Aleksander

Aleksander den store spreidde namnet sitt til store delar av verda. Her er namnet skrive fonetisk i egyptiske hieroglyfar, A-l-ka(k)-s-i(a)-n-d(t)-r-s.

Aleksander eller Alexander er eit mannsnamn som stammar frå gresk aleksandros (Αλέξανδρος) av aleksis (αλέξις), 'verje, hjelpe' og andros (ανδρος) 'mann, menneske'.

Namnet er bruka over heile den vestlege verda i variantar som Alessandro på italiensk, Alejandro på spansk, Alexandre på fransk og Александр på russisk. I den muslimske verda er namnet blitt til Iskander. Kortformer av namnet er Alek, Alex og Sander.

I Noreg var det ved folketeljinga i 1801 vel 120 som vart innskrivne som Aleksander i ei eller anna staveform. I 1900 var det vel 700. I dag er det om lag 13800 som heiter Aleksander eller Alexander - eit lite fleirtal av dei skriv namnet sitt med X.

I Noreg har Aleksander namnedag 18. mars.

Kjende namneberarar

Pavar

Pave Aleksander IV.

• Pave Aleksander I (105–115)
• Pave Aleksander II (1061–1072)
• Pave Aleksander III (1159–1181)
• Pave Alexander IV (1254–1261)
  • Motpave Aleksander V (1409–1410)
• Pave Aleksander VI (1492–1503)
• Pave Alekander VII (1655–1667)
• Pave Aleksander VIII (1689–1691)

Andre patriarkar

• Aleksander av Konstantinopel (314–337)
• Aleksander I av Alexandria (313–328)
• Aleksander II av Alexandria (702–729)

Keisarar

• Aleksander Severus, romersk keisar (208–235)
• Aleksander III, austromersk keisar (870–913)
• Russland
  • Aleksander I av Russland (1801–1825)
  • Aleksander II av Russland (1855–1881)
  • Aleksander III av Russland (1881–1894)

Kongar

• Epirus
  • Aleksander I av Epirus (ca. 342 f.Kr.)
  • Aleksander II av Epirus (ca. 272 f.Kr.)
• Makedonia
  • Aleksander I av Makedonia (498–454 f.Kr.)
  • Aleksander II av Makedonia (370–368 f.Kr.)
  • Aleksander III av Makedonia (Aleksander den store) (336–323 f.Kr.)
  • Aleksander IV av Makedonia (323–310 f.Kr.)
• Aleksander Balas, konge over Selevkidene i Syria (150–146 f.Kr.)
• Skottland
  • Aleksander I av Skottland (1078–1124)
  • Aleksander II av Skottland (1198–1249)
  • Aleksander III av Skottland (1241–1286)
• Aleksander av Serbia (1889–1903)
• Aleksander I av Jugoslavia (1921–1934)
• Aleksander av Hellas (1917–1920)

Oppfinnaren Alexander Graham Bell (1847–1922)

Andre kjende personar med namnet

• Alexander Pope (1688–1744), engelsk diktar
• Aleksandr Pusjkin (1799–1837), russisk forfattar
• Alexandre Dumas (1802–1870), fransk forfattar
• Alexander Graham Bell (1847–1922), amerikanar som oppfann telefonen
• Alexander Kielland (1849–1906), norsk forfattar
• Alexandre Alekhine (1892–1946) russisk-fransk verdsmeister i sjakk
• Aleksandr Solzjenitsyn (1918–2008)), russisk forfattar, historikar og nobelprisvinnar
• Aleksandr Litvinenko (1962–2006), russisk spion
• Alexandr Hleb (f. 1981), kviterussisk fotballspelar
• Alexander Rybak (f. 1986), norsk songar og Eurovision-vinnar
• Aleksander Denstad With (f. 1987), norsk songar og Idol-vinnar
• Alejandro Fuentes (f. 1987), chilensk-norsk songar

Oppdikta personar

• Ole Aleksander i bokserien av same namn av Anne-Cath Vestly

Kjelder

• Søk etter norsk namnestatistikk for Aleksander hjå Statistisk Sentralbyrå
• Olav Veka 1991: Namneboka (Det Norske Samlaget)
• Folketeljingar på Digitalarkivet