waken

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  waken    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈwakə(n) / (2 lettergrepen)
  • (Noord-Nederland): /ˈʋa.kə(n)/
  • (Vlaanderen, Brabant): /ˈβべーた̞a.kə(n)/
  • (Limburg): /ˈwa.kə(n)/

Woordafbreking

• wa·ken

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘niet (gaan) slapen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901

Zelfstandig naamwoord

de waken mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord wake

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
waken	waakte	gewaakt
zwak -t	volledig

Werkwoord

waken

1. inergatief opzettelijk wakker zijn

   • `Als andere mensen slapen, wat doet u dan? 'Als andere mensen slapen, dan waak ik.' Toen ik het zei, wist ik dat dit het enige juiste antwoord was.  

2. inergatief (verouderd) wakker zijn

   • Overdag moet je niet slapen maar waken. 

3. inergatief bij een stervende zitten

   • In de lange uren die zij bij haar moeder heeft zitten waken, hebben zij veel met elkaar goedgemaakt. 

4. inergatief ~ over: letten op, beschermen.

   • De twintig belangrijkste industrielanden, de G20, zullen voortaan samen over de economie waken. 

   ▸ Het is bijna alsof ik het gevoel heb dat de maan en de sterren over mij waken tijdens de avonturen in mijn leven.

Hyponiemen

• bewaken, doorwaken, ontwaken, overwaken

Afgeleide begrippen

• waakhond, waakhoogte, waakinfuus, waaks, waaktoestand, waakvlam, waakzaam, waker, waking

Vertalingen

    1. opzettelijk wakker zijn   

Duits: wachen (de) Engels: watch (en)

Frans: veiller (fr)

    2. wakker zijn   

Duits: wach sein (de)

Engels: be awake (en)

    4. letten op, beschermen   

Duits: wachen (de) Engels: watch (en)

Frans: veiller (fr)

Onderstaande vertalingen dienen nagekeken te worden en omgezet in de bovenstaande tabellen. Nummers na de vertalingen komen niet noodzakelijk overeen met de opgegeven definities. Voor meer uitleg zie WikiWoordenboek:Hoe vertalingen nakijken.

    1.   

Papiaments: wak

Spaans: velar (es)

Gangbaarheid

• Het woord waken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "waken" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.