Wojciech Kilar

Wojciech Kilar
	Wojciech Kilar in 2006
Volledige naam	Wojciech Kilar
Geboren	17 juli 1932
Overleden	29 december 2013
Land	Polen
Instrument	piano
Leraren	Wladyslawa Markiewiczówna, Boleslaw Woytowicz, Nadia Boulanger
Belangrijkste werken	Krzesany, Koscielec 1909, Grauwe mist, Requiem Father Kolbe
	Officiële website
	(en) IMDb-profiel
	(en) Allmusic-profiel
	(en) Last.fm-profiel
	(en) Discogs-profiel;
	(en) MusicBrainz-profiel;
Portaal	Muziek

Wojciech Kilar (Lwów, 17 juli 1932 – Katowice, 29 december 2013) was een internationaal succesvol Pools componist. Hij behoorde met Krzysztof Penderecki en Henryk Mikolaj Górecki tot de Poolse avant-garde (Vintage ’33) van de jaren zestig. Hij combineerde composities van klassieke muziek met het schrijven van filmmuziek voor onder andere Roman Polański, Krzysztof Zanussi, Andrzej Wajda en Jane Campion, maar ook andere Hollywood-regisseurs.

Naast symfonieën schreef hij ook religieuze werken, waaronder het Requiem voor pater Kolbe (1997) en de Missa pro pace, die in 2001 in aanwezigheid van paus Johannes Paulus II in première ging in de audiëntiezaal van het Vaticaan. In 2012 kreeg Kilar van president Komorowski de Orde van de Witte Adelaar, de hoogste onderscheiding van Polen.

Levensloop

Na zijn geboorte in Lwów in Polen, het tegenwoordige Lviv in Oekraïne, moest de familie al snel verhuizen, in dit geval naar Katowice. Hij studeerde eerst privé bij Wladyslawa Markiewiczówna (piano) en Boleslaw Woytowicz. Hij studeerde in Katowice van 1950 tot 1955 aan de Karol Szymanowski Muziekacademie Katowice piano en compositie en rondde die studie cum laude af. In 1957 was hij deelnemer van de Darmstädter Ferienkurse in Darmstadt, Duitsland. Daarna studeerde hij tot 1958 aan de Muziekacademie in Krakau alsook van 1959 tot 1960 in Parijs bij Nadia Boulanger; hij kreeg daartoe een subsidie van de Franse regering.

Na een experimentele periode in de jaren zestig kennen zijn latere concertwerken een expressieve directheid. Meestal is de muziek op de geestelijke en wereldlijke bronnen uit zijn geboorteland gebaseerd. In 1960 werd hij voor zijn Oda Béla Bartók in memoriam met de prijs van de Lili Boulanger-Stichting onderscheiden. De trendbreuk kwam in 1974 bij het componeren van Krzesany.

Hij overleed op 81-jarige leeftijd in zijn woonplaats.

Composities

Werken voor orkest

Symfonieën

1955 · Symfonie nr. 1 voor strijkers
1956 · Symfonie nr. 2 "Sinfonia Concertante", voor piano en groot symfonie-orkest
2003 · Symfonie nr. 3 "September", voor orkest - in memoriam voor de slachtoffers van de Aanslagen op 11 september 2001
2005 · Symfonie nr. 4 "Sinfonia de motu", voor sopraan, bariton, gemengd koor en orkest - tekst: Dante Alighieri
1. Selva
2. Cammino
3. Luce
4. Amor
2007 Symfonie nr. 5 "Advent", voor gemengd koor en orkest

Andere werken voor orkest

1955 · Mala Uwertura (kleine overture) voor orkest
1956 · Ode aan Béla Bartók voor viool, koperblazers en slagwerk
1962 · Riff 62 voor orkest
1963 · Generique voor orkest
1965 · Springfield Sonnet voor orkest
1967 · Solenne per 67 esecutori
1972 · Przygrywka i koleda (Prelude en Kerstliedjes) voor 4 hobo’s en strijkers
1974 · Krzesany – symfonisch gedicht
1976 · Koscielec 1909 – symfonisch gedicht
1979 · Grauwe mist (Siwa Mgla) voor bariton en orkest
1986 · Orawa voor klein strijkorkest
1988 · Choralvorspiel voor strijkorkest
1994 · Catamount Concerto
1994 · Dawn to Destiny
1994 · Requiem Father Kolbe, voor symfonieorkest
1994 Shadow Line
1996-1997 · Pianoconcert nr. 1
2008 · Te Deum , voor orkest, koor en solisten
2008 · Veni Creator, voor gemengd koor en strijkers
2010 · Plechtige ouverture voor symfonieorkest
2011 · Pianoconcert nr. 2

