Amethist: verschil tussen versies
k Wijzigingen door 2A02:A448:723C:1:39B9:9EC7:7FAA:D687 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Bitmaster |
Wf |
||
| Regel 39: | Regel 39: | ||
== Etymologie == |
== Etymologie == |
||
De naam is afkomstig van [[Oudgrieks]] ἀμέθυστος (''amethustos''). Amethist was reeds bekend bij de [[Egyptenaren]], [[Etrusken]] en [[Romeinse Rijk|Romeinen]], en [[Plinius de Oudere]] heeft amethist al beschreven. [[Bestand:Améthystre sceptre2.jpg|left|thumb]]In het oude [[Chinese oudheid|China]] werden uit amethist kleine [[Gem (gesneden edelsteen)|gem]]men gesneden. In de [[Middeleeuwen]] werd amethist ook in [[Europa (continent)|Europa]] zeer gewaardeerd. Hij werd [[bisschop]]steen genoemd, omdat het vroeger een geliefde edelsteen was voor kerkelijke [[hoogwaardigheidsbekleders]], en hij magische krachten zou bezitten.{{Bron?||2011|12|24}} |
De naam is afkomstig van [[Oudgrieks]] ἀμέθυστος (''amethustos''). Amethist was reeds bekend bij de [[Egyptenaren]], [[Etrusken]] en [[Romeinse Rijk|Romeinen]], en [[Plinius de Oudere]] heeft amethist al beschreven. [[Bestand:Améthystre sceptre2.jpg|left|thumb]]In het oude [[Chinese oudheid|China]] werden uit amethist kleine [[Gem (gesneden edelsteen)|gem]]men gesneden. In de [[Middeleeuwen]] werd amethist ook in [[Europa (continent)|Europa]] zeer gewaardeerd. Hij werd [[bisschop]]steen genoemd, omdat het vroeger een geliefde edelsteen was voor kerkelijke [[hoogwaardigheidsbekleders]], en hij [[Magie|magische krachten]] zou bezitten.{{Bron?||2011|12|24}} |
||
Het was het symbool van de verliefden de steen van matigheid, beschermer tegen [[tovenarij]] en [[Opvattingen over heks en hekserij in Europa|hekserij]]. Bij [[Jacob van Maerlant]] is de verklaring te vinden dat de steen dronkenschap verdrijft. Men heeft wel aangenomen dat de Griekse naam "tegen de roes" zou betekenen: van wijn die gedronken wordt uit een beker vervaardigd uit amethist zou men niet [[Dronkenschap|dronken]] kunnen worden. |
Het was het symbool van de [[Verliefdheid|verliefden]], de steen van [[matigheid]], [[Talisman|beschermer]] tegen [[tovenarij]] en [[Opvattingen over heks en hekserij in Europa|hekserij]]. Bij [[Jacob van Maerlant]] is de verklaring te vinden dat de steen dronkenschap verdrijft. Men heeft wel aangenomen dat de Griekse naam "tegen de roes" zou betekenen: van wijn die gedronken wordt uit een beker vervaardigd uit amethist zou men niet [[Dronkenschap|dronken]] kunnen worden. |
||
== Ontstaan == |
== Ontstaan == |
||
Versie van 7 sep 2018 19:34
| Amethist | ||||
|---|---|---|---|---|
_Can_you_imagine%3F_(5320329773).jpg)
| ||||
| Mineraal | ||||
| Chemische formule | SiO2(Ti4+, Fe3+) | |||
| Kleur | licht tot donkerviolet | |||
| Streepkleur | wit | |||
| Hardheid | 7 | |||
| Glans | glasglans | |||
| Opaciteit | doorzichtig | |||
| Breuk | schelpvormig, ruw | |||
| Kristaloptiek | ||||
| Kristalstelsel | Trigonaal | |||
| Brekingsindices | Ne 1,553, No1,544 | |||
| Dubbele breking | 0,009 | |||
| Dispersie | 0,013 | |||
| Fluorescentie | zwak groenachtig | |||
| Luminescentie | geen | |||
| Pleochroïsme | meestal zwak, soms met blote oog waarneembaar | |||
| Overige eigenschappen | ||||
| Veredeling | verhitten, bestralen | |||
| Bijzondere kenmerken | variëteiten met volle kleuren kunnen deze kleur licht verliezen | |||
| Lijst van mineralen | ||||
| ||||
Amethist is een violette variëteit van het mineraal kwarts (SiO2) en is de bekendste steen uit de kwartsgroep.
