Tiarajudens
| Tiarajudens Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Perm (~ 260 Ma) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||
| |||||||||
| Geslacht | |||||||||
| Tiarajudens Cisneros et al., 2011 | |||||||||
| Typesoort | |||||||||
| Tiarajudens eccentricus | |||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||
| |||||||||
Tiarajudens is een geslacht van uitgestorven zoogdierachtige reptielen uit de onderorde der Anomodontia. Het kwam circa 260 miljoen jaar geleden voor in het huidige Brazilië en leefde er in droog gebied met duinen, afgewisseld met meren en rivieren. De enige bekende soort is de typesoort Tiarajudens eccentricus. Tiarajudens werd voor het eerst beschreven in 2011 op basis van vondsten in de Rio do Rasto-formatie.
Naamgeving
[bewerken | brontekst bewerken]De geslachtsnaam Tiarajudens komt van Tiaraju, de regio waar de soort werd gevonden, en het Latijnse dens, 'tand'. De soortaanduiding eccentric is Latijn voor 'excentriek'. De volledige naam betekent dus 'de excentrieke tand van Tiaraju'.
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]T. eccentricus was een vrij zwaargebouwde viervoeter met een korte snuit en de omvang van een grote hond. Hij had in de bovenkaak twee grote, uitstekende, vrij stevige hoektanden, vergelijkbaar met die van de veel recentere sabeltandtijgers. De soort was een planteneter; de tanden werden dus niet gebruikt om prooien te grijpen. Waarschijnlijk dienden ze eerder als afschrikmiddel voor roofdieren of soortgenoten, als , of ze werden gebruikt om er rivalen mee te verwonden. Naast de twee grote hoektanden had hij aan elke kant van de schedel vijf spatelvormige snijtanden, vergelijkbaar met die van moderne planteneters, en dertien grote gekroonde tanden, zoals die van moderne herkauwers. Als er tanden braken bij een gevecht, werden die gewisseld. Bij het bijten pasten de tanden in boven- en onderkant op elkaar, wat tot een betere vermaling en verwerking van vezelrijke bladeren en stelen leidde. Hij at op een vergelijkbare manier als herkauwers. De beschrijvers van de soort merken op dat aanpassingen als deze uiteindelijk zouden leiden tot het grote succes van de Anomodontia tijdens het Midden-Perm.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]De typesoort, Tiarajudens eccentricus, werd in 2011 beschreven in het tijdschrift Science. De naam werd gegeven door Juan Carlos Cisneros, Fernando Abdala, Bruce S. Rubidge, Paula Camboim Dentzien-Dias en Ana de Oliveira Bueno. De schedel werd gevonden in de Rio do Rasto-formatie uit het midden-perm van Rio Grande do Sul. De paleontologen vonden de locatie met behulp van satellietfoto's van Google Earth. De vindplaats werd geïdentificeerd als een open plek in een dichtbegroeid gebied. De mate van erosie en de kleur van de rotsen waren een indicatie voor de leeftijd van de vindplaats en de waarschijnlijkheid van het behoud van fossielen.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]De onderzoekers die het geslacht en de typesoort beschreven, kwamen bij hun analyse tot volgend cladogram:
Hypothetische verwantschappen tussen Tiarajudens en enkele andere geslachten uit Therapsida
| Therapsida |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- (en) Cisneros, J.C., Abdala, F., Rubidge, B.S., Dentzien-Dias, D., Bueno, A.O. (2011). Dental Occlusion in a 260-Million-Year-Old Therapsid with Saber Canines from the Permian of Brazil. Science 331: 1603-1605. DOI: 10.1126/science.1200305.
- (en) Odd Saber-Toothed Beast Discovered—Preyed on ... Plants?. National Geographic (24 maart 2011). Geraadpleegd op 27 maart 2011.
- (en) Odd Ancient Beast Was Saber-Toothed Vegetarian. LiveScience (24 maart 2011). Geraadpleegd op 27 maart 2011.
- (en) Saber-Toothed Vegetarian Had Threatening Mouthful. Discovery News (24 maart 2011). Geraadpleegd op 27 maart 2011.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Tiarajudens op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.