bedelen

Nederlands

Uitspraak

(klemtoonhomogram)

• [A] Geluid:  bédelen    (hulp, bestand)
  • IPA: / ˈbedələ(n) / (3 lettergrepen)
• [B] Geluid:  bedélen    (hulp, bestand)
  • IPA: / bəˈdelə(n) / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• be·de·len

Woordherkomst en -opbouw

• [A] van Middelnederlands bedelen, in de betekenis van ‘aalmoezen vragen’ aangetroffen vanaf 1501, frequentatief gevormd uit van  bidden ww  met het achtervoegsel -el
• [B]  delen ww  met het voorvoegsel be-, soms op te vatten als afgeleid uit  deel zn  met het voorvoegsel be- en met het achtervoegsel -en

bedelen

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
bedelen /'be.də.lə(n)/	bedelde /'be.dəl.də/	gebedeld /ɣə'be.dəlt/
zwak -d	volledig	[A]

Werkwoord

[A] bédelen

1. inergatief om een aalmoes vragen.

   • Hij had geen baan meer, waardoor hij de hele dag moest bedelen om aan geld te komen. 

   ▸ Van lieverlede werd hij echter beschouwd als de 'vriend der kinderen'. In Nederland leest men over het St. Nicolaasfeest voor het eerst in het jaar 1360. De koorknaapjes in Dordrecht kregen er vrij voor. In optocht trokken zij door de stad en bedelden, met een smekend gebaar, hun bisschopsgeld bij elkaar. Maar in de zeventiende eeuw werd dit verboden!

2. aanhoudend blijven vragen

   • Het meisje bleef bedelen om een nieuwe jurk. 

Hyponiemen

• afbedelen

Afgeleide begrippen

• bedelaar, bedelachtig, bedelarij

Vertalingen

    1. om een aalmoes vragen   

Deens: tigge (da) Duits: betteln (de) Engels: beg (en) Frans: mendier (fr) Hongaars: koldul (hu), kéreget (hu), könyörög (hu) Italiaans: mendicare (it), elemosinare (it)

Noors: tigge (no) Nynorsk: tigge (nn) Spaans: mendigar (es) Turks: dilenmek (tr) Zweeds: tigga (sv)

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
bedelen bə.ˈde.lə(n)	bedeelde bə.ˈdel.də	bedeeld bə.ˈdelt
zwak -d	volledig	[B]

Werkwoord

[B] bedélen

1. overgankelijk een deel toewijzen aan iemand.

   • Hij bedeelde de armen. 

Schrijfwijzen

• bedeelen (officiële spelling tot 1935 in Nederland en 1946 in België)

Hyponiemen

• onderbedelen, opbedelen, overbedelen, toebedelen

Afgeleide begrippen

• bedeelster, bedeler, bedeling

Vertalingen

    1. een deel toewijzen aan iemand   

Duits: bedenken (de)

Turks: vakfetmek (tr)

Gangbaarheid

• Het woord bedelen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "bedelen" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.