(Translated by https://www.hiragana.jp/)
Fagai - Wikipedia Ae ba nösi

Fagai

Moroi ba Wikipedia

Fagai, sambua halöŵö sino ara la falua ira ono niha ba danö niha tenga halöŵö sibohou. Fagai andre, ba tola möi fangalui ba zangodödö ya'ia. Ba danö niha, fagai tenga ha ba nidanö sebua, niha sifagai la khamö nasa sabakha ba sebolo ba wangalui i'a. Fagai andre, ba oya zoguna tanö bö'ö zi lö tola lö'ö la henagö, simane, gai, lakhö, batanö bö'ö nia.Niha si fagai ba danö niha, ba ato sibai zino mangalui i'a sebua böli tenga sa'ae ha i'a si to'ölö la gaini. Si fagai ba danö niha sito'ölönia ya'ira siso ma sahatö bangai nasi. Na siso ba hili, ya'ira to'ölö mamili wangalui soguna ero ma'ökhö simane, mangai (mogai) gitö, molaza, mananö sinanö ba tanöbö'ö sitola möi fangalui.[1]

Fakake Ni Oguna'ö

Na möi fagai, ba tatu manö moguna la'ohe ngawalö zoguna. Simane : gai, naha gahulua, lakhö, ba soguna ma balazo zifagai. He nano oya zoguna, banalö tundrahara, ba tebai mofanö ba wagaisa. Duho si'oföna sibai ba halöŵö wagaisa andre, ya'ia dundraha.

Ngawalö Gi'a

Si fagai, tenga ha asala möi ba nasi, hiza sifagai göi so khönia wangi'ila inötö si sökhi ba wagaisa sino itema khö ndra amania sagatua moroi khönia. Inötö silö tola lö'ö i'ila ya'ia da'ö, hauga wa alawa mbawa ba dalu mbanua, so nifotöi tesa'a, akhömita, (tenga baŵa so balau, obalau mbaŵa) börö ba wamaigi hadia mo bade ma lö'ö. Ba danö niha so nifotöi i'a sauri. I'a sauri andre, i'a samena lagaini ira niha sifagai, ba la amawa. So wöli gi'a andrö ia ni'ölinia la kaoni ma latötöi döinia i'a sauri, I'a sauri tenga ngawalö döi gi'a, fefu gi'a sibohou la gaini ba la'amawa, da'ö niwa'ö i'a sa'uri. Na ngawalö nia, so : i'a hambu-hambu, i'a hiu, i'a toda, i'a buru lewua, ono hambu-hambu, kalökö, mugu, ba tanö bö'ö nia.

I'a Ni'unagö

Moroi ba wagaisa ndra so halöŵö ba nasi, ba ahulua ma i'a sino lagai, so ni amawa, so ni'oguna'ö labali'ö diwo, ba so göi ni'unagö. Simane ba ba Nias Utara, ba no sambua bagia ni odödögö wamareta ba wamohi'a dödö nono mbanua ba wangodödögö halöŵö wangalui i'a andre. Ba hiza ba Nias Utara andre no so gi'a ni'unagö ba no tola la'öli niha ba naha gowöliŵa, simane ba harimbale, fasa, ba tanöbö'önia.[2]

Gohe-Gohe

  1. "RRI.Co.Id","Nelayan di Nias Beralih Tangkap Ikan Eksport, Ikan Dipasaran Menjadi Langka".
  2. "kabarnias.com"." Nias Utara Serius Kelola Sektor Perikanan dan Kelautan KERJA SAMA IPB-PEMKAB NIAS UTARA"