Burzykowate
Burzykowate[2], petrelowate (Procellariidae) – rodzina ptaków z rzędu rurkonosych (Procellariiformes).
| Procellariidae[1] | |||
| Leach, 1820 | |||
 Przedstawiciel rodziny – fulmar zwyczajny (Fulmarus glacialis) – forma ciemno ubarwiona | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina |
burzykowate | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Procellaria Linnaeus, 1758 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Rodzaje | |||
| |||
Zasięg występowania
edytujRodzina obejmuje gatunki oceaniczne zamieszkujące otwarte morza całego świata[3][4] (na Bałtyku spotykane sporadycznie).
Cechy charakterystyczne
edytujPtaki te charakteryzują się następującymi cechami:
- ciało długości 25–99 cm[5]
- ubarwienie ciemne, często biały brzuch, bardzo rzadko jasne
- rogowa pochwa dzioba złożona z płytek, posiadają rurkowate nozdrza, a to oznacza większą powierzchnię nabłonka węchowego, który powiększają dodatkowo nosowe chrząstki spiralne, co może się wiązać z dobrym węchem, a u ptaków to cecha wyjątkowa.
- często występuje polimorfizm w obrębie gatunku
- w locie wykorzystują zaburzenia powietrza nad falami, co powoduje, że często spotyka się je w obszarach złej pogody; na ląd wracają tylko na noc i w okresie lęgowym
- lekki lot zawdzięczają w dużej mierze komorom powietrznym w kościach
- długie skrzydła z dobrze rozwiniętą kością ramieniową i przedramieniową
- większość żywi się planktonem, niektóre głowonogami
- gnieżdżą się kolonijnie, zazwyczaj na niedostępnych klifach i wyspach, gdzie niektóre wygrzebują głębokie nory
- młode karmione obficie i tłusto rozwijają się dość powoli. Niektóre gatunki porzucają nie w pełni rozwinięte młode i wtedy muszą przetrwać dzięki rezerwom tłuszczowym do czasu aż nauczą się latać i żerować.
- upierzenie jest mocno natłuszczone, co wydziela przykry zapach (wydzielają go też jaja), nawet u okazów muzealnych
Systematyka
edytujDawniej rodzinę dzielono na dwie podrodziny: fulmary (Fulmarinae) i burzyki (Puffininae), obecnie ten podział nie jest już stosowany. Do rodziny należą następujące rodzaje[2]:
- Pelecanoides Lacépède, 1799
- Aphrodroma Olson, 2000 – jedynym przedstawicielem jest Aphrodroma brevirostris (Lesson, 1831) – petrelek popielaty
- Halobaena Bonaparte, 1856 – jedynym przedstawicielem jest Halobaena caerulea (J.F. Gmelin, 1789) – petrelek modry
- Pachyptila Illiger, 1811
- Pagodroma Bonaparte, 1856 – jedynym przedstawicielem jest Pagodroma nivea (G. Forster, 1777) – petrel śnieżny
- Thalassoica Reichenbach, 1853 – jedynym przedstawicielem jest Thalassoica antarctica (J.F. Gmelin, 1789) – petrel antarktyczny
- Daption Stephens, 1826 – jedynym przedstawicielem jest Daption capense (Linnaeus, 1758) – warcabnik
- Macronectes Richmond, 1905
- Fulmarus Stephens, 1826
- Pterodroma Bonaparte, 1856
- Procellaria Linnaeus, 1758
- Bulweria Bonaparte, 1843
- Pseudobulweria Mathews, 1936
- Ardenna Reichenbach, 1853
- Calonectris Mathews & Iredale, 1915
- Puffinus Brisson, 1760
Przypisy
edytuj- ↑ Procellariidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 – burzykowate - Petrels & Shearwaters (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-19].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-17]. (ang.).
- ↑ Petrels and Shearwaters (Procellariidae). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-20)]. (ang.).
- ↑ C. Carboneras: Family Procellariidae (Petrels and Shearwaters). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 216. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).