Voltaire

Voltaire
Roindunimi:	fran. François-Marie Arouet
Ammatti:	kirjuttai
Rodivui:	21. kylmykuudu 1694
Roindukohtu:	Pariižu
kanzalližus:	Frantsii
Kuoli:	30. oraskuudu 1778
Kuolendukohtu:	Pariižu
Tuatto:	François d'Arouet[d]
Muamo:	Marguerite d'Aumard[d]
Ukko / akku:
Nimikirjutus:

Voltaire [vɔl.tɛːʁ], oigiel nimel François-Marie Arouet [fʁɑ̃.swa ma.ʁi aʁ.wɛ] (21. kylmykuudu 1694 – 30. oraskuudu 1778), oli francielaine kirjuttai, kuduadu tundietah hänen filosoufizis kirjutuksis.

Voltairen Lettres sur les Angloisin kanzilehti, painettu 1735.

Voltaire oli ylen produktivnoi kirjuttai da häi kirjutti tevoksii läs kaikil kirjalližuon alovehil. Häi kirjutti ozutelmua, runohuttu, novellua, essiedy, histouriellistu da tiijollistu tevostu da enämbi 20000 kirjastu.

Voltairen suurin filosoufine tevos on Dictionnaire philosophique, kudai oli kogomus hänen Encyclopédie'h luajittulois kirjutuksis da toizis lyhyölöis kirjutksis. Hos sen kritiekku oli suunnattu Frantsien poliitillizii institutsieloi da Voltairen vihaniekoi vastah, sen piäkohtehet yksikai oldih Biblii da katoline kirikkö.

Nimi Voltaire, kuduan häi otti vuvvennu 1718 paiči kirjailiinimekse sežo argikäyttöh, on anagrammu hänen sugunimen latinalazes kirjutusformas Arovet da liigunimen "le jeune" ("nuorembi") enzimäzis kirjaimis. Nimes on sežo yhtevytty perehen Poitoun alovehel sijaiččijan linnan nimen "Airvault" tavulois eri jälletykses.

Frantsielaine Ferneyn linnu, kuduas Voltaire eli jälgimäzet kaksikymmen vuottu, on tänäpäi nimetty Ferney-Voltairekse. Hänen linnu on tänäpäi muzei (L'Auberge de l'Europe). Voltairen kirjasto on pietty koskemattomannu Ven'an kanzalliskirjastos Piiteris.

Aihies muijal

Encyklopedii-kirjutustuː

• Liukkonen, Petri & Pesonen, Ari: Voltaire (1694-1778) - pseudonym of François-Marie Arouet (angliekse)

Tevoksii:

• Voltairen teoksia (Wikisource) (frantisekse)
• Välläh lad'd'attavua Voltairen e-kirjua Projektu Lönnrotal dai Project Gutenbergal (suomekse)
• Voltairen teoksia (Project Gutenberg) (angliekse)
• Works of Voltaire

Muudu:

• Institut et Musée Voltaire (franciekse)
• Société Voltaire (franciekse)

Lähtehet

• Chew, Robin (toim.): Voltaire, Author and Philosopher. Lucidcafé.
• Lehtiviite | Tekijä=Holmes, Richard | Otsikko=Voltaire's Grin | Julkaisu=New York Review of Books | Numero=30/11 | Vuosi=1995 | Sivut=49–55 Myös Kirjaviite | Nimeke=Sidetracks: explorations of a romantic biographer | Julkaisija=HarperCollins | Vuosi=2000 | Sivu=345–366
• McNeil, Russell: Voltaire (1694) Malaspina Great Books.
• Shenkman, Richard: ”Voltaire”, Legends, Lies, and Cherished Myths of World History, s. 148–151. HarperCollins, 1993.

• Spielvogel, Jackson J.: Western Civilization -- Volume II: Since 1500 (5th Edition -- 2003)
• Vernon, Thomas S.: Voltaire
• Wade, Ira O.: Studies on Voltaire. New York, NY: Russell & Russell, 1967.