Krzysztof Pomian

Krzysztof Pomian
Data i miejsce urodzenia	25 stycznia 1934 ; Warszawa
	Profesor nauk humanistycznych
	Specjalność: historia kultury europejskiej
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1965
Habilitacja	1968
Profesura	29 grudnia 1998
	Doktor honoris causa; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej – 2003
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Krzysztof Andrzej Pomian (ur. 25 stycznia 1934 w Warszawie^[1] jako Krzysztof Purman) – polski filozof, historyk, eseista, profesor nauk humanistycznych.

Życiorys

Urodził się w 1934 jako Krzysztof Purman^[2]. Jego rodzice byli Polakami żydowskiego pochodzenia. Ojciec Stefan Purman był działaczem komunistycznym, jednym z założycieli KPP, bratem Henryka i Leona. W trakcie II wojny światowej Krzysztof Pomian został wywieziony z rodziną do Kazachstanu, gdzie w łagrze zmarł jego ojciec. Do Polski powrócił wraz z matką w 1946^[3]. Wkrótce po wojnie matka zmieniła nazwisko na Pomian, przedwojenny pseudonim jej męża^[2].

W latach 1952–1957 Pomian studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. Na tym samym wydziale obronił pracę doktorską (1965) i habilitacyjną (1968) oraz pracował jako adiunkt w Katedrze Historii Filozofii Narodowej. Był członkiem Związku Młodzieży Polskiej^[4]. W 1966 po wygłoszeniu krytycznego wobec partii referatu został wykluczony z PZPR, do której należał od czasów studenckich. W 1968 stracił pracę na uczelni za poparcie udzielone uczestnikom wydarzeń marcowych^[3]. W latach 1969–1972 był zatrudniony w Zakładzie Rękopisów Biblioteki Narodowej^[5], następnie wyjechał do Francji^[6]. W grudniu 1975 podpisał List 59, protest przeciwko zmianom w konstytucji^[7].

W 1984 został profesorem w Centre national de la recherche scientifique (CNRS). W 1998 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych^[8]. W 1999 objął stanowisko profesora na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 2001 został dyrektorem tworzonego w Brukseli Muzeum Europy. W 2010 wszedł w skład Komitetu Doradczego Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność^[6].

Jest autorem prac o filozofii współczesnej oraz związkach filozofii z polityką, m.in. zbioru esejów Filozofowie w kręgu polityki. W latach 2020–2022 we Francji wydano jego trzytomową publikację pt. Le Musée, une histoire mondiale, poświęconą historii i kształtowaniu się instytucji muzeum^[9].

Jego żoną była Grażyna Pomian^[10].

Odznaczenia i wyróżnienia

W 2012 został przez prezydenta Bronisława Komorowskiego odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski^[11]. W 1993 uhonorowano go Krzyżem Komandorskim tego orderu^[12].

Doktor honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (2003)^[13] i Uniwersytetu Gdańskiego (2024)^[14]. Otrzymał Nagrodę Publicystyczną im. Juliusza Mieroszewskiego (1985)^[15] oraz Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (2017)^[16].

Publikacje

Filozofia i socjologia XX wieku (współautor), Wiedza Powszechna, Warszawa 1962.
Przeszłość jako przedmiot wiary: historia i filozofia w myśli średniowiecza, PWN, Warszawa 1968.
Człowiek pośród rzeczy: szkice historycznofilozoficzne, Czytelnik, Warszawa 1973.
Les archives: du Trésor des chartes au caran, Gallimard , Paryż 1980.
L'orde du temps, Gallimard , Paryż 1984.
Europa i jej narody (współautor), PIW, Warszawa 1992.
Przeszłość jako przedmiot wiedzy, Fundacja „Aletheia”, Warszawa 1992.
Zbieracze i osobliwości: Paryż – Wenecja XVI–XVIII wiek, PIW, Warszawa 1996.
Drogi kultury europejskiej: trzy studia, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 1996.
Wenecja w kulturze europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2000.
W kręgu Giedroycia, Czytelnik, Warszawa 2000.
Oblicza dwudziestego wieku: szkice historyczno-polityczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2002.
Filozofowie w świecie polityki. 1, Eseje 1957–1974, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2004.
Historia – nauka wobec pamięci (współautor), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006.
Le Musée, une histoire mondiale. Tome 1: Du trésor au musée, Gallimard, Paryż 2020.
Le Musée, une histoire mondiale. Tome 2: L’ancrage européen, 1789–1850, Gallimard, Paryż 2021.
Le Musée, une histoire mondiale. Tome 3: Du trésor au musée, 1850–2020, Gallimard, Paryż 2022.

