Niecierpek: Różnice pomiędzy wersjami

Niecierpek
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	klad astrowych
Rząd	wrzosowce
Rodzina	niecierpkowate
Rodzaj	niecierpek
	Nazwa systematyczna
	{{{nazwa łacińska}}} L.; Sp. Pl. 937. 1753
	[[wikispecies:{{{wikispecies}}}\|Systematyka w Wikispecies]]
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 19:30, 8 kwi 2016

Niecierpek (Impatiens L.) – rodzaj roślin zielnych z rodziny niecierpkowatych. Według niektórych ujęć taksonomicznych należy do niego ok. 850 gatunków występujących przede wszystkim na obszarach tropikalnych i subtropikalnych Azji i Afryki^[2]. W Polsce w stanie naturalnym występuje kilka gatunków, inne są uprawiane jako rośliny ozdobne. Gatunkiem typowym jest Impatiens noli-tangere L.^[3].

Charakterystyka

Niecierpki są roślinami autochorycznymi – rozsiewają się samoistnie wyrzucając nasiona z dojrzałych owoców na odległość do kilku metrów. Reakcję tę ułatwiają bodźce mechaniczne takie jak podmuch wiatru lub bezpośredni dotyk, stąd nazwa tej rośliny w wielu językach związana jest z niecierpliwością (łac., ang. impatiens, pol. niecierpek) lub nietolerancją dotyku (np. gatunek Impatiens noli-tangere od łac. noli me tangere – "nie dotykaj mnie", ang. touch-me-not).

Systematyka

Synonimy^[4]

Balsamina Mill., Impatientella H. Perrier, Semeiocardium Zoll., Trimorphopetalum Baker

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG III z 2009)

Należy do rodziny niecierpkowatych Balsaminaceae, rzędu wrzosowców wchodzącego w skład grupy astrowych (asterids) w obrębie dwuliściennych właściwych (eudicots)^[1].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Geranianae, rząd niecierpkowce (Balsaminales Lindl., podrząd Balsaminineae Engl.), rodzina niecierpkowate (Balsaminaceae A. Rich. in Bory), rodzaj niecierpek Impatiens L.)^[5].

Gatunki flory Polski^[6]

niecierpek drobnokwiatowy (Impatiens parviflora DC.) – antropofit zadomowiony
niecierpek gruczołowaty, n. Roylego (Impatiens glandulifera Royle syn. Impatiens roylei Walp.) – antropofit zadomowiony
niecierpek pomarańczowy (Impatiens capensis Meerb.) – antropofit zadomowiony
niecierpek pospolity (Impatiens noli-tangere L.)

Gatunki uprawiane w Polsce^[6]^[7]

niecierpek balsamina (Impatiens balsamina L., syn. Balsamina hortensis Desp.)
niecierpek Balfoura (Impatiens balfourii Hook. f.)
niecierpek szorstki (Impatiens scabrida DC.)
niecierpek Waleriana (Impatiens walleriana Hook. f. in Oliv., syn. Impatiens sultani)
niecierpek nowogwinejski (Impatiens hawkeri W. Bull)

Zastosowanie

Ze względu na ozdobne kwiaty niektóre gatunki i odmiany niecierpka są często uprawiane jako * rośliny ozdobne.

↑ ^a ^b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2010-02-28]. (ang.).
↑ Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-05].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-08-15].
↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Impatiens. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-05]. (ang.).
↑ ^a ^b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.

[apweb-1] Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2010-02-28]. (ang.).

[E-2] Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.

[A-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-05].

[grin-4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-08-15].

[5] Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Impatiens. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-05]. (ang.).

[checklist2002-6] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[7] Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

@@ Linia 25: / Linia 25: @@
 == Charakterystyka ==
-Niecierpki są roślinami [[autochoria|autochorycznymi]] – rozsiewają się samoistnie wyrzucając nasiona z dojrzałych owoców na odległość do kilku metrów. Reakcję tę ułatwiają bodźce mechaniczne takie jak podmuch wiatru lub bezpośredni dotyk, stąd nazwa tej rośliny w wielu językach związana jest z niecierpliwością (łac., ang. impatiens, pol. niecierpek) lub nietolerancją dotyku (np. gatunek ''[[Impatiens noli-tangere]]'' od łac. [[noli me tangere]] – "nie dotykaj mnie").
+Niecierpki są roślinami [[autochoria|autochorycznymi]] – rozsiewają się samoistnie wyrzucając nasiona z dojrzałych owoców na odległość do kilku metrów. Reakcję tę ułatwiają bodźce mechaniczne takie jak podmuch wiatru lub bezpośredni dotyk, stąd nazwa tej rośliny w wielu językach związana jest z niecierpliwością (łac., ang. impatiens, pol. niecierpek) lub nietolerancją dotyku (np. gatunek ''[[Impatiens noli-tangere]]'' od łac. [[noli me tangere]] – "nie dotykaj mnie", ang. touch-me-not).
 == Systematyka ==