Bandièra
Una bandièra (var. bandèra, bandiera, bandèira), tanben un drapèu (var. drapèl), es un tròç de tela, ordinàriament rectangular, fixat d'un costat a un pal o asta e que servís de simbòl o senhal d'una nacion, d'un estat, d'una ciutat, d'una dinastia, d'una autoritat, d'un partit politic, d'una associacion, etc, o coma signe per identificar de situacions juridicas, militaras, etc, e se pòt utilizar per de motius decoratius. La vexilollogia es la disciplina qu'es dedicada a l'estudi de las bandièras.
La bandièra nacionala simboliza un estat o país e es un dels seus signes d'identitat pus importants. Servís per representar l'estat a l'estrangièr, e tanben coma emblèma sus la seuna pròpria tèrra.
La bandièra nacionala s'auça cada jorn sus los edificis oficials (corts, ostals de vila,...). Las entrepresas e entitats privadas tanben los pòdon issar. Quand arriba un eveniment nacional tragic o la mòrt d'una persona d'un rang politic major, las bandièras demòran a mièja asta en senhal de dòl.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]L'usatge de las bandièras vendriá d'Índia e de China, ont probablament foguèron inventadas.
Es possible de considerar los simbòls utilizats pels romans (amb l'agla de la legion d'August) amb los primièrs senhals emplegats en Euròpa. Los visigòts utilizavan aqueles tipes d'estendards rigids; mas foguèt amb l'invasion musulmana que se comencèt d'utilizar çò qu'actualament coneissèm coma "bandièras", facha de teissuts leugièrs, coma la seda. Los estendards tenon son origina en Orient, son los musulmans e los croats que los primièrs implantèron son usatge a Euròpa. Las bandièras vendràn los estendards representatius dels Reis e Senhors (especificament, de sos linhatges o ostals reials), mai que de territòris o de nacions.
Forma
[modificar | Modificar lo còdi]Formas pus utilizadas:
- Rectangulara
- Carrada
- Flama
- Cocarda
Particularitats de las bandièras nacionalas
[modificar | Modificar lo còdi]- Las bandièras de Chipre e aquela de Kosova son las solas bandièras d'Estat qu'an una representacion de la mapa de son territòri. Cal notar qu'aquelas bandièras son pas vertadièrament "nacionalas": dins aqueles dos Estats, las bandièras grègas, turcas o albanesas s'utilizan correntament coma bandièras nacionalas. La bandièra d'Antartica conten tanben una mapa del continent.
 La bandièra de Chipre |
 La bandièra de Kosova |
- La bandièra de Nepal es un de las raras bandièras nacionalas non rectangularas; es formada de dos triangles. Es tanben la sola qu'es pus nauta que larga.
 La bandièra de Nepal |
 La bandièra de Soïssa |
.svg) La bandièra de Vatican |
- L'anciana bandièra de Libia èra la sola bandièra nacionala unicolor : verda.
.svg) La bandièra de Libia de 1977 a 2011 |
- La bandièra de Paraguai es la sola bandièra nacionala qu'a doas fàcias diferentas. Sus l'endreit, i a las armas del país, alara que sus l'envèrs, i a un leon, sedat davant un pic susmontat del bonet frigian, lo tot entornejat amb la devisa nacionala Paz y Justicia.
 La bandièra de Paraguai (endreit) |
.svg) La bandièra de Paraguai (envèrs) |
- La bandièra olimpica : de colors blava, jauna, negra, verda e roja, representa totes los païses del mond perque totas las bandièras nacionalas possedisson almens una d'aquelas sièis colors (amb lo blanc del fons). Lo nombre dels anèls representa lo nombre dels continents.
 La bandièra olimpica |
Las combinasons de colors pus correntas
[modificar | Modificar lo còdi]Blau, blanc, roge
[modificar | Modificar lo còdi]Lo blau, lo blanc e lo roge son presents dins las bandièras dels païses eslaus (colors paneslavas), dels païses d'Euròpa de l'Oèst mas tanben d'Asia o de las Americas :
- Bandièra dels païses eslaus arborant las colors paneslavas :
 La bandièra de Russia |
 La bandièra d'Eslovaquia |
 La bandièra d'Eslovènia |
 La bandièra de Serbia |
 La bandièra de Croàcia |
 La bandièra de Chequia |
- Autras bandièras blau, blanc, roge, de bendas orizontalas o verticalas existisson sens èsser ligat a la simbolica del paneslavisme:
 La bandièra dels Estats Units d'America |
 La bandièra de França |
 La bandièra de Luxemborg |
 La bandièra dels Païses Basses |
La bandièra de Paraguai |
 La bandièra de las Filipinas |
.svg) La bandièra del Reialme Unit |
 La bandièra de la Còsta Rica |
 La bandièra de Cuba |
 La bandièra de la Corèa del Nòrd |
 La bandièra de la Republica Dominicana |
 La bandièra d'Islàndia |
Roge, jaune, verd
[modificar | Modificar lo còdi]Lo roge, lo jaune e lo verd, las colors panafricanas, son subretot presentas dins las bandièras dels païses africans.
