Nathan Hale: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Stworzenie szablonu biogramu. |
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Biogram infobox}} |
||
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 9 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Biogram infobox |
{{Biogram infobox |
||
|imię i nazwisko = Nathan Hale |
|imię i nazwisko = Nathan Hale |
||
| ⚫ | |||
|imię i nazwisko org = Nathan Hale |
|||
| |
|opis grafiki = |
||
| |
|alt grafiki = |
||
| |
|data urodzenia = [[6 czerwca]] [[1755]] |
||
| |
|miejsce urodzenia = [[Coventry (Connecticut)|Coventry]] |
||
|data śmierci = [[22 września]] [[1776]] |
|||
|miejsce urodzenia = Coventry, Connecticut |
|||
| |
|miejsce śmierci = [[Nowy Jork]] |
||
| |
|przyczyna śmierci = [[powieszenie]] |
||
|zawód = szpieg |
|||
|przyczyna śmierci = powieszenie |
|||
| |
|narodowość = [[Stany Zjednoczone|amerykańska]] |
||
| |
|wyznanie = purytanizm |
||
| |
|rodzice = Elizabeth Strong<br />Richard Hale |
||
| |
|odznaczenia = |
||
| |
|commons = Category:Nathan Hale |
||
| |
|wikicytaty = Nathan Hale |
||
|wikicytaty = https://pl.wikiquote.org/wiki/Nathan_Hale |
|||
| ⚫ | |||
}} |
}} |
||
{{inne znaczenia|amerykańskiego buntownika|[[Nathan Gale|Nathan Gale – zabójca muzyka Dimebaga Darrela]]}} |
|||
[[Plik:Nathan Hale 1925 Issue-half-cent.jpg|thumb|207px|Wizerunek Hale'a na znaczku amerykańskim z początku [[1925]] r.]] |
[[Plik:Nathan Hale 1925 Issue-half-cent.jpg|thumb|207px|Wizerunek Hale'a na znaczku amerykańskim z początku [[1925]] r.]] |
||
'''Nathan Hale''' (ur. [[6 czerwca]] [[1755]] w [[Coventry (Connecticut)]], zm. [[22 września]] [[1776]] w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]]) – [[kapitan (ranga)|kapitan]] w [[Armia Kontynentalna|Armii Kontynentalnej]] podczas [[Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych|Wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych]] |
'''Nathan Hale''' (ur. [[6 czerwca]] [[1755]] w [[Coventry (Connecticut)|Coventry]], zm. [[22 września]] [[1776]] w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]]) – [[Stany Zjednoczone|amerykański]] [[kapitan (ranga)|kapitan]] w [[Armia Kontynentalna|Armii Kontynentalnej]] podczas [[Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych|Wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych]] i jeden z oficerów [[Patrioci (rewolucja amerykańska)|Patriotów]], a także bohater narodowy USA i pierwszy szpieg Ameryki. |
||
== |
== Życiorys == |
||
=== Wczesne życie === |
|||
Był synem Elizabeth Strong i Richarda Hale’a, [[Purytanizm|purytanów]] z miasteczka Coventry w Connecticut. Miał jedenaścioro rodzeństwa, z czego dwoje nie dożyło wieku dorosłego<ref>{{Cytuj |tytuł = Capt. Nathan Hale (Continental Army) |data dostępu = 2018-10-06 |opublikowany = geni_family_tree |url = https://www.geni.com/people/Capt-Nathan-Hale-Continental-Army/6000000001473766006 |język = en-US}}</ref>. Uczył się w college’u Yale w New Haven, gdzie poznał [[James Hillhouse|Jamesa Hillhouse'a]], [[Benjamin Tallmadge|Benjamin Tallmadge'a]] i Williama Hulla, którzy później mieli przyczynić się do jego kariery wojskowej<ref name=":0">{{Cytuj |autor = M. William Phelps |tytuł = Nathan Hale: The Life and Death of America's First Spy |data = 2008}}</ref>. W szkole wykazywał talent sportowy (jego rekordowy skok w dal został pobity dopiero w XIX wieku<ref name=":0" />), ale także zamiłowanie do literatury i zacięcie liryczne. Lubił pisać wiersze<ref name=":1">{{Cytuj |autor = Alexander Rose |tytuł = Washington's Spies: The Story of America's First Spy Ring |data = 2006}}</ref>. Należał do Linonian Society od 1770 roku, przez większą część czasu będąc skrybą, potem sekretarzem i na krótko kanclerzem<ref>{{Cytuj |tytuł = Nathan Hale: Yale 1773 :: Curator: Richard E. Mooney |data dostępu = 2018-10-06 |opublikowany = www.library.yale.edu |url = http://www.library.yale.edu/mssa/exhibits/hale/YearsAtYale_item12.html}}</ref>. Był współtwórcą Biblioteki Linonian i razem z Benjaminem Tallmadge’em umieścił w niej m.in. Iliadę Homera<ref name=":1" />. Po ukończeniu edukacji w 1773 roku przeniósł się na krótko do |
