Dapenghua

Dapenghua
Naam (taalvarianten)
Vereenvoudigd	大だい鹏话
Traditioneel	大鵬たいほう話ばなし
Pinyin	Dàpénghuà
Jyutping (Standaardkantonees) daai6 paang4 wa2 Zhuyin ㄉㄚˋ ㄆㄥˊ ㄏㄨㄚˋ Standaardkantonees IPA: [ taːi pʰaːŋ waː ] Yale (Standaardkantonees) daaih pàahng wá Dapenghua IPA: [ tʰaːi pʰuŋ waː ] Bao'an-Hakka tai3 pen2 wa3 Hongkong-Hakka tai5 ? wa5 Dongguanhua tai5 ? wa3 Meixianhua tai3 pen2 wa5 Taiwan-Hakka Thai-?-fa Minnanyu Tāi-phêng-ōa

Het Dapenghua is een Chinees dialect, dat door ongeveer een anderhalf miljoen mensen op de wereld wordt gesproken. Het heeft veel sprekers in New York, Portsmouth, Den Haag, Limburg, Longgang (met name de streek Dapeng Bandao) en Hongkong. Jongeren kunnen het meestal alleen verstaan. Het woord Dapenghua wordt in het eigen dialect uitgesproken als [ tʰaːi pʰuŋ waː ] (IPA)) en in het Standaardkantonees uitgesproken als [ taːi pʰaːŋ waː ].

Classificatie

Het Dapeng is volgens Chinese linguïsten een uniek dialect binnen de Chinese talen en wordt beschouwd als een Junjiahua. Doordat er geen ander dialect is dat bestaat uit twee grote Han-Chinese talen. Het dialect bestaat namelijk uit een mengelmoes van Hakka en Kantonees.

• Sino-Tibetaanse talen
  • Chinese talen
    • Kantonees
      • Waitau
      • Dapenghua

of

• Sino-Tibetaanse talen
  • Chinese talen
    • Hakka
      • Bao'an-Hakka
        • Dapenghua

Geschiedenis

Dapenghua
Naam (taalvarianten)
Vereenvoudigd	军营里さと的てき普通ふつう话
Traditioneel	軍營ぐんえい裏うら的てき普通ふつう話ばなし
Pinyin	jūnyíng lǐ de pǔtōnghuà
Zhuyin ㄐㄩㄣˉ 一いちㄥˊ ㄌ一いちˇ ㄉㄜ˙ ㄆㄨˇ ㄊㄨㄥˉ ㄏㄨㄚˋ Standaardkantonees IPA: [ kʷɐn jɪŋ lɵy kɛː pʰou tʰʊŋ waː ]/軍營ぐんえい裏うら嘅普通話つうわ Dapenghua IPA: [ kʷɐn jɐŋ liː kɛː pʰu tʰʊŋ waː ]/軍營ぐんえい裏うら嘅普通話つうわ Letterlijke vertaling de omgangstaal in het legerkamp

In Chinese geschiedenisboeken wordt het ook wel Junying li de putonghua genoemd, omdat in het begin het dialect alleen werd gebruikt door soldaten van de legerkampen Laifu en Liufu.

Doordat vroeger Standaardmandarijn niet door iedere Chinees als hoofdtaal werd beschouwd, waren er veel problemen in communicatie. Het Dapeng werd door de soldaten als lingua franca gebruikt in Longgang, want de soldaten kwamen van verschillende gebieden in Guangdong.

Later gebruikte de Hakka in Longgang steeds meer het Dapeng. Waardoor het dialect nu een mengelmoes is van Kantonese en Hakka woorden en klanken.

Ook is het dialect sterk verwant met het Weitouhua, dat de Waitau spreken.

Dapengsprekers

Alle mensen die uit het gebied Longgang vandaan komen kunnen het dialect verstaan en spreken. De meeste sprekers wonen in New York, Longgang en Hongkong. Het dialect wordt steeds minder gesproken omdat de meeste jongeren het niet hebben geleerd en omdat Standaardkantonees steeds populairder wordt.

Op het Hongkongse Ping Chau/平ひら洲しゅう, een eiland in Dapeng Wan/大だい鹏湾, wordt een variant van het Dapeng gesproken. Het verschil is klein het ligt op de intonatie van woorden. Er is een vervorming van de Dapenghua klank [iː] naar de Ping Chau klank [yuː].

Nederland heeft ongeveer duizend Chinezen die het Dapeng en het dialect Pingchau spreken en nog eens duizenden die het verstaan. Voor Kantonezen is het Dapeng makkelijk te verstaan doordat het verschil tussen Kantonees en Dapeng alleen de intonatie van woorden betreft.

