Universitat de Tolosa (anciana)
_-_Clo%C3%AEtre_de_l%27%C3%89glise_Saint-Pierre_des_Chartreux_2.jpg)
L’Universitat de Tolosa es una de las universitats mai ancianas del mond. Foguèt creada en 1229 e durèt fins a 1793, puèi entre 1896 e 1968. Es l'establiment a l'origina de las tres universitats actualas: Universitat de Tolosa I Capitòli, Universitat de Tolosa-Le Miralh e Universitat Pau Sabatièr.
Dempuèi 2007, lo pòl de recèrca e d'ensenhament superior (PERS) « Universitat de Tolosa », s'es constituit jos la forma d'un establiment public de cooperacion scientifica, associa l'ensems de las universitats de Tolosa.
Istoric
[modificar | Modificar lo còdi]Originas
[modificar | Modificar lo còdi]Tolosa foguèt, pendent tota l'Antiquitat tardièra, un fogal d'estudis de letras representat per fòrça retors, coma Virgili Maron[1], que causián coma escais dins lors controvèrsias lo nom d'ancians autors grècs e latins per formar al començament del sègle VII un centre academic nomenat l'« Escòla de Tolosa », famosa per sos trabalhs de desconstruccion de la gramatica fins a tornar la lenga absoludament inintelligibla pels profans, e que son existéncia a Tolosa foguèt encara atestada per Abbon[2]. Se trapan fòrça òbras de Pseudo-Ciceron, de Pseudo-Oraci, de Pseudo-Caton o de Pseudo-Enèu, aquel darrièr conta lo sèti e sacatge de Tolosa en 584 per Gondovald, mas jos que s'amagava Roma pel Frgian Bastus. Aquela escòla d'esoterisme e de girgon aguèt una influéncia fins als monastèris d’Irlanda e d'Anglatèrra que L’Eneïda de Virgili Maron, i seriá arribada, e seriá estada utilizada coma de modèl per La Navigacion de Brendan de Clonfert, e que lo monge irlandés Clemens, contemporanèu de Carlesmanhe, compausèt un tractat que dins de partidas del discors inserís de longs extrachs d'un Pseudo-Virgili de Tolosa.
Mai tard, una escòla carolingiana de retorica existiguèt dins las clastras de Sant Sarnin fins al sègle XII, e una autra foguèt creada a la catedrala de Sant Estève al sègle XI. Assegurèron la formacion dels clergues necessaris a l'administracion dels comtat e evescat, sens èsser un fogal intellectual major. Entre 1215 e 1217, de teologians exteriors a Tolosa venguèron i far de leiçons que seguèron Sant Domenge e sos condisciples.
L'actuala Universitat de Tolosa a una origina istorica plan precisa: foguèt fondada, amb l'iniciativa del cardenal Roman dels Sants Àngels, en aplicacion del Tractat de Meus de 1229 entre Ramon VII de Tolosa, conte de Tolosa, e Loís IX de França, rei de França, per acabar amb la guèrra deguda a l'eretgia catara. Lo papa Gregòri IX li donèt la meteissa organizacion e los meteisses privilègis que l'Universitat de París qu'acabava d'èsser fondada (entre 1219 e 1231).
D'entre los fondators se pòt nomenar tanben l'evesque Folquet de Marselha. Los premièrs professors son, entre autres, Joan de Garlandia, que redigiguèt en 1229 un prospèctus dels estudis apelant los mèstres e los escolans del Nòrd per i venir estudiar, e Roland de Cremona. Los estudis comportèron lo studium generale, es a dire las arts liberalas e la teologia, e, dempuèi l'origina, lo jus ubique docendi, es a dire lo drech.
L'ensenhament se fasiá per de mèstres venent d'autras vilas, e pels Fraires Predicadors que comencèron en 1230 la construccion de la glèisa e de las clastras dels Jacobins ont l'Universitat de Tolosa faguèt, pendent de sègles, sas reünions e sas assembladas. Completèt son organizacion se donant d'estatuts generals en 1311, 1313 e 1314, e d'estatuts particulars per la facultat dels Arts en 1309, aquela de Drech en 1314, aquela de Teologia en 1366, 1374, 1380 e 1389. Un ensenhament de Medecina èra donat al sen de la Facultat dels Arts, e venguèt una facultat independenta al sègle XV.
Lo papa autorizèt los dominicans a transferir a Tolosa lo còs de Tomàs d'Aquin, filosòf de l'escòla escolastica qu'aviá propausat una sintèsi entre letras profanas e letras sagradas, entre la pensada d'Aristòtel e la Bíblia, e prepausèt d'articular la rason e la fe.
L'Universitat de Tolosa comptèt doncas a la fin de l'Edat Mejana quatre facultats:
- Facultat de Teologia
- Facultat dels Arts
- En 1323, Tolosa venguèt un fogal literari plan brilhant per que se crèa l’Acadèmia dels Jòcs Florals
- Facultat de Medecina
- Facultat de Drech
L’Universitat modèrna e l’Umanisme
[modificar | Modificar lo còdi]L'estructura de l'universitat demorèt la meteissa fins l'epòca modèrna
- Facultat de Teologia
- Facultat dels Arts
- En 1751, fusionèt amb l’Universitat de Caors.