Vocale muziek

1964 · Diphtongos voor gemengd koor, 6 slagwerkers, 2 piano's en strijkorkest
1971 · De trap op, de trap af voor kinderkoor en orkest
1975 · De Moeder Gods (Bogurodzica) voor gemengd koor en orkest
1979-1981 · Exodus per orchestra e coro misto
1984 · Victoria voor gemengd koor en orkest
1982-1984 · Angelus "Ave Maria" voor sopraan, gemengd koor en orkest
2003 · Lament, voor gemengd koor a capella
2008 · Hymn Paschalny (Paashymne), voor gemengd koor a capella
Lumen - Psalm 136, voor gemengd koor a capella
Sonety do Laury, voor bariton en piano - tekst: Francesco Petrarca; Poolse vertaling: Jalu Kurek
1. Benedetto sia'l giorno
2. Era il giorno
3. Soleasi nel mio cor
4. E' mi par d'or in ora

Missen

2000 · Missa pro pace voor soli (SATB), gemengd koor (SATB) en orkest
2006 · Magnificat

Toneelmuziek (Uittreksel)

1957 · Dantons dood van Georg Büchner aan het Schlesische Theater in Katowice
1963 · Antonius en Cleopatra van William Shakespeare aan het Theater in Łódź
1965 · Koning Heinrich IV. van William Shakespeare aan het Altes Theater in Krakau
1966 · De Trojanerinnen van Euripides aan het Schlesische Theater in Katowice
1967 · Hamlet van William Shakespeare aan het Mickiewicz-Theater in Częstochowa
1972 · Drei Schwestern van Anton P. Tsjechov aan het Theater in Sosnowiec
1979 · Einer flog über das Kuckucksnest van Dale Wasserman aan het Altes Theater in Krakau - Regie: Krzysztof Zanussi
2001 · Akropolis van Stanisław Wyspiański aan het National Theater in Warschau

Kamermuziek

1959 · Sonate, voor hoorn en piano
1985 · Blaaskwintet
1999 · Sonatine, voor dwarsfluit en piano

Filmmuziek (Uittreksel)

1970 · Rejs - Regie: Marek Piwowski
1990 · Korczak - Regie: Andrzej Wajda
1991 · Leven voor leven - Maximiliaan Kolbe - Regie: Krzysztof Zanussi
1992 · Bram Stoker's Dracula - Regie: Francis Ford Coppola
1993 · Koning van de laatste dagen - Regie: Tom Toelle
1994 · De dood en het Meisje - Regie: Roman Polański
1994 · Requiem Father Kolbe
1996 · Cwal - Regie: Krzysztof Zanussi
1996 · The Portrait of a Lady - Regie: Jane Campion
1997 · Our God's Brother - Regie: Krzysztof Zanussi
1999 · Die Neun Pforten - Regie: Roman Polański
1999 · Pan Tadeusz - Regie: Andrzej Wajda
1999 · The Ninth Gate - Regie: Roman Polański
2002 · Zemsta - Regie: - Andrzej Wajda
2002 · The Pianist - Regie: Roman Polański
2002 · Suplement - Regie: - Krzysztof Zanussi
2007 · We own the Night - Regie: James Grey
Dawn Over Manderley
Elegy
Master Plan
Palace BAll
The Seed

Registraties

Het verkrijgen van opnames van Kilars muziek op cd is niet eenvoudig. Het Poolse cd-label CD Accord heeft een drietal cd's uitgegeven met onder meer de September Symfonie, het pianoconcert, Kocielec 1909 en Exodus. Op Naxos is een opname van vocale werken (Exodus en Angelus) verschenen. Op Marco Polo uittreksels van enkele films. Op Dux verschenen twee missen.

Zijn filmmuziek voor Dracula is populair. Verdere opnames van filmmuziek zijn alleen via de tweedehands markt op weinig bekende labels verkrijgbaar.

Publicaties

Na Jasnej Górze odnalazłem wolną Polskę - i siebie, Częstochowa: Świętego Pawła, 2003. 93 p., ISBN 978-8-371-68847-8

Bibliografie

Klaudia Podobińska, Leszek Polony: Cieszę się darem życia : rozmowy z wojciechem Kilarm (Geniet van het geschenk van het leven: een gesprek met Wojciech Kilar), Kraków: Polskie Wydawn. Muzyczne, 1997. 101 p., ISBN 978-8-322-40472-0
Lidia Rappoport-Gelfand: Musical life in Poland. The postwar years 1945-1977, vanuit het Russisch vertaald door Irina Lasoff; New York: Gordon and Breach, 1991, 248 p., ISBN 978-2-881-24319-6
Ewa Solińska: W salonie muzycznym, Bydgoszcz: Pomorze, 1986. 334 p., ISBN 978-8-370-03784-0
Eugenia Wybraniec: Kultura muzyczna w województwie katowickim, Katowice: Bibl. Glównej PWSM w Katowicach, 1979. 31 p.

Externe links

(pl) Officiële website

Zie de categorie Wojciech Kilar van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.