(Translated by https://www.hiragana.jp/)
Marilyn Monroe - Wikipedia Naar inhoud springen

Marilyn Monroe

Koppelingen bewerken
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Marilyn Monroe
Monroe in 1953
Algemene informatie
Volledige naam Norma Jeane Mortenson
Geboren 1 juni 1926
Overleden 4 augustus 1962
Land Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Bijnaam MM, The Blonde Bombshell
Werk
Jaren actief 1945–1962
Beroep model, actrice, zangeres
Handtekening
Handtekening
Officiële website
(en) IMDb-profiel
MovieMeter-profiel
(mul) TMDb-profiel
(en) Allmusic-profiel
(en) Last.fm-profiel
(en) AllMovie-profiel
Portaal  Portaalicoon   Film

Marilyn Monroe, pseudoniem van Norma Jeane Mortenson (Los Angeles (Californië), 1 juni 1926 – aldaar, 4 augustus 1962),[1][2] was een Amerikaans fotomodel, actrice en zangeres. Ze werd als sekssymbool een icoon in de jaren vijftig.

Levensloop[bewerken | brontekst bewerken]

Jonge jaren[bewerken | brontekst bewerken]

Marilyn Monroe als fotomodel op jonge leeftijd

Marilyn's moeder werd geboren als Gladys Pearl Monroe,[3] en huwde in 1917 met John Baker. Met John Baker had Gladys twee kinderen, Robert (1918-1933) en Berniece (1919-2014).[3] John Baker was een gewelddadige man en Gladys vroeg in 1921 een scheiding aan.[4] Na de scheiding kreeg Gladys de voogdij over Robert en Berniece, maar John Baker ontvoerde hen en nam ze mee naar Kentucky.[3] Gladys verhuisde in 1922 richting Kentucky om vlakbij haar kinderen te wonen. Daar werkte ze als huishoudster en kinderoppas, onder andere voor een meisje dat Norma Jeane Cohen heette.[5] Gladys haar zoon Robert overleed in 1933 op 15-jarige leeftijd aan de gevolgen van nierfalen.[4] Berniece zou haar moeder jarenlang niet zien.[3] Nadat Gladys haar kinderen had verloren begon ze veel te drinken.[6]

In 1924 huwde Gladys met Martin Edward Mortensen (1897-1981).[7] Een jaar later gingen Gladys en Mortensen uit elkaar, hoewel ze tot 1928 officieel gehuwd bleven.[7] Gladys trok in bij Grace McKee, een vriendin en collega, in Los Angeles. Gladys Baker werkte gedurende die tijd in de filmmontage-afdeling van RKO Pictures.[7] Daar werkte zij onder begeleiding van Charles Stanley Gifford.[8] Gladys en Gifford begonnen een affaire en vlak daarna raakte Gladys zwanger.[5] Toen Gifford dit vernam, verbrak hij de relatie. Op 1 juni, 1926 werd Norma Jeane Baker geboren in de Los Angeles County Hospital.[9]

Gladys Baker moest als alleenstaande moeder in het levensonderhoud van zichzelf en haar dochter voorzien, en liet de opvoeding van Norma Jeane veelal over aan haar vrienden Albert en Ida Bolender.[7] Gladys leed eveneens aan een ernstige post-partumdepressie. Bij één gelegenheid verhinderde Grace McKee dat Gladys haar dochter neerstak.[5] Een andere keer beschuldigde Gladys Grace McKee ervan haar dochter te hebben vergiftigd en stak Grace vervolgens met een mes.[5] Norma Jeane zou nooit een goede band met haar moeder opbouwen. In een later interview zei ze over haar moeder: "To me, she was just that red-haired woman." ("Voor mij was ze slechts die roodharige vrouw.")