- Facultat de Drech
- Lo sègle XVI foguèt per la sciéncia del drech una vertadièra edat d'aur per l'Universitat de Tolosa qu'atirava de professors coma Jean Bodin, Étienne Dolet, Arnaud du Ferrier. N'eissiguèron fòrça grands jurisconsultes coma Jacques Cujas, Pierre Grégoire, Jean de Boyssonné), Jean de Coras, Guillaume Duranti, Pierre du Faur de Saint-Jory, Géraud Maynard, Simon d'Olive, Jean de Cambolas, François de Boutaric, Jean-Baptiste Furgole, e tanben de grands sabents coma Pèire de Fermat.
- Facultat de Medecina
Pel decrèt del 5 de setembre de 1793, l'Universitat de Tolosa es abolida coma totas las universitats de França. L'an seguent sos bens foguèron confiscats e venduts coma bens nationals.
L’universitat dempuèi la Revolucion
[modificar | Modificar lo còdi]En 1794, se constituís a Tolosa un institut pluridisciplinari d'ensenhament superior, nomenat Institut Paganel. Aquel institut venguèt en 1795 l’Escòla Centrala de Tolosa alara que l'Escòla de Medecina prenguèt son autonomia. Napoleon Ièr instituiguèt en 1804 una escòla de drech, que prenguèt lo títol de facultat de drech aprèp le decrèt de 1808 organizant l'Universitat imperiala. L'Escòla Centrala desapareguèt alara que foguèron creadas successivament una facultat de medecina (1808), una facultat de teologia (1809), una facultat de letras (1809) e una facultat de sciéncias (1810). La facultat de teologia desapareguèt en 1843.
En 1893 l'ensenhament superior tolosenc venguèt un « còs de facultats », puèi en 1896 l'Universitat de Tolosa se tornèt crear pel gropament de las quatre facultats.
Las tres universitats actualas
[modificar | Modificar lo còdi]
- Article principal: Universitat de Tolosa
Aprèp la lei Faure de 1968, l'Universitat de Tolosa es separada en tres en 1969 :
- L'Universitat de Tolosa I Capitòli (UT1 - Tolosa I), especializada dins las sciéncias socialas, lo drech, l'economia e la gestion, et que compren 18 267 inscrits[3]. A aquela universitat es ligada a l'Institut d'Estudis Politics de Tolosa e a l'Institut d'Administracion de las Entrepresas.
- L'Universitat de Tolosa-Joan Jaurés (UTM - Tolosa II) es especializada dins las sciéncias umanas, las disciplinas artisticas e literàrias. Compren 22 362 estudiants.[4]
- L'Universitat Pau Sabatièr (UPS - Tolosa III) es especializada dins la medecina, la farmacia, la cirurgia dentària e las sciéncias exactas. Es la mai granda universitat de Tolosa, amb 29 242 estudiants[5].
A aqueles tres pòls s'apond l’Institut Nacional Politecnic de Tolosa (INPT) qu'a l'estatut d'universitat e que regropa 6000 estudiants[6] repartit dins tres grandas escòlas d'engenhaires: l'Escòla Nacionala Superiora d'Electrotecnica, d'Electronica, d'Informatica, d'Idraulica e de las Telecomunicacions, l'ENSEEIHT), l'Escòla Nacionala Superiora dels Engenhaires en Arts Quimics e Tecnologics (ENSIACET) e l'Escòla Nacionala Superiora d'Agronomia de Tolosa (ENSAT). E completat per l'Institut Nacional de las Sciéncias Aplicadas de Tolosa (INSA Tolosa).
Dempuèi 2007, lo pòl de recèrca e d'ensenhament superior (PERS) «Universitat de Tolosa», s'es constituit jos la forma d'un establiment public de cooperacion scientifica[7], associa l'ensems de las universitats de Tolosa.
Annèxes
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Virgilii Maronis, 'Epistola de octo partibus orationis', ejusdem 'Epitomae', in Code vatican des auteurs classiques, t. V p. 1-97
- ↑ (fr)Quicherat, Bibliothèque de l'École des Chartes, II, 3
- ↑ [1] ficha de l'Universitat per l'an 2009-2010
- ↑ ficha de l'Universitat per l'an 2009-2010
- ↑ ficha de l'Universitat per l'an 2009-2010
- ↑ ficha de l'Universitat per l'an 2009-2010
- ↑ (fr)Decrèt n° 2007-385 del 21 de març de 2007 portant creacion de l'establiment public de cooperacion scientifica « Universitat de Tolosa »}}
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr)Faculté de droit de Toulouse, fondée en 1229, centenaire de la réorganisation de 1805. Histoire sommaire de la Faculté, par M. A. Deloume; Antonin Deloumeouvrage; ed:Imprimerie et librairie Édouard PrivatToulouse; 1905
- (fr) John M. Burney Toulouse et son université : facultés et étudiants dans la France provinciale du sègle XIX., Tolosa; ed:Presses universitaires du Mirail; 1988; isbn 2858160902
- (fr) Et Toulouse pour apprendre. Sept siècles d'histoire de l'université de Toulouse. 1229-1969. Sous la direction de Marielle Mouranche.; Tolosa; ed:Presses universitaires du Mirail; 2010; isbn 978-2810701346