श्रीलङ्काको प्रधानमन्त्री

श्रीलङ्काको प्रधानमन्त्री
ශ්‍රී ලංකා අග්‍රාමාත්‍ය இலங்கை பிரதமர்
श्रीलङ्काको निशान छाप
श्रीलङ्काको झन्डा
बहालवाला दिनेश गुणवर्द्धना २२ जुलाई २०२२ देखि
सम्बोधन	सम्माननीय (औपचारिक) महामहिम (कूटनीतिक)
स्थिति	मन्त्रीहरूको मन्त्रिपरिषद्को प्रमुख
आसन	श्री जयवर्दनेपुरा कोटे
नियुक्तिकर्ता	श्रीलङ्काको राष्ट्रपति
अवधि	पाँच वर्ष

श्रीलङ्काको प्रजातान्त्रिक समाजवादी गणतन्त्रका प्रधानमन्त्री मन्त्रीहरूको मन्त्रिपरिषद्को प्रमुख र संसदको सबैभन्दा वरिष्ठ सदस्य हुन्। यो श्रीलङ्काको कार्यकारी शाखामा राष्ट्रपति पछिको दोस्रो सबैभन्दा शक्तिशाली पद हो, जो संवैधानिक प्रमुख कार्यकारी हो। मन्त्रिपरिषद्लाई उनीहरूको नीति र कार्यका लागि सामूहिक रूपमा संसदप्रति जवाफदेही बनाइन्छ।

नियुक्ति

राष्ट्रपतिले संसदको एक सदस्यलाई प्रधानमन्त्रीको रूपमा नियुक्त गर्नेछन्, जसले राष्ट्रपतिको विचारमा "संसदको विश्वासको कमाण्ड गर्ने सम्भावना बढी हुन्छ"। प्रधानमन्त्रीले पदबाट राजीनामा नगरे वा संसदको सदस्य रहन नसकेसम्म मन्त्रीपरिषदले संविधानको प्रावधान अनुसार काम गरिरहने अवधिभर प्रधानमन्त्रीले पदभार धारण गर्ने गर्दछ।

शक्तिहरू

दुवै एउटै राजनीतिक दलका भएमा प्रधानमन्त्रीले राष्ट्रपतिको उपराष्ट्रपतिको रूपमा काम गर्नेछन्। कतिपय अवस्थामा राष्ट्रपति संसदमा बहुमतीय दलको नहुँदा वा राष्ट्रिय सरकार बनेको अवस्थामा राष्ट्रपतिभन्दा फरक दलबाट प्रधानमन्त्री नियुक्त हुने व्यवस्था छ। यस्तो अवस्थामा प्रधानमन्त्रीले वास्तविक सरकार प्रमुखको रूपमा काम गर्ने हो।

प्रधानमन्त्रि राष्ट्रपति र मन्त्रिपरिषद्को प्रमुख पछि प्राथमिकताको क्रममा दोस्रो हो। प्रधानमन्त्री संवैधानिक परिषद्, राष्ट्रिय सुरक्षा परिषद्का सदस्य र मन्त्रिपरिषद्को सबैभन्दा वरिष्ठ सदस्य हुनेछन्। संवैधानिक व्यवस्था अनुसार राष्ट्रपतिको पद रिक्त भएमा प्रधानमन्त्रीले ‘राष्ट्रपतिको पद रिक्त भएको र नयाँ राष्ट्रपतिले पदभार ग्रहण गरेको अवधिसम्मको अवधिमा राष्ट्रपतिको कार्यभार सम्हाल्ने र अन्य मध्ये एकजना मन्त्री नियुक्त गर्ने’ उल्लेख छ।

यो पनि हेर्नुहोस्

• श्रीलङ्काका प्रधानमन्त्रीहरूको सूची
• श्रीलङ्काको राष्ट्रपति