Een aantal gebeurtenissen in de herfst van 1933 verergden Gladys haar psychische problemen. Haar zoon Robert stierf aan nierfalen en haar grootvader, Tilford Hogan, pleegde zelfmoord. Eveneens vernam Gladys dat Norma Jeane seksueel was misbruikt.[7] Een neuroloog schreef Gladys psychotrope medicatie voor, maar reageerde hier heftig op.[7] In januari van 1934 kreeg Gladys een zenuwinzinking en kreeg de diagnose van paranoïde schizofrenie.[5] Na enkele maanden in een rusthuis te hebben doorgebracht, werd Gladys in het Los Angeles General Hospital opgenomen, omdat ze niet voor zichzelf kon zorgen.[7]

Een tijdlang woonde Norma Jeane bij Grace McKee.[7] Af en toe bracht Gladys in het weekend een bezoek aan Norma Jeane en Grace, maar dan was ze stil en verdrietig. Norma Jeane zei later: "Mijn moeder heeft nooit echt moeite gedaan om bij mij te zijn. Ik denk niet dat ik voor haar bestond."[7]

In de winter van 1934 werd Gladys Baker als krankzinnig beschouwd en opgenomen in het Norwalk State Hospital in Los Angeles.[5]

In september 1935 plaatste Grace McKee, inmiddels gehuwd met Erwin "Doc" Goddard, Norma Jeane in het Los Angeles Orphans Home.[7] Het weeshuis werd door haar leeftijdsgenoten positief beschreven, maar Norma Jeane voelde zich in de steek gelaten. Aangemoedigd door het personeel van het weeshuis, dat dacht dat Norma Jeane gelukkiger zou zijn als ze in een gezin woonde, werd Grace in 1936 haar wettelijke voogd, maar haalde haar pas in de zomer van 1937 uit het weeshuis. Norma Jeane's tweede verblijf bij de Goddards duurde slechts een paar maanden omdat Erwin Goddard haar lastig viel. Daarna woonde ze korte periodes bij haar familieleden en vrienden van Grace in Los Angeles en Compton.[7]

In september 1938 ging Norma Jeane bij Grace haar tante Ana Lower wonen.[5] Ze werd ingeschreven aan de Emerson Junior High School en ging met Lower naar de wekelijkse Christian Science-diensten. Ze blonk uit in schrijven en leverde bijdragen aan de schoolkrant, maar was verder een middelmatige leerling. Als gevolg van de gezondheidsproblemen van de bejaarde Lower keerde Norma Jeane begin 1941 terug naar de Goddards.[5]

In 1942 moest Grace haar man voor zijn werk naar de oostkust van de Verenigde Staten. Het stel mocht Norma Jeane om wettelijke redenen niet meenemen. Het echtpaar McKee had twee opties voor de jonge Norma Jeane: terug naar het weeshuis of trouwen. Ze kozen voor het laatste en dus trouwde de 16-jarige op 19 juni 1942 met haar 5 jaar oudere buurjongen James Dougherty.[7] Norma Jeane trok in bij haar schoonouders terwijl Dougherty in de Amerikaanse marine diende en uitgezonden was naar de Stille Oceaan. Norma Jeane werkte tijdens de Tweede Wereldoorlog in een fabriek waar men radiografisch bestuurbare vliegtuigen, de OQ-2, voor het leger maakte. Haar taak was om de vliegtuigen te bespuiten met vlamvertrager. Tijdens dit werk werd ze opgemerkt door een fotograaf uit het leger, David Conover.[7] Norma Jeane nam ontslag bij de fabriek, vertrok uit het huis van haar schoonouders en begon een succesvolle modellen carrière.[7] In augustus van 1945 tekende ze een contract bij het Blue Book Model Agency.[5]

Op aanraden van Emmeline Snively, eigenaar van het Blue Book Model Agency, blondeerde Norma Jeane haar haar. Norma Jeane werd een zeer gewild model en prijkte in begin 1946 alreeds op 33 tijdschriftomslagen zoals Pageant, US Camera, Laff en Peek.[7] Via Snively tekende Norma Jeane in juni van 1946 een contract bij een acteerbureau.[7] Na een mislukt interview bij Paramount Pictures, kreeg ze via filmproducent Darryl F. Zanuck van 20th Century Fox een contract aangeboden. In datzelfde jaar koos Norma Jeane de artiestennaam "Marilyn Monroe".[7] Op 13 september 1946 scheidde Monroe van James Dougherty, die tegen haar carrière was.[7] Hij overleed in 2005.