Uitspraak

Alle Chinese woorden behalve de tweede Mandarijnse woorden moeten op z'n Nederlands uitgesproken worden. De "uh" van "uh" van "huh?". De "ur" van "Turk". De "aauw" van de "auw" van "miauw. De "ôow" van de "oo" van "boog". De "oe" van "doen". De "j" van "Janssen". De "dj" van het Engelse "jeans". De letters waar een accent grave op staat betekent dat de klank naar boven verheven wordt. Voorbeeld: de "a" van "maken" wordt bij á de ' "aa" van "maar?" bij een vraag '

woorden in vergelijking
Nederlands	Dapenghua	Dapenghua (IPA)	Standaardkantonees	Standaardkantonees (IPA)	Standaardmandarijn/pinyin
één	Yát 一いち	[jɐt]	Yāt 一いち	[jɐt]	Ie/yi 一いち
twee	Ngie 二に	[ŋiː]	Yie 二に	[jiː]	Ur/er 二に
drie	Sam 三さん	[saːm]	Saam 三さん	[saːm]	San/san 三さん
vier	Sie 四よん	[siː]	Seej 四よん	[sei]	Ss/Si 四よん
vijf	MM 五ご	[m̩]	MM 五ご	[m̩]	Woe/wu 五ご
zes	Lók 六ろく	[lʊk]	Lok 六ろく	[lʊk]	Ljuw/liu 六ろく
zeven	Chat 七なな	[tsʰɐt]	Chat 七なな	[tsʰɐt]	Chie/qi 七なな
acht	Páat 八はち	[paːt]	Paat 八はち	[paːt]	Baa/ba 八はち
negen	Kauw 九きゅう	[kɐu]	Kauw 九きゅう	[kɐu]	Djuw/jiu 九きゅう
tien	Sáp 十じゅう	[sɐp]	Sap 十じゅう	[sɐp]	Sj/shi 十じゅう
honderd miljoen	Jak 億おく	[jɐk]	Jik 億おく	[jɪk]	Ie/yi 億おく
kleur	Sak 色しょく	[sɐk]	Sik 色しょく	[sɪk]	Suh/se 色しょく
groen	Lók 綠みどり	[lʊk]	Lok 綠みどり	[lʊk]	Luu/lü 綠みどり
dankuwel	Toh Chéh 多謝たしゃ (in Standaardkantonees als "多た車くるま")	[tɔː tsʰɛː]	Toh Cheh 多謝たしゃ	[tɔː tsɛː]	Sjeh Sjeh/xiexie 謝しゃ謝しゃ
alstublieft	MM K'oei 唔該	[m̩ kʰuːi]	MM Kooi 唔該	[m̩ kɔːi]	Sjeh Sjeh/xiexie 謝しゃ謝しゃ
ruilen	Óen 換かわ	[uːn]	Woen 換かわ	[wuːn]	Goewan/huan 換かわ
groot	T'áai 大だい	[tʰaːi]	Taai 大だい	[taːi]	Daa/da 大だい
goed	Haauw 好このみ	[haːu]	Hoow 好このみ	[hou]	Haauw/hao 好このみ
boven	Sôong 上じょう	[sɔːŋ]	Seung 上じょう	[sœːŋ]	Sjang/shang 上じょう
geen	Maauw 冇	[maːu]	Moow 冇	[mou]	Boe/bu 不ふ
ook	Taauw 都と	[taːu]	Toow 都と	[tou]	Daauw/dao 都と
door	由よし於	[jɐu jiː]	由よし於	[jɐu jyː]	由よし於
weten	Sák 識	[sɐk]	Sik 識	[sɪk]	Dj daauw/zhi dao 知道ともみち
komen	來き	[lɵy]	來き	[lɔːi]	來き
weten	T'íe 知ち	[tʰiː]	Chie 知ち	[tsiː]	Dj daauw/zhi dao 知道ともみち
zitten	Chōh 坐すわ (in Standaardkantonees als "錯")	[tsʰɔː]	Choh 坐すわ		Dzwo/zuo 坐すわ
maken	Chǎng 整せい	[tsɐŋ]	Chǐng 整せい	[tsɪŋ]	Djwo/zuò 做
begrijpen	Mang Pák 明白めいはく	[mɐŋ pɐk]	Ming Paak 明白めいはく	[mɪŋ paːk]	Ming Baj/ming bai 明白めいはく
roepen/commanderen	喊	[ha:m]	叫さけべ	[ki:u]
de deur openen	Foej Moen 開門かいもん	[fuːi muːn]	Hooj Moen 開門かいもん	[hɔːi muːn]	Káaj Men/kai men 開門かいもん
