Klaas de Vrieze
Klaas Jan de Vrieze[1], ook wel genaamd K.J. de Vrieze, (Oude Pekela, 1 februari 1836 – Helpman (Groningen), 30 januari 1915) was een Nederlandse onderwijzer.
Biografie
[bewerken | brontekst bewerken]De Vrieze was de oudste zoon uit het eerste huwelijk van hoofdonderwijzer Jan Klaassens de Vrieze (1805-1871) en Wietske Roelfs Panman (1806-1840). Op 10 februari 1860 trouwde hij in Veendam met Knelsina Daniels Munneke, dochter van landbouwer Daniel Alberts Munneke en Anna Roelfs de Jonge. Zij kregen één dochter. Op 6 april 1865 hertrouwde hij te Wildervank met zijn volle nicht Boukje de Vrieze, dochter van onderwijzer Jannes Klaassens de Vrieze en Jacobje Lieferts Eerkes. Uit dit huwelijk werden in Wildervank twee kinderen geboren.
De Vrieze was als landbouwkundig onderwijzer werkzaam in Ommelanderwijk, Oude Pekela en Stadskanaal. Van 1883 tot 1893 was hij aangesteld als schoolhoofd in Wildervanksterdallen. Tevens gaf hij toen les in de landbouwkunde in Veendam. Daarna was hij van 1893 tot 1901 leraar aan de toenmalige Rijks Landbouw Winter School in Groningen. Hij wist de boeren in de Groninger Veenkoloniën ertoe te bewegen kalium als kunstmest te gebruiken. Als propagandist ontmoette hij aanvankelijk veel scepsis, maar De Vrieze kon met praktijkproeven aantonen dat de landbouwopbrengsten aanzienlijk verhoogd konden worden.
De Vrieze schreef diverse leer- en leesboekjes en gaf lezingen over de landbouw.
Monument in Bareveld
[bewerken | brontekst bewerken]In Bareveld, naast de K.J. de Vriezestraat 1 (destijds Bareveld D39), is op 8 oktober 1919 een monument onthuld ter nagedachtenis aan K.J. de Vrieze. Het gedenkteken is ontworpen door H.W. Scholten, de reliëfs (één met een ploegende boer en één met een onderwijzer voor de klas) zijn van E. Declercq.
De tekst op het monument luidt:
Hulde aan de nagedachtenis van wijlen K.J. de Vrieze, overleden 30 januari 1915, den ijverigen propagandist voor het gebruik van kunstmeststoffen in de Veenkoloniën - Hij wees den landbouw nieuwe wegen, den boer tot heil, het land ten zegen - Hij leerde de ouderen en onderwees de jongeren.
Ook in de stad Groningen is een straat naar hem genoemd.
Fotogalerij
[bewerken | brontekst bewerken]-
Ploegende boer -
Onderwijzer voor de klas -
"Hij leerde de ouderen en onderwees de jongeren" -
"Hij wees de landbouw nieuwe wegen den boer tot heil het land ten zegen" -
Klaas Jans de Vrieze
Bibliografie
[bewerken | brontekst bewerken]- Kijkjes in de plantenwereld : voor de lagere school ... / K. de Vrieze. - Groningen, 1891.
- Kijkjes in de plantenwereld : voor de lagere school ... / K. de Vrieze. - Groningen, 1891.
- Hoe kunstmest gebruikt moet worden / door K. de Vrieze. - 3e dr. - Veendam, 1892.
- Goedkoope bemesting van vlinderbloemige gewassen : verrijking van den grond met de dure stikstofverbindingen - zonder kosten - Goedkope bemesting van blijvende weiden : bekroond antwoord etc. / K. de Vrieze. - Veendam : De Lange, 1894. - IV, 85 p.
- Iets over bemestingsleer : verzameling van artikels over bemestingsleer voor onze jonge lezers uit de Veldpost / K. de Vrieze. - Amsterdam : Van Megen, 1895. - 102 p.
- Moderne bemestingsleer : de goedkoopste bemesting met verschillende soorten van natuur- en kunstmest op verschillende grondsoorten / K. de Vrieze. - Amsterdam : De Veldpost, 1898. - 119 p. - (Goedkoope landbouwbibliotheek ; nr.28)
- Wat de landjeugd noodzakelijk moet weten : een leer- en leesboek voor de hoogste klasse in landbouwdorpen / door K. de Vrieze. - Zwolle : Tjeenk Willink, 1889. - VIII, 92 p. - 6e, herz.dr.: 1922 door K. de Vrieze en J. Kok.
- Wat iedereen, en vooral elk huisvader en elke huismoeder, noodzakelijk moet weten van de melk / K. de Vrieze. - Leeuwarden : Van der Velde, 1902. - 64 p.
- Mijne herinneringen omtrent het gebruik van kunstmest : tevens handleiding voor het gebruik van kunstmest / K. de Vrieze. - 2e dr. - Amsterdam : De Veldpost, 1907. - 64 p.
- Wikipedia: Bareveld.
- Vierhonderd jaar Groninger Veenkoloniën in biografische schetsen / onder red. van J.D.R. van Dijk en W.R. Foorthuis. - 2e verb. dr. - Groningen : REGIO-PRojekt, 1994. - 288 p. ISBN 90-5028-041-2. Oorspr. uitg.: 1994. Hieruit: Klaas Jan de Vrieze / D.J. Pattje. p.249-252
- Pekelders : biografisch woordenboek van Pekela / samengest. door Bram Camerlingh [pseud. van Dick Kuil]. - Ten Boer : Camerlingh, UniBook, 2010. - 2 dl.: I: Biografieën. - 432 p.; II : aanvullingen en register. - p.437-525. Hieruit: p.392-393