Actrice[bewerken | brontekst bewerken]

Monroe werkte bij Fox aan haar houding en nam acteer- en zanglessen. Haar eerste rolletjes speelde ze in "Dangerous Years" (1947) en "Scudda Hoo! Scudda Hey!" (1948). Monroe werkte tevens voor het Actor's Laboratory Theatre, een acteerschool die de technieken van groepstheater onderwees.[7]

In 1949 ontmoette Monroe Johnny Hyde, de vice-president van de William Morris Agency. Ze werd zijn protegée. via Hyde kreeg Monroe bijrollen in een verscheidenheid aan films, waaronder de veelgeprezen werken: "All About Eve" (1950) van Joseph Mankiewicz en de film noir "The Asphalt Jungle" (1950) van John Huston.[5] Johnny Hyde overleed in 1950 aan een hartaanval.

Geleidelijk aan maakte ze naam als dom blondje, een imago dat ze bewust cultiveerde. Haar eerste grote rol was in Niagara. Ze had groot succes met Gentlemen Prefer Blondes, naast Jane Russell, en met The Seven Year Itch, waarin het befaamde shot zit met de opwaaiende jurk. Haar laatste project was Something's Got To Give, een onvoltooide film waarin ze tegenover Dean Martin speelde.

Monroes huwelijk met de honkballer Joe DiMaggio, met wie ze op 14 januari 1954 trouwde, duurde slechts negen maanden (tot 27 oktober 1954). Ze gingen evenwel als goede vrienden uit elkaar. DiMaggio bracht na Monroes dood in 1962 gedurende twintig jaar driemaal per week verse rozen naar haar graf.

Arthur Miller[bewerken | brontekst bewerken]

Monroe treedt op voor Amerikaanse troepen in Korea, 17 februari 1954.

Aan het einde van de jaren vijftig richtte Monroe haar eigen productiehuis op en verhuisde ze naar New York. Ze nam lessen bij The Actors Studio van Lee Strasberg en kreeg een relatie met toneelschrijver Arthur Miller, met wie ze op 29 juni 1956 trouwde. Ze wilde zich verdiepen en serieuzere rollen spelen. In Engeland maakte ze The Prince and the Showgirl, met Laurence Olivier. De film was een flop, maar werd achteraf helemaal niet slecht bevonden. Velen vinden dat haar beste film Some Like It Hot was, tegenover Jack Lemmon en Tony Curtis, alhoewel ze ook goede recensies kreeg voor haar optreden in Bus Stop.

Arthur Miller schreef voor haar het script van The Misfits, waarin ze speelde tegenover Clark Gable en Montgomery Clift, twee Hollywoodlegenden. De opnames waren een hel, doordat ze plaatsvonden in de woestijn van Nevada, ver van de bewoonde wereld. Monroe repeteerde tot diep in de nacht met haar persoonlijke coach, Paula Strasberg, de tekst voor de volgende dag. Door vermoeidheid, maar ook door haar alcohol- en medicijngebruik, verscheen ze vaak te laat op de set, of soms gewoon helemaal niet. Halverwege de opnamen stuurde de regisseur, John Huston, die zelf ook wel een slokje lustte en soms tijdens de opnamen in slaap viel, haar naar een kliniek om van haar verslaving af te komen. De laatste opnamen van Monroe zijn in soft focus gefilmd om de sporen van de verslaving te maskeren.

Miller ontmoette tijdens de opnamen de fotografe Inge Morath, met wie hij een relatie begon. Dit leidde tot de scheiding van Monroe op 20 januari 1961.

Overlijden[bewerken | brontekst bewerken]

Monroe ligt begraven op het Westwood Village Memorial Park Cemetery.

Na The Misfits werkte Monroe nog mee aan opnames voor Something's Got to Give, een project dat door de studio werd stilgelegd omdat ze bijna nooit op de set kwam. Haar psychische problemen, deels geërfd van haar moeder, verergerden door haar chronische medicijngebruik.

Op 5 augustus 1962 werd ze dood aangetroffen door de huishoudster Eunice Murray in haar huis in Brentwood, Californië. Bij de autopsie werd 8 milligram per 100 milliliter van het middel chloraalhydraat en 4,5 milligram per 100 milliliter van het middel Nembutal in haar bloed gevonden. Dr. Theodore J. Curphey van The Los Angeles County Coroner's Office oordeelde dat de dood was ingetreden in de nacht van 4 augustus of de vroege morgen van 5 augustus als gevolg van een acute "barbituraat-vergiftiging", een "waarschijnlijke zelfmoord".