China	Chòng Kók 中國ちゅうごく	[tsʊŋ kwɔːk]	Chóng Kwôk 中國ちゅうごく		Djong Gwoh/zhongguo 中國ちゅうごく
Shanghai 上海しゃんはい	Sôong Foej 上海しゃんはい	[sɔːŋ fuːi]	Seung Hooj 上海しゃんはい		Sjang Haaj/Shanghai 上海しゃんはい
hij他た/zij她/het它	Hǐe 佢	[hiː]	Heui 佢	[kʰɵy]	Taa/ta 他た/她/它
oma van vaderskant	Aa Maa	[a: ma:]	Aa Maa 阿おもね嫲		Naai Naai/nainai奶奶
oma van moederskant	姊婆	[tsɛ: pʰɔ:]	阿おもね婆ばば		Laauw Laauw/laolao姥うば姥うば
moeder	阿おもね奶	[aː naːi]	阿媽あま	[aː maː]
de was ophangen	灑乾	[saːi kuːn]	晾杉	[lɔːŋ saːm]
gisteren	瘡かさ日び	[tsʰɔːŋ jɐt]	沉日	[tsʰɐm jɐt]	Djwoh T'jen/zuotian 昨さく天てん
lange tijd	久ひさ	[kɐu]	耐たい	[lɔ:i]	Djuw/jiu 久ひさ
dik persoon	肥こえ佬	[fiː laːu]	肥こえ佬	[fei lou]	胖ゆたか子こ
chinese achternaam Zhang,Cheung 張ちょう/张	Chôong 張ちょう	[tsɔːŋ]	Cheung 張ちょう	[tsœːŋ]	Djang/zhang 張ちょう
vroeg (ochtend)	Chaauw 早はや	[tsaːu]	Choow 早はや	[tsou]	Chaauw/zao 早はや
de hele dag	成なり日び	[saːŋ jɐt]	成なり日び	[sɪŋ jɐt]	全ちょん天たかし
alles	Tsien 全ぜん	[tsʰiːn]	Tsuun 全ぜん	[tsʰyːn]	Tsjwen/chuan 全ぜん
het weer	T'íen Híe 天氣てんき	[tʰiːn hiː]	T'ǐen Heej 天氣てんき	[tʰiːn hei]	T-jen Ch'ie/tiānqì天氣てんき
modern	Sien Chan 先進せんしん	[siːn tsɐn]	Sien Chun 先進せんしん	[siːn tsɵn]	Ssjen Djin/xiānjìn
stage	Sak Chap 實み集しゅう	[sɐk tsɐp]	Sat Chaap 實み集しゅう	[sɐt tsaːp]
afstuderen	Pát Niep 畢業	[pɐt niːp]	Pat Yiep 畢業	[pɐt jiːp]	Bie Yeh/bìyè 畢業
nieuwe zaak openen	Fóei Chôong	[fuːi tsɔːŋ]	Hooi Chéung		K'aj Djang/kaizhang
zak	Teuj 袋ぶくろ	[tɵy]	Tooi 袋ぶくろ	[tɔːi]	Daai/dài 袋ぶくろ
retour	Leuj Woei 來らい回かい	[lɵy wuːi]	Lóoi Woei 來らい回かい		Laai GGweej/laihui 來らい回かい
keuken	Ch'uu Fong 廚房	[tsʰiː fɔːŋ]	Ch'uu Fôong 廚房	[tsʰyː fɔːŋ]	Ch'oe Fang/chúfáng 廚房
oranje pompoen	金きむ瓜ふり	[kɐm kwaː]	黃き瓜ふり	[wɔːŋ kwaː]	[nɐn kwaː] 南瓜かぼちゃ
weg/pad	Loe 路ろ	[luː]	Loow 路ろ	[lou]	Loe/lu 路ろ
acountant	Wóei Kaj 會計かいけい	[wuːi kɐi]	Woei Kaj 會計かいけい		GGweej Djie 會計かいけい
huisarts	Kaa T'ang Ngie Saang 家庭かてい醫い生せい	[kaː tʰɐŋ ŋiː saːŋ]	Kaa T'ing Yie Sang 家庭かてい醫い生せい	[kaː tʰɪŋ jiː sɐŋ]	Djaa Tieng Ie Sjung/jiatingyisheng 家庭かてい醫い生せい
tafel	隤	[tʰɵy]	台だい	[tʰɔːi]	Djwoh/zuo 桌
auto, kar	叉また	[tsʰaː]	車くるま	[tsʰɛ]	Ch'uh/Che 車しゃ
offeren bij de vooroudergraven	家いえ祠ほこら	[kaː tsʰiː]	拜はい山さん	[paːi saːn]	祭まつり祖そ
contract	Háap T'ong 合同ごうどう	[haːp tʰʊŋ]	Hap T'ong 合同ごうどう	[hɐp tʰʊŋ]	合同ごうどう

· ·

Shenzhen, Guangdong, Volksrepubliek China

Centrumdistricten:	Luohu · Yantian · Futian · Nanshan
Overige districten:	Bao'an · Longgang