Etymologie
De naam is afkomstig van Oudgrieks ἀμέθυστος (amethustos). Amethist was reeds bekend bij de Egyptenaren, Etrusken en Romeinen, en Plinius de Oudere heeft amethist al beschreven.
In het oude China werden uit amethist kleine gemmen gesneden. In de Middeleeuwen werd amethist ook in Europa zeer gewaardeerd. Hij werd bisschopsteen genoemd, omdat het vroeger een geliefde edelsteen was voor kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders, en hij magische krachten zou bezitten.[bron?]
Het was het symbool van de verliefden, de steen van matigheid, beschermer tegen tovenarij en hekserij. Bij Jacob van Maerlant is de verklaring te vinden dat de steen dronkenschap verdrijft. Men heeft wel aangenomen dat de Griekse naam "tegen de roes" zou betekenen: van wijn die gedronken wordt uit een beker vervaardigd uit amethist zou men niet dronken kunnen worden.
Ontstaan
Metamorfieten, hydrothermaal, alluviale afzettingen. De kristallen groeien steeds op een onderlaag, de prisma's zijn vaak zwak ontwikkeld en daardoor overheersen de kristalspitsen; hier is ook de kleur het krachtigste. Deze gedeelten worden er afgeklopt, dat wil zeggen, voor verder gebruik afgebroken.
Door branden bij een temperatuur tussen 470 en 750 graden ontstaan lichtgele, roodbruine, groene of kleurloze variëteiten. Er bestaan amethisten die bij daglicht geleidelijk verbleken. Met radiumbestraling is de oorspronkelijke kleur weer te herstellen.
De kleur wordt veroorzaakt door ijzer in combinatie met ioniserende straling. Bij kunstlicht is amethist minder fraai.
Voorkomen
Al in de Middeleeuwen kon Brazilië zich beroemen op zijn vindplaatsen van amethist, ze worden onder andere gewonnen in Bahia, Minas Gerais en Mato Grosso. Recentelijk wordt in Bolivia de zogenaamde ametrien gewonnen, een amethist-citrien, waarbij de violette en gele kleuren afwisselen, maar de overgang tussen de kleuren is scherp begrensd.
Amethisten zijn ook bekend in de Verenigde Staten, namelijk in Montana, Maine, Georgia en Arizona. In Canada, Mexico, Bolivia, India, Myanmar, Japan, China en Korea, en van Sri Lanka, Zimbabwe, Congo en Australië zijn ook belangrijke producenten.
In Rusland wordt amethist onder meer gevonden in de Oeral, Jakoetsk en op het schiereiland Kola. Amethisten worden eveneens aangetroffen in Armenië, Frankrijk, Duitsland, Tsjechië, Slowakije, Bulgarije, Zwitserland en Ierland. Amethist vormt slechts zelden grotere zuivere kristallen.
In het British Museum bevindt zich een unieke geslepen steen van 343 karaat. Andere, kleinere stenen wegen minder; ze komen meestal uit Brazilië. Het Smithsonian Institution in Washington D.C. bezit zelfs een geslepen amethist uit Brazilië van 1362 karaat en één uit North Carolina van 202,5 karaat. Amethisten werden vaak gebruikt in staatsjuwelen, zoals de scepter van Catharina de Grote en de scepter van de Britse Kroon.
Bewerking
Facetslijpsel, cabochons, grote en kleine gesneden stenen.
De beste soorten worden gefacetteerd, de andere getrommeld of verwerkt tot kunstnijverheidsproducten.
Vergelijkbare mineralen
Imitaties
Synthetische korund, synthetische amethist en glas.
Kleur
De violette kleur van amethist ontstaat door verontreinigingen, een kleine hoeveelheid metaalionen in het kristalrooster, zoals; ijzer (Fe3+) en titaan (Ti4+). Door amethist te branden ontstaan gele tot goudkleurige verkleuringen ("citroenkwarts").
Zie ook