Monroe werd begraven op het Westwood Village Memorial Park Cemetery in Los Angeles.[10]

Speculaties[bewerken | brontekst bewerken]

Er is in de media veel gespeculeerd over een mogelijke relatie tussen Monroe en de Kennedy's. Met de Amerikaanse president John F. Kennedy zou ze volgens deze geruchten een affaire hebben gehad, maar toen hij haar beu was, zou hij haar hebben overgedragen aan zijn broer, Bobby Kennedy. Toen deze haar zou hebben laten vallen, zou Monroe door het lint zijn gegaan en een poging tot chantage hebben gedaan. Bewijs voor de relatie en een andere doodsoorzaak dan zelfmoord is echter nooit gevonden.

Er zijn oorzaken aan te wijzen voor het ontstaan van deze geruchten. Het grote publiek was in de jaren 1960 onwetend van het drugsgebruik van Monroe. Voor buitenstaanders kwam haar dood dan ook onverwacht. Dat gaf dan ook voeding aan speculaties over de doodsoorzaak. Ook het optreden van Monroe op de verjaardag van president Kennedy in mei 1962, toen ze de president op opvallend zwoele manier Happy Birthday toezong, gaf achteraf voeding aan de bovengenoemde speculaties. Ten slotte ging het hier om twee iconen van de vroege jaren 1960 die alle twee op een onverwachte en raadselachtige manier aan hun eind kwamen, voor de populaire pers goed voor veel sappige verhalen.

Er zijn ook serieuze boekpublicaties over deze connectie verschenen. Zes boeken van bekende onderzoeksjournalisten over deze zaken zijn:

  • Het beruchtste: "The Murder of Marilyn Monroe: Case Closed". Door Jay Margolis, een Monroe-expert, en Richard Buskin, een journalist van de New York Times. Gepubliceerd op 3 juni 2014 door Skyhorse ISBN 1628737573 Engels
  • HERSH, Seymour H. (1997), The Dark Side of Camelot. Boston: Little, Brown and Company.
  • WOLFE, Donald H. (1998), The Assassination of Marilyn Monroe. London: Little, Brown and Company.
  • HEYMAN, David C. (1998), JFK. A Candid Biography. New York: E.P. Dutton.
  • Shaw, Mark (2021), Collateral Damage: The Mysterious Deaths of Marilyn Monroe and Dorothy Kilgallen, and the Ties that bind them to Robert Kennedy ISBN 1642938181 Engels
  • Rothmiller, Mike "Bombshell The Night Bobby Kennedy Killed Marilyn Monroe" ISBN 9781913543624

Een overzicht van theorieën rond Monroes dood geeft het Autopsy Report.[11][12]

Citaten[bewerken | brontekst bewerken]

Enkele bekende citaten van Marilyn Monroe

  • "I've been on a calendar, but never on time."
  • "An actress is not a machine, but they treat you like a machine. A money machine."
  • "That's the trouble, a sex symbol becomes a thing. But if I'm going to be a symbol of something, I'd rather have it sex than some other things we've got symbols of."
  • "It's not true that I had nothing on. I had the radio on."
  • "Sex is part of nature. I go along with nature."
  • "I don't mind making jokes, but I don't want to look like one."
  • "No one ever told me I was pretty when I was a little girl. All little girls should be told they are pretty, even if they aren't."
  • "I want to grow old without facelifts. I want to have the courage to be loyal to the face I have made."
  • "I knew I belonged to the public and to the world, not because I was talented or even beautiful, but because I had never belonged to anything or anyone else."
  • "I don't mind living in a men's world, as long as I can be a woman in it."
  • "A smart girl leaves before she's left."
  • "Just because you fail once, doesn't mean you're gonna fail at everything."
  • "No girl should ever forget that she doesn't need anyone who doesn't need her."
  • "I only wear Chanel No. 5."

Filmografie[bewerken | brontekst bewerken]

Monroe in Gentlemen Prefer Blondes (1953)
Monroe in Niagara (1953)
Monroe in River of No Return (1954)

Films over Marilyn Monroe[bewerken | brontekst bewerken]

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

Commons heeft media­bestanden in de categorie Marilyn Monroe.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marilyn_Monroe&oldid=67811670"