Zbigniew Lorkiewicz: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
infobox |
Michał Ski (dyskusja | edycje) m delink dat |
||
Linia 5: | Linia 5: | ||
|państwo = |
|państwo = |
||
|wariant flagi = |
|wariant flagi = |
||
|data urodzenia = |
|data urodzenia = 7 maja 1923 |
||
|miejsce urodzenia = [[Siedlce]] |
|miejsce urodzenia = [[Siedlce]] |
||
|data śmierci = |
|data śmierci = 6 czerwca 2001 |
||
|miejsce śmierci = [[Warszawa]] |
|miejsce śmierci = [[Warszawa]] |
||
|stopień lub tytuł naukowy = profesor |
|stopień lub tytuł naukowy = profesor |
||
Linia 19: | Linia 19: | ||
|stanowisko1 = |
|stanowisko1 = |
||
|okres zatr1 = |
|okres zatr1 = |
||
|doktorat data = |
|doktorat data = 1951 |
||
|doktorat uczelnia = |
|doktorat uczelnia = |
||
|doktorat dyscyplina = |
|doktorat dyscyplina = |
||
Linia 25: | Linia 25: | ||
|habilitacja uczelnia = |
|habilitacja uczelnia = |
||
|habilitacja dyscyplina = |
|habilitacja dyscyplina = |
||
|profesura data = |
|profesura data = 1964 |
||
|status pan = członek rzeczywisty |
|status pan = członek rzeczywisty |
||
|status pau = |
|status pau = |
||
Linia 35: | Linia 35: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Zbigniew Konstanty'''<ref name=":1">{{encyklopedia PWN|id=3933790|tytuł=Lorkiewicz Zbigniew Konstanty|data dostępu=2022-08-20}}</ref> '''Lorkiewicz''' (ur. [[7 maja]] [[1923]] w [[Siedlce|Siedlcach]]<ref name=":0">pracownicy Zakładu Mikrobiologii Ogólnej UMCS, ''Profesor dr Zbigniew Lorkiewicz w 70 rocznicę urodzin'', w: ''Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska'', Lublin, vol. XLVIII, 1993, s. VII-XXI</ref>, zm. [[6 czerwca]] [[2001]] w [[Warszawa|Warszawie]]<ref name=":1" />) – polski [[Mikrobiologia|mikrobiolog]] i [[Genetyka|genetyk]], [[rektor]] [[Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej|Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie]]. |
'''Zbigniew Konstanty'''<ref name=":1">{{encyklopedia PWN|id=3933790|tytuł=Lorkiewicz Zbigniew Konstanty|data dostępu=2022-08-20}}</ref> '''Lorkiewicz''' (ur. [[7 maja]] [[1923]] w [[Siedlce|Siedlcach]]<ref name=":0">pracownicy Zakładu Mikrobiologii Ogólnej UMCS, ''Profesor dr Zbigniew Lorkiewicz w 70 rocznicę urodzin'', w: ''Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska'', Lublin, vol. XLVIII, 1993, s. VII-XXI</ref>, zm. [[6 czerwca]] [[2001]] w [[Warszawa|Warszawie]]<ref name=":1" />) – polski [[Mikrobiologia|mikrobiolog]] i [[Genetyka|genetyk]], [[rektor]] [[Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej|Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie]]. |
||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
Wersja z 08:22, 3 lis 2022
Data i miejsce urodzenia |
7 maja 1923 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
6 czerwca 2001 |
profesor nauk weterynaryjnych | |
Specjalność: biotechnologia, genetyka bakterii, mikrobiologia | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1951 |
Profesura |
1964 |
Polska Akademia Nauk | |
Status |
członek rzeczywisty |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia | |
Rektor UMCS (1969-1972) | |
Odznaczenia | |
Zbigniew Konstanty[1] Lorkiewicz (ur. 7 maja 1923 w Siedlcach[2], zm. 6 czerwca 2001 w Warszawie[1]) – polski mikrobiolog i genetyk, rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Życiorys
Przed 1939 ukończył Gimnazjum im. Bolesława Prusa w Siedlcach, a w trakcie okupacji niemieckiej uczęszczał do Liceum Handlowego, jak również zdobywał wiedzę na tajnych kompletach. W 1944 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej (Wydział Lekarsko-Weterynaryjny). W 1946 r. został zastępcą asystenta w Katedrze Mikrobiologii Weterynaryjnej, a w 1948 r. uzyskał dyplom lekarza weterynarii. Doktoryzował się z nauk weterynaryjnych w 1951 (rozprawa Typowanie "Eschericia coli" przy pomocy bakteriofagów). W tym czasie był jednym ze współorganizatorów Oddziału Pryszczycowego Instytutu Weterynaryjnego w Zduńskiej Woli. Pozostawał tam kierownikiem Działu Serologii[2].
Od 1954 r. przebywał ponownie w Lublinie. Został tam samodzielnym pracownikiem, kierowanej przez Władysława Kunickiego-Goldfingera, Katedