Albert Speer

Albert Speer (19 de març de 1905, Mannheim - 1^èr de setembre de 1981, Londres) es un arquitècte e òme d'Estat alemand que foguèt una personalitat importanta dau III^en Reich.

Eissit dei classas mejanas superioras, venguèt arquitècte en 1927. Sòci dau partit nazi tre setembre de 1931, foguèt rapidament remarcat per Joseph Goebbels per sei talents d'arquitècte e d'organizator. En 1933, aquò permetèt a Speer d'intrar dins lo ceucle raprochat d'Hitler. Foguèt ansin encargat de menar divèrsei projèctes de construccion e nomat inspector generau dei bastiments de Berlin en 1937. Partisan de l'invasion de Polonha e, d'un biais pus generau, de la guèrra, Speer transformèt son departament d'arquitectura per formar d'unitats d'engèni destinadas a sostenir l'avançada de la Wehrmacht ò a reparar lei degalhs dei bombardaments aerians sus lei vilas alemandas. En 1942, après la mòrt de Fritz Todt, foguèt nomat ministre de l'Armament. Gràcias a sei metòdes d'estandardizacion e de racionalizacion de la produccion industriala, aguèt un ròtle centrau dins l'esfòrç de guèrra alemand. En mai de 1945, après lo suicidi d'Hitler, foguèt nomat ministre de l'Economia per Karl Dönitz. Pasmens, coma lo rèsta d'aqueu govèrn, foguèt arrestat per leis Aliats lo 23 de mai.

Speer faguèt partida dei dignitaris dau Reich jutjats a Nuremberg. A respècte deis autreis accusats, reconoguèt sa responsabilitat dins lei crimes dau regim nazi, en particular per son utilizacion de la man d'òbra fòrçada. Aquò li permetèt probable d'escapar a la pena de mòrt. Foguèt condamnat a 20 ans de preson per crimes de guèrra e crimes còntra l'Umanitat. Liberat en 1966, redigiguèt doas autobiografias e un obratge sus Himmler e la SS. I condamnèt tornarmai lei crimes nazis mai foguèt regularament accusat d'escondre l'estenduda complèta de sa conoissença de l'Olocaust.

Liames intèrnes

Nazisme.

Bibliografia

(fr) Johann Chapoutot, Le Nazisme et l'Antiquité, Presses universitaires de France, 2008.
(fr) Martin Kitchen, Speer, l'architecte d'Hitler, Perrin, 2017.
(fr) Gitta Sereny, Albert Speer : son combat avec la vérité, Seuil, 1995.

Nòtas e referéncias