Przypisy

↑ Krzysztof Pomian. kulturaparyska.com. [dostęp 2021-03-26].
↑ ^a ^b Notacje historyczne. Krzysztof Pomian. Jeśli chodzi o fałszerstwa to byli oni zupełnie dobrzy. vod.tvp.pl, 5 marca 2009. [dostęp 2017-12-29].
↑ ^a ^b Krzysztof Pomian. wp.pl. [dostęp 2012-09-29].
↑ Tadeusz Rutkowski: Na styku nauki i polityki. Uniwersytet Warszawski w PRL 1944–1989. W: Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego po 1945. Piotr M. Majewski (red.). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016, s. 438. ISBN 978-83-235-1791-7.
↑ „Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej”. Nr 41, s. 11, 56, 1969. Warszawa.
↑ ^a ^b Prof. Krzysztof Pomian, Polska. enrs.eu. [dostęp 2018-03-10].
↑ Z ostatniej chwili. „Kultura”. Nr 1/340–2/341, s. 236, 1976. Paryż.
↑ Prof. dr hab. Krzysztof Andrzej Pomian, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2012-09-29] .
↑ Krzysztof Pomian: Muzeum. Historia światowa: tom 1. ecs.gda.pl, kwiecień 2023. [dostęp 2023-04-25].
↑ Wybitni intelektualiści o Polsce Ludowej w cyklu debat na Uniwersytecie Łódzkim. rynek-ksiazki.pl, 6 listopada 2023. [dostęp 2024-05-25].
↑ M.P. z 2012 r. poz. 765
↑ M.P. z 1993 r. nr 61, poz. 553
↑ Doktorzy honoris causa UMCS. umcs.lublin.pl. [dostęp 2010-09-29].
↑ Prof. Krzysztof Pomian doktorem honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego. ug.edu.pl, 10 maja 2024. [dostęp 2024-05-11].
↑ Laureaci nagród „Kultury”. kulturaparyska.com. [dostęp 2021-05-03].
↑ Laureaci Nagrody FNP. fnp.org.pl. [dostęp 2017-12-25].

Linki zewnętrzne

Patrycja Dołowy: Tytuły, które były dla mnie w życiu ważne, to tytuły moich książek – rozmowa z prof. Krzysztofem Pomianem, laureatem nagrody FNP 2017. fnp.org.pl, 21 grudnia 2017. [dostęp 2017-12-25].

[1] Krzysztof Pomian. kulturaparyska.com. [dostęp 2021-03-26].

[vod-2] Notacje historyczne. Krzysztof Pomian. Jeśli chodzi o fałszerstwa to byli oni zupełnie dobrzy. vod.tvp.pl, 5 marca 2009. [dostęp 2017-12-29].

[wp-3] Krzysztof Pomian. wp.pl. [dostęp 2012-09-29].

[4] Tadeusz Rutkowski: Na styku nauki i polityki. Uniwersytet Warszawski w PRL 1944–1989. W: Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego po 1945. Piotr M. Majewski (red.). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016, s. 438. ISBN 978-83-235-1791-7.

[5] „Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej”. Nr 41, s. 11, 56, 1969. Warszawa.

[enrs-6] Prof. Krzysztof Pomian, Polska. enrs.eu. [dostęp 2018-03-10].

[7] Z ostatniej chwili. „Kultura”. Nr 1/340–2/341, s. 236, 1976. Paryż.

[ln-8] Prof. dr hab. Krzysztof Andrzej Pomian, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2012-09-29] .

[9] Krzysztof Pomian: Muzeum. Historia światowa: tom 1. ecs.gda.pl, kwiecień 2023. [dostęp 2023-04-25].

[10] Wybitni intelektualiści o Polsce Ludowej w cyklu debat na Uniwersytecie Łódzkim. rynek-ksiazki.pl, 6 listopada 2023. [dostęp 2024-05-25].

[11] M.P. z 2012 r. poz. 765

[12] M.P. z 1993 r. nr 61, poz. 553

[13] Doktorzy honoris causa UMCS. umcs.lublin.pl. [dostęp 2010-09-29].

[14] Prof. Krzysztof Pomian doktorem honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego. ug.edu.pl, 10 maja 2024. [dostęp 2024-05-11].

[15] Laureaci nagród „Kultury”. kulturaparyska.com. [dostęp 2021-05-03].

[16] Laureaci Nagrody FNP. fnp.org.pl. [dostęp 2017-12-25].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]