologi dan kimianya. Tujuannya adalah sebagai bantuan untuk memantau penggunaan dadah dan penyelidikan untuk meningkatkan kualiti penggunaan ubat. Ia tidak membayangkan cadangan atau keberkesanan ubat.[1] Ia dikawal oleh Pusat Kerjasama Metodologi Statistik Ubat Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHOCC), dan pertama kali diterbitkan pada tahun 1976.[2][3][4]
Sistem pengekodan
[sunting | sunting sumber]Sistem pengekodan farmaseutikal ini membahagikan ubat kepada kumpulan yang berbeza mengikut organ atau sistem tindakan, niat atau sifat terapeutiknya, dan ciri kimia ubat. Jenama yang berbeza berkongsi kod yang sama jika mereka mempunyai bahan aktif dan petunjuk yang sama. Setiap kod ATC peringkat bawah bermaksud bahan yang digunakan secara farmaseutikal, atau gabungan bahan, dalam satu petunjuk (atau penggunaan). Ini bermakna bahawa satu ubat boleh mempunyai lebih daripada satu kod, contohnya asid asetilsalisilik (aspirin) mempunyai A01 sebagai ubat rawatan mulut setempat, B01 sebagai perencat platelet, dan N02 sebagai analgesik dan antipiretik; serta satu kod boleh mewakili lebih daripada satu bahan aktif, contohnya C09 ialah gabungan perindopril dengan amlodipin, dua bahan aktif yang mempunyai kod mereka sendiri (C09 dan C08 masing-masing) apabila diberikan secara tunggal.
Sistem pengelasan ATC ialah suatu hierarki yang ketat,[5] bermakna setiap kod semestinya mempunyai satu dan hanya satu kod induk, kecuali 14 kod di peringkat paling atas yang tidak mempunyai induk. Kod ini ialah pengecam semantik,[5] bermakna ia menggambarkan maklumat dengan sendirinya di luar berfungsi sebagai pengecam (iaitu, kod menggambarkan diri mereka sendiri keturunan lengkap keibubapaan). Sehingga 7 Mei 2020, terdapat 6,331 kod dalam ATC; jadual di bawah memberikan kiraan setiap tahap.[6]
| Tahap ATC | Kod | Nama / farmaseutikal yang berbeza |
|---|---|---|
| Tahap 1 | 14 | 14 |
| Tahap 2 | 94 | 94 |
| Tahap 3 | 267 | 262 |
| Tahap 4 | 889 | 819 |
| Tahap 5 | 5067 | 4363 |
Pengelasan
[sunting | sunting sumber]Dalam sistem ini, ubat dikelaskan kepada kumpulan pada lima tahap berbeza:[7]
Tahap pertama
[sunting | sunting sumber]Tahap pertama kod menunjukkan kumpulan utama anatomi dan terdiri daripada satu huruf. Terdapat 14 kumpulan utama:[8]
| Kod | Kandungan |
|---|---|
| A | Saluran pencernaan dan metabolisme |
| B | Darah dan organ pembentuk darah |
| C | Sistem kardiovaskular |
| D | Dermatologi |
| G | Sistem genitourin dan hormon seks |
| H | Persediaan hormon sistemik, tidak termasuk hormon seks dan insulin |
| J | Antijangkitan sistemik |
| L | Ejen antineoplastik dan imunomodulator |
| M | Sistem otot-rangka |
| N | Sistem saraf |
| P | Produk antiparasit, racun serangga dan penghalau |
| R | Sistem pernafasan |
| S | Organ deria |
| V | Lain-lain |
Tahap kedua
[sunting | sunting sumber]Tahap kedua kod menunjukkan subkumpulan terapeutik dan terdiri daripada dua digit.[9]
Contoh : C03 Diuretik
Tahap ketiga
[sunting | sunting sumber]Tahap ketiga kod menunjukkan subkumpulan terapeutik/farmakologi dan terdiri daripada satu huruf.
Contoh : C03C Diuretik bersiling tinggi
Tahap keempat
[sunting | sunting sumber]Tahap keempat kod menunjukkan subkumpulan kimia/terapeutik/farmakologi dan terdiri daripada satu huruf.
Contoh: C03CA Sulfonamida
Tahap kelima
[sunting | sunting sumber]Tahap kelima kod menunjukkan bahan kimia dan terdiri daripada dua digit.
Contoh : C03CA01 furosemida
Sistem pengelasan lain
[sunting | sunting sumber]ATCvet
[sunting | sunting sumber]Sistem Pengelasan Bahan Kimia Terapeutik Anatomi untuk produk perubatan veterinar (ATCvet) digunakan untuk mengelaskan ubat veterinar. Kod ATCvet boleh dibuat dengan meletakkan huruf Q di hadapan kod ATC kebanyakan ubat manusia. Sebagai contoh, furosemida kegunaan veterinar mempunyai kod QC03CA01.
ATC Herba
[sunting | sunting sumber]Sistem ATC Herba (HATC) ialah pengelasan ATC yang dikhususkan bagi perubatan herba; ia berbeza daripada ATC lazim melalui penerapan 4 digit berbanding 2 di Tahap 5.[10]
Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ "Purpose of the ATC/DDD system". WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology. Dicapai pada 6 July 2021.
- ^ "ATC/DDD Methodology: History". WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology.
- ^ WHOCC (28 November 2019). "ATC alterations from 2005-2019". WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology (WHOCC). Dicapai pada 27 December 2019.
- ^ WHOCC (28 November 2018). "DDD alterations from 2005-2019". WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology (WHOCC). Dicapai pada 27 December 2019.
- ^ a b Cimino, James (Nov 1998). "Desiderata for Controlled Medical Vocabularies in the Twenty-First Century". Methods of Information in Medicine. 37 (4–5): 394–403. doi:10.1055/s-0038-1634558. PMC 3415631. PMID 9865037.
- ^ Kury, Fabrício. "Scrape Anatomical-Therapeutic-Chemical (ATC) classes from the WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology website". GitHub. Dicapai pada 7 May 2020.
- ^ "ATC: Structure and principles". WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology.
- ^ "ATC/DDD Index". WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology.
- ^ the Anatomical Therapeutic Chemical (ATC) classification system Structure
- ^ "The Herbal Anatomical Therapeutic Chemical Classification System". Uppsala Monitoring Centre. Dicapai pada 7 July 2021.