Geograafsche Laag
De Geograafsche Laag (Geograafsche Koordinaten) vun enen Punkt up de Eerd warrt ut de geograafsche Breed (
Koordinaatensystem
[ännern | Bornkood ännern]
De Längenkrinken un Bredenkrinken hebbt jümmers en rechte Smieg un schaapt en Net up de Eerd. De Bredenkrinken warrt vun de Mitt (vun den Äquator) ut tellt. De Noordpol un de Süüdpol liggt jeder bi 90°. De Längenkrinken warrt vun enen Nullmeridian ut no Oosten un Westen hin tellt, se droopt sik bi 180° up de annere siet vun de Eerd.
Fröher geeft dat verschedene Nullmeridiane (to’n Biespeel in Ferro un Paris). Siet Anfang vun’n 20. Johrhunnert warrt up den ganze Welt de Meridian vun Greenwich brukt.
Koorten
[ännern | Bornkood ännern]Fröher hebbt de Koortentekner dat Koordinaatensystem jümmers so hinschoben, dat dat för jüm ehr Rebeet good passt. Jed’en Koort hett den egen Tosamenhang up de Eerd hatt. För de Satellitennavigatschoon müss man nu en System utklamüüstern, wat överall passt, dat is dat WGS84.
Historie
[ännern | Bornkood ännern]De Astronomen Hypsikles von Alexandria ("Anaphorikos", 170 v. Chr.) un Hipparch von Nikaia (190-120 v. Chr.) hebbt sik dat Delen vun enen Krink in 360° utdacht.
1634 wörr up El Hierro en Nullmeridian fast leegt, weil dat domals de Oort up de Welt wörr, de an’ wiedsten in’n Westen leeg. Siet 1738 geevt dat in Ingland den Meridian vun Greenwich, de 1884 för de ganze Welt goodkennt worrn is.