Gregoriaanse kalender: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
De hoofdletter in de naam is vervallen |
→Invoering van de gregoriaanse kalender: Link naar bron gerepareerd |
||
| (34 tussenliggende versies door 23 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1:
[[Bestand:Calendars world map.svg|thumb|400px|Officieel gebruikte kalenders over de wereld.
{{legend|#008000;|Gebruikt
{{legend|#008080;|Gebruikt aangepaste
{{legend|#ff8000;|Gebruikt naast
{{legend|#ff0000;|
[[Bestand:Biccherna Tablet - Commission for the Reform of the Calendar (Pope Gregory XIII Presiding).jpg|thumb|Paus Gregorius XIII zit de kalendercommissie voor (Bicchernatablet 72, [[Siena (stad)|Siena]], 1582)]]
[[Bestand:Gregorianscher Kalender Petersdom.jpg
De '''gregoriaanse kalender''', genoemd naar [[paus Gregorius XIII]] die hem in [[1582]] afkondigde, is in bijna alle landen van de wereld de officiële [[kalender]]. Niettemin zijn er landen die naast de gregoriaanse kalender voor religieuze doeleinden een andere kalender gebruiken.
De gregoriaanse kalender is een aanpassing van de
De gregoriaanse kalender maakt net als de juliaanse kalender gebruik van de [[christelijke jaartelling]].
Regel 19 ⟶ 20:
== Invoering van de gregoriaanse kalender ==
{{Zie ook|Zie voor een uitgebreid overzicht de [[lijst van invoeringsdata van de gregoriaanse kalender per land]].}}▼
{| align="right" class="toccolours" style="margin-bottom:2em; margin-right: 2em; text-align:center;"
|style="background-color:lightblue;" colspan="7"|'''oktober 1582'''
Regel 30 ⟶ 32:
|[[25 oktober|25]] || [[26 oktober|26]] || [[27 oktober|27]] || [[28 oktober|28]] || [[29 oktober|29]] || [[30 oktober|30]] || '''[[31 oktober|31]]'''
|}
De
In de rooms-katholieke landen [[Italië]], [[Spanje]], [[Portugal]] en [[Polen]] werd de gregoriaanse kalender direct zoals hierboven beschreven ingevoerd. Andere katholieke landen volgden binnen enkele jaren.
In veel protestantse gebieden werd de nieuwe kalender pas rond 1700 aanvaard.
[[File:Twee kalenders Leeuwarden.jpg|thumb|Gedenksteen in Jacobijnerkerk Leeuwarden]]▼
In veel protestantse gebieden werd de nieuwe kalender pas rond 1700 aanvaard. In [[Nederland]] aanvaardden [[Holland]], [[Zeeland (provincie)|Zeeland]] en de zuidelijke gewesten vrijwel onmiddellijk de nieuwe kalender, maar de overige gewesten deden dit pas in 1700 of in 1701. Gevolg was bijvoorbeeld dat de [[Tornado (wervelwind)|tornado]] die de [[Utrecht (stad)|Utrechtse]] [[Dom van Utrecht|Domkerk]] op 1 augustus 1674 in twee stukken splitste, in geschriften die de oude kalenderstijl hanteerden, gedateerd is op 22 juli. Soms werden beide stijlen genoteerd zoals op de gedenksteen die de Friese Staten lieten maken ter herinnering aan de [[Tachtigjarige Oorlog]]: de datums van de overeenstemming in januari, van het officieel goedkeuren in april en van de ''spectaculaire feesten'' in juni 1648, zie inzet afbeelding. De steen bevindt zich tegenwoordig in de [[Grote of Jacobijnerkerk|Jacobijnerkerk]] in [[Leeuwarden (stad)|Leeuwarden]].▼
Op de [[Britse Eilanden]] werd de gregoriaanse kalender de dag na 2 september 1752 ingevoerd. Die dag werd toen 14 september. Er werd daarna gesproken van [[Old Style en New Style]].▼
In Nederland zijn er zes data aan te wijzen wanneer de gregoriaanse kalender werd ingevoerd, afhankelijk van het gebied:<ref>{{Citeer web|url=https://www.dwc.knaw.nl/toegangen/eenheden/kalender-en-tijdrekening/|titel=Digitaal Wetenschapshistorisch Centrum - Kalender en tijdrekening|bezochtdatum=2024-05-24|taal=nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20211029162213/https://www.dwc.knaw.nl/biografie/christiaan-huygensweb/eenheden/kalender-en-tijdrekening/|archiefdatum=2021-10-29|dodeurl=nee}}</ref>