Był synem Elizabeth Strong i Richarda Hale’a, [[Purytanizm|purytanów]] z miasteczka Coventry w [[Connecticut]]. Miał jedenaścioro rodzeństwa, z czego dwoje nie dożyło wieku dorosłego<ref>{{Cytuj |tytuł = Capt. Nathan Hale (Continental Army) |data dostępu = 2018-10-06 |opublikowany = geni_family_tree |url = https://www.geni.com/people/Capt-Nathan-Hale-Continental-Army/6000000001473766006 |język = en-US}}</ref>. Uczył się w college’u Yale w New Haven, gdzie poznał [[James Hillhouse|Jamesa Hillhouse'a]], [[Benjamin Tallmadge|Benjamin Tallmadge'a]] i Williama Hulla, którzy później mieli przyczynić się do jego kariery wojskowej<ref name=":0">{{Cytuj |autor = M. William Phelps |tytuł = Nathan Hale: The Life and Death of America's First Spy |data = 2008}}</ref>. W szkole wykazywał talent sportowy (jego rekordowy [[skok w dal]] został pobity dopiero w XIX wieku<ref name=":0" />), ale także zamiłowanie do literatury i zacięcie liryczne. Lubił pisać wiersze<ref name=":1">{{Cytuj |autor = Alexander Rose |tytuł = Washington's Spies: The Story of America's First Spy Ring |data = 2006}}</ref>. Należał do Linonian Society od 1770 roku, przez większą część czasu będąc skrybą, potem sekretarzem i na krótko kanclerzem<ref>{{Cytuj |tytuł = Nathan Hale: Yale 1773 :: Curator: Richard E. Mooney |data dostępu = 2018-10-06 |opublikowany = www.library.yale.edu |url = http://www.library.yale.edu/mssa/exhibits/hale/YearsAtYale_item12.html}}</ref>. Był współtwórcą Biblioteki Linonian i razem z Benjaminem Tallmadge’em umieścił w niej m.in. Iliadę Homera<ref name=":1" />. Po ukończeniu edukacji w 1773 roku przeniósł się na krótko do Moodus w East Haddam i w końcu do Nowego Londynu, gdzie został aż do wybuchu wojny<ref name=":0" /> i pełnił rolę nauczyciela. |
||
== Wybuch rewolucji == |
=== Wybuch rewolucji === |
||
W 1775 roku, kiedy Wojna o niepodległość się zaczęła, wstąpił do milicji Connecticut i został mianowany na porucznika kilka miesięcy później. 4 lipca 1775 roku otrzymał list od Benjamina Tallmadge’a, którego treść zainspirowała go do wzięcia udziału w „prawdziwej” wojnie i wstąpienia do Armii Kontynentalnej, rezygnując przy tym z nauczania w Nowym Londynie<ref name=":0" />. Tallmadge widział oblężenie Bostonu, lecz |
W 1775 roku, kiedy Wojna o niepodległość się zaczęła, wstąpił do milicji Connecticut i został mianowany na porucznika kilka miesięcy później. 4 lipca 1775 roku otrzymał list od Benjamina Tallmadge’a, którego treść zainspirowała go do wzięcia udziału w „prawdziwej” wojnie i wstąpienia do Armii Kontynentalnej, rezygnując przy tym z nauczania w Nowym Londynie<ref name=":0" />. Tallmadge widział oblężenie Bostonu, lecz pozostał bezczynny jeszcze przez rok<ref>{{Cytuj |autor = Benjamin Tallmadge |tytuł = Memoir of Col. Benjamin Tallmadge |data = }}</ref>. Sam Hale dołączył do 7. Pułku Connecticut pod dowództwem pułkownika Charlesa Webba ze Stamford w roli pierwszego porucznika. Szybko awansował na kapitana. Wziął udział w Bitwie na Long Island i należał do elitarnej grupy żołnierzy nazywanej Rangersami Knowltona. We wrześniu, po stracie Nowego Jorku, Washington rozpaczliwie potrzebował człowieka, który w roli szpiega wsiąknąłby do oddziałów brytyjskich. Hale zgłosił się jako jedyny ochotnik. |
||
== Misja szpiegowska i śmierć == |
=== Misja szpiegowska i śmierć === |
||
Hale został przewieziony na terytorium wroga 12 września 1776 roku jako holenderski nauczyciel chcący przyłączyć się do wojny na rzecz króla Jerzego III<ref name=":1" />. Nie wiedział, że w międzyczasie Armia Kontynentalna przeniosła się w głąb wyspy Manhattan zepchnięta tam przez wojska brytyjskie. Sam Nathan został przechwycony przez Roberta Rogersa dopiero w okolicach dwudziestego września z winy własnej nierozwagi<ref name=":1" />. Przebywał w tawernie, kiedy wszedł do niej Rogers, twierdząc, że jest patriotą, a Hale uwierzył mu, prawdopodobnie mówiąc o swojej misji. Kolejnego dnia uwięziono go i zawieziono pod oblicze brytyjskiego generała |
Hale został przewieziony na terytorium wroga 12 września 1776 roku jako holenderski nauczyciel chcący przyłączyć się do wojny na rzecz króla Jerzego III<ref name=":1" />. Nie wiedział, że w międzyczasie Armia Kontynentalna przeniosła się w głąb wyspy Manhattan zepchnięta tam przez wojska brytyjskie. Sam Nathan został przechwycony przez Roberta Rogersa dopiero w okolicach dwudziestego września z winy własnej nierozwagi<ref name=":1" />. Przebywał w tawernie, kiedy wszedł do niej Rogers, twierdząc, że jest patriotą, a Hale uwierzył mu, prawdopodobnie mówiąc o swojej misji. Kolejnego dnia uwięziono go i zawieziono pod oblicze brytyjskiego generała o nazwisku [[William Howe]], który skazał go na [[Kara śmierci|karę śmierci]] przez [[powieszenie]]. |
