Kariben

Kariben is de Naam för verscheden Indianer-Völker in Süüd- un Middelamerika. Twuschen dat 8. un 15. Johrhunnert sünd Kariben inwannert in de Gemarken, de denn later vun de Spaniers den Naam Karibik kregen hefft. Up de Antillen-Eilannen sünd se gegen dat Arawak-Volk vun de Taino angahn, de dor al fröher inwannert weern.

Wat Kariben bedüden deit

De hüdigen Kariben

De Naam Kariben warrt up twee Aarden bruukt. Eenmol an un for sik för en Volk, wat ok hüdigendags an de Karibik ehre Süüdküst tohuse is in de Länner Venezuela (bi 5.000), Guyana (bi 475), Franzöösch Guyana (bi 3.000), Surinam (bi 2.500) un in'n Noorden vun Brasilien (bi 100). De egene Naam vun düsse Völker is Kalihna oder Galibi. Ehre Sprake höört to de Spraakfamilie vun de Karaiib'schen Spraken, de in'n nöördlichen Süüdamerika fökener vörkummt.

De Eiland-Kariben

Denn warrt avers ok Kariben seggt to en Volk, dat de Spaniers up de Lüttjen Antillen drapen harrn, as se up ehre eersten Entdeckungsreisen in düsse Gegenden unnerwegens weern. Dat weern de so nömmten Insel- oder Eiland-Kariben. Se hefft en ganz annere Sprake snackt, as de hüdigen Kariben, vunwegen dat se sik vermischt harrn mit de Arawak, de al vördem up de Inseln inwannert weern. So snacken se ene Sprake, de to de Arawak-Spraken tohöörn dö. Vun düsse Eiland-Kariben gifft dat hüdigendags bloß noch bi 3.500 Lüde up de Karibikinsel Dominica. Dor harrn de Englänner 1903 en Reservatschoon över 15 km² inricht'. Ehre Sprake is üm 1920 rüm verswunnen. Man noch hüdigendags wählt se jem ehrn egen Baas. En paar Hunnert Insel-Kariben gifft dat ok up Trinidad un annere Antillen-Inseln. Ümstreden is hüüttodaags, of de Kariben to Christoph Kolumbus siene Tied Kannibalen ween sünd. Dat spaansche Woort canibal kümmt vun dat kariibsche Woort Caribna, wat Minsch oder Person heten deit.

Swarte Kariben: De Garifuna

De Garifuna weert ok de Swarten Kariben nömmt. Se sünd tostanne kamen, as Eiland-Kariben un afrikaansche Slaven sik vermischt hefft. Se snackt bit up düssen Dag de Arawak-Sprake Igneri. Hüdigendags gifft dat mehr as 100.000 Garifuna.

Literatur

C.F.A. Bruijning und J. Voorhoeve (red.): Encyclopedie van Suriname, Amsterdam u. Brussel 1977, Uitg. Elsevier, Siete 325-326.

Weblenken

Literatur över de Galibi in'n Katalog vun dat Ibero-Amerikaansch Institut in Berlin

Kiek ok bi