Bandièras arborant las colors panafricanas :
 La bandièra de Mali |
 La bandièra de Senegal |
 La bandièra de Guinèa |
 La bandièra de Cameron |
 La bandièra d'Etiopia |
 La bandièra de Ghana |
 La bandièra de Còngo (Brazzaville) |
 La bandièra de São Tomé e Príncipe |
 La bandièra de Burkina Faso |
 La bandièra de Benin |
 La bandièra de Guinèa Bissau |
.svg) La bandièra de Tògo |
Bandièras arborant las meteissas colors roge, jaune e verd sens se reclamar del panafricanisme :
 La bandièra de Bolívia |
 La bandièra de Lituània |
 La bandièra de Birmania |
Bandièra de païses africans utilizant lo roge negre verd, o una combinason enclusent las colors panafricanas :
 La bandièra creada per l'UNIA en 1920 |
 La bandièra de Kenya |
 La bandièra de Malawi |
 La bandièra d'Angòla |
 La bandièra d'Oganda |
 La bandièra de Zimbabwe |
 La bandièra de Moçambic |
 La bandièra de Centreafrica |
 La bandièra de l’Africa del Sud |
 La bandièra de Zambia |
Roge, blanc, negre (e eventualament verd)
[modificar | Modificar lo còdi]Las combinasons de las colors panaràbias son presentas dins las bandièras del païses arabis o majoritariament musulmans. Las combinasons pòdon far ressortir una o la quatre d'aquelas colors, acompanhadas o non de simbòls d'astres (luna, estelas de cinc brancas subretot) o d'una escritura aràbia:
 La bandièra de Iemèn (e Libia 1969-1971) |
 La bandièra d'Egipte |
 La bandièra de Siria (e de la Republica Aràbia Unida 1958-1961) |
 La bandièra d'Iraq |
 La bandièra de Sodan |
 La bandièra de l'Autoritat Palestiniana |
 La bandièra de Jordania |
 La bandièra dels Emirats Arabis Units |
 La bandièra de Kowait |
Los dessenhs pus corrents
[modificar | Modificar lo còdi]Las colors eraldicas
[modificar | Modificar lo còdi]Son de bandièras de bendas orizontalas : aquela de naut repren la color qu'ocupa la plaça d'onor sul blason (per exemple lo negre de l'agla alemanda), la segonda repren la segonda color del blason (lo roge del bèc e de las àrpias), la tresena repren la tresena color (lo fons jaune). fòrça bandièras son construitas coma aquò, subretot en Euròpa.
 La bandièra d'Alemanha |
 La bandièra de Polonha |
 La bandièra d'Ongria |
La bandièra de Chequia |
La bandièra d'Eslovaquia |
Las bandièra de crotz
[modificar | Modificar lo còdi]Demest aquelas las pus ancianas bandièras nacionalas encara utilizada. En particular, los païses escandinaus qu'utilizan la crotz escandinava sus lor bandièra:
 La bandièra de Danemarc |
 La bandièra de Norvègia |
 La bandièra de Suècia |
La bandièra d'Islàndia |
 La bandièra d'Åland |
 La bandièra de las illas Feròe |
 La bandièra de Finlàndia |
e tanben
La bandièra del Reialme Unit |
 La bandièra de Tuvalu |
 La bandièra de la Nòva Zelanda |
 La bandièra d'Austràlia |
 La bandièra de las illas Tònga |
 La bandièra de Malta |
 La bandièra de Quebèc |
 La bandièra de Georgia |
Las bandièras de cantons
[modificar | Modificar lo còdi]Son generalament de bandièras eissida d'un pavalhon de marina.
La bandièra dels Estats Units d'America |
 La bandièra de Grècia |
 La bandièra de Malàisia |
Las colors revolucionàrias
[modificar | Modificar lo còdi]Aquel modèl de tres bendas verticalas foguèt inaugurat per França en 1790.
.svg) La bandièra de França de 1790 a 1794 |
La bandièra de França |
 La bandièra d'Itàlia |
 La bandièra de Belgica |
 La bandièra d'Irlanda |
 La bandièra de Romania |
La bandièra de Guinèa |
La bandièra de Mali |
La bandièra de Senegal |
Articles connèxas
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]
- «Enciclopèdia vexillologica» (en occitan).
- Joan Francés Blanc. «Enciclopèdia dels drapèls» (en occitan).