* [[Zeeland (provincie)|Zeeland]] en de zuidelijke gewesten, 14 december 1582 werd gevolgd door 25 december 1582;
[[Japan]] stapte in 1873 over op de gregoriaanse kalender.<ref>Robert C. Allen, Global economic history, a short introduction, 120.</ref> De invoering van de gregoriaanse kalender in het revolutionaire [[Rusland]] in 1918 had een vreemde bijwerking. Het verschil tussen beide kalenders was intussen tot 13 dagen opgelopen, zodat op 31 januari onmiddellijk 14 februari volgde. Drie maanden eerder, op 25 oktober 1917 (juliaans), had de [[Oktoberrevolutie]] plaatsgevonden. De eerste herdenking van die revolutie was 365 dagen later, wat niet meer viel in oktober, maar op 7 november.▼
* [[Holland]], 1 januari 1583 werd gevolgd door 12 januari 1583;
* Gelderland, 30 juni 1700 werd gevolgd door 12 juli 1700;
* Utrecht en Overijssel, 30 november 1700 werd gevolgd door 12 december 1700;
* Friesland en Groningen, 31 december 1700 werd gevolgd door 12 januari 1701;
* Drenthe, 30 april 1701 werd gevolgd door 12 mei 1701.
▲
▲Op de [[Britse Eilanden]] werd de gregoriaanse kalender de dag na 2 september 1752 ingevoerd. Die dag werd toen 14 september. Er werd daarna gesproken van [[Old Style en New Style]].
▲Zie voor een uitgebreid overzicht de [[lijst van invoeringsdata van de gregoriaanse kalender per land]].
▲[[Japan]] stapte in 1873 over op de gregoriaanse kalender.
[[Griekenland]] volgde in 1923 en in 2016 was [[Saoedi-Arabië]] tot nog toe het laatste land dat de gregoriaanse kalender officieel invoerde.<ref>{{en}}{{citeer web|url=http://www.arabnews.com/node/993061/saudi-arabia|title=KSA switches to Gregorian calendar |date=3 oktober 2016|author1=Rasooldeen, Mohammed|author2=Hassan, Rashid |archiefurl=https://web.archive.org/web/20211031232727/https://www.arabnews.com/node/993061/saudi-arabia|archiefdatum=2021-10-31|dodeurl=nee}}</ref>
De ''proleptische gregoriaanse kalender'' komt overeen met de gregoriaanse kalender, maar rekent ook onbeperkt terug. Er is daarbij ook een [[0 (jaar)|jaar 0]] en er zijn negatieve jaartallen.
Regel 74 ⟶ 85:
== Externe links ==
* {{de}}[https://web.archive.org/web/20110903121419/http://www.ortelius.de/kalender/form_de2.php Kalender-Rechner], een online programma converteert een datum vanuit een kalendersysteem naar keuze in een ander.
* [
{{Appendix|2==== Literatuur ===
* {{Cite book| last = Wijk| first = Walter Emile van| date = 1932| title = De gregoriaansche kalender: een technisch-tijdrekenkundige studie| publisher = [[A.A.M. Stols]]| location = Maastricht| language = nl| url = http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB05:000036967}}
* {{Cite book| last = Wijk| first = Walter Emile van| date = 1943| title = De late Paasch van 1943: eene populaire verhandeling over de bepaling van den datum van het Paaschfeest| publisher = A.A.M. Stols| location = 's-Gravenhage| language = nl| url = http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB18C:053525000}}
* {{Cite book| last = Coyne| first = George V.| first2 = Michael A.| last2 = Hoskin| first3 = Olaf|last3=Pedersen | date = 1983| title = Gregorian Reform of the Calendar: Proceedings of the Vatican Conference to Commemorate its 400th Anniversary, 1582-1982| publisher = Pontificia Academia Scientiarum/Specola Vaticana| location = Vatikaanstad| url = https://archive.org/details/GregorianReformOfTheCalendar}}
===Noten===
{{
{{Navigatie kalender}}
{{Navigatie kalendersystemen}}
| |||