||
Nathan Hale dopełnił żywota 22 września 1776 roku, mając tylko 21 lat. Znane są jego ostatnie słowa: ''Żałuję jedynie, że mam tylko jedno życie, które mogę poświęcić dla mojego kraju''<ref>[http://books.google.pl/books?id=www-npy7PM0C&pg=PA109&dq=nathan+hale&hl=pl&ei=AaznTZGgM4i28QOlyPTrCg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CDsQ6AEwAA#v=onepage&q&f=false Terry Crowdy, ''Historia szpiegostwa i agentury'', str. 110]</ref>, lecz on sam prawdopodobnie nigdy ich nie wypowiedział i zostały zmyślone przez Williama Hulla, przyjaciela z armii<ref name=":1" />. |
Nathan Hale dopełnił żywota 22 września 1776 roku, mając tylko 21 lat. Znane są jego ostatnie słowa: ''Żałuję jedynie, że mam tylko jedno życie, które mogę poświęcić dla mojego kraju''<ref>[http://books.google.pl/books?id=www-npy7PM0C&pg=PA109&dq=nathan+hale&hl=pl&ei=AaznTZGgM4i28QOlyPTrCg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CDsQ6AEwAA#v=onepage&q&f=false Terry Crowdy, ''Historia szpiegostwa i agentury'', str. 110]</ref>, lecz on sam prawdopodobnie nigdy ich nie wypowiedział i zostały zmyślone przez Williama Hulla, przyjaciela z armii<ref name=":1" />. |
||
W Stanach Zjednoczonych postawiono mu wiele pomników. Jego nazwiskiem nazwano [[USS Nathan Hale (SSBN-623)|jeden z amerykańskich okrętów podwodnych]]. |
W Stanach Zjednoczonych postawiono mu wiele pomników. Jego nazwiskiem nazwano [[USS Nathan Hale (SSBN-623)|jeden z amerykańskich okrętów podwodnych]]. |
||
{{Commonscat|Category:Nathan Hale}} |
|||
{{Wikicytaty|Nathana Hale'a}} |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
| Linia 43: | Linia 39: | ||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
* |
* {{Cytuj stronę | url = http://www.connecticutsar.org/patriots/hale_nathan_2.htm | tytuł = ''Mary J. Ortner, Captain Nathan Hale'' (zarchiwizowano 2011-09-29) | opublikowany = connecticutsar.org | archiwum = https://web.archive.org/web/20110929154305/http://www.connecticutsar.org/patriots/hale_nathan_2.htm | zarchiwizowano = 2011-09-29}} |
||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
||
{{ |
{{SORTUJ:Hale, Nathan}} |
||
[[Kategoria:Amerykańscy szpiedzy]] |
[[Kategoria:Amerykańscy szpiedzy]] |
||
[[Kategoria:Amerykańscy wojskowi]] |
[[Kategoria:Amerykańscy wojskowi]] |
||
[[Kategoria:Bohaterowie narodowi Stanów Zjednoczonych]] |
|||
[[Kategoria:Powstańcy]] |
[[Kategoria:Powstańcy]] |
||
[[Kategoria:Straceni przez powieszenie]] |
[[Kategoria:Straceni przez powieszenie]] |
||
Aktualna wersja na dzień 18:39, 10 lis 2023
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
szpieg |
| Narodowość | |
| Wyznanie |
purytanizm |
| Rodzice |
Elizabeth Strong |
| |
Nathan Hale (ur. 6 czerwca 1755 w Coventry, zm. 22 września 1776 w Nowym Jorku) – amerykański kapitan w Armii Kontynentalnej podczas Wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych i jeden z oficerów Patriotów, a także bohater narodowy USA i pierwszy szpieg Ameryki.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne życie
[edytuj | edytuj kod]Był synem Elizabeth Strong i Richarda Hale’a, purytanów z miasteczka Coventry w Connecticut. Miał jedenaścioro rodzeństwa, z czego dwoje nie dożyło wieku dorosłego[1]. Uczył się w college’u Yale w New Haven, gdzie poznał Jamesa Hillhouse'a, Benjamin Tallmadge'a i Williama Hulla, którzy później mieli przyczynić się do jego kariery wojskowej[2]. W szkole wykazywał talent sportowy (jego rekordowy skok w dal został pobity dopiero w XIX wieku[2]), ale także zamiłowanie do literatury i zacięcie liryczne. Lubił pisać wiersze[3]. Należał do Linonian Society od 1770 roku, przez większą część czasu będąc skrybą, potem sekretarzem i na krótko kanclerzem[4]. Był współtwórcą Biblioteki Linonian i razem z Benjaminem Tallmadge’em umieścił w niej m.in. Iliadę Homera[3]. Po ukończeniu edukacji w 1773 roku przeniósł się na krótko do Moodus w East Haddam i w końcu do Nowego Londynu, gdzie został aż do wybuchu wojny[2] i pełnił rolę nauczyciela.
Wybuch rewolucji
[edytuj | edytuj kod]W 1775 roku, kiedy Wojna o niepodległość się zaczęła, wstąpił do milicji Connecticut i został mianowany na porucznika kilka miesięcy później. 4 lipca 1775 roku otrzymał list od Benjamina Tallmadge’a, którego treść zainspirowała go do wzięcia udziału w „prawdziwej” wojnie i wstąpienia do Armii Kontynentalnej, rezygnując przy tym z nauczania w Nowym Londynie[2]. Tallmadge widział oblężenie Bostonu, lecz pozostał bezczynny jeszcze przez rok[5]. Sam Hale dołączył do 7. Pułku Connecticut pod dowództwem pułkownika Charlesa Webba ze Stamford w roli pierwszego porucznika. Szybko awansował na kapitana. Wziął udział w Bitwie na Long Island i należał do elitarnej grupy żołnierzy nazywanej Rangersami Knowltona. We wrześniu, po stracie Nowego Jorku, Washington rozpaczliwie potrzebował człowieka, który w roli szpiega wsiąknąłby do oddziałów brytyjskich. Hale zgłosił się jako jedyny ochotnik.
Misja szpiegowska i śmierć
[edytuj | edytuj kod]Hale został przewieziony na terytorium wroga 12 września 1776 roku jako holenderski nauczyciel chcący przyłączyć się do wojny na rzecz króla Jerzego III[3]. Nie wiedział, że w międzyczasie Armia Kontynentalna przeniosła się w głąb wyspy Manhattan zepchnięta tam przez wojska brytyjskie. Sam Nathan został przechwycony przez Roberta Rogersa dopiero w okolicach dwudziestego września z winy własnej nierozwagi[3]. Przebywał w tawernie, kiedy wszedł do niej Rogers, twierdząc, że jest patriotą, a Hale uwierzył mu, prawdopodobnie mówiąc o swojej misji. Kolejnego dnia uwięziono go i zawieziono pod oblicze brytyjskiego generała o nazwisku William Howe, który skazał go na karę śmierci przez powieszenie.
Nathan Hale dopełnił żywota 22 września 1776 roku, mając tylko 21 lat. Znane są jego ostatnie słowa: Żałuję jedynie, że mam tylko jedno życie, które mogę poświęcić dla mojego kraju[6], lecz on sam prawdopodobnie nigdy ich nie wypowiedział i zostały zmyślone przez Williama Hulla, przyjaciela z armii[3].
W Stanach Zjednoczonych postawiono mu wiele pomników. Jego nazwiskiem nazwano jeden z amerykańskich okrętów podwodnych.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Capt. Nathan Hale (Continental Army) [online], geni_family_tree [dostęp 2018-10-06] (ang.).
- ↑ a b c d M. William Phelps, Nathan Hale: The Life and Death of America's First Spy, 2008.
- ↑ a b c d e Alexander Rose, Washington's Spies: The Story of America's First Spy Ring, 2006.
- ↑ Nathan Hale: Yale 1773 :: Curator: Richard E. Mooney [online], www.library.yale.edu [dostęp 2018-10-06].
- ↑ Benjamin Tallmadge, Memoir of Col. Benjamin Tallmadge.
- ↑ Terry Crowdy, Historia szpiegostwa i agentury, str. 110
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Mary J. Ortner, Captain Nathan Hale (zarchiwizowano 2011-09-29). connecticutsar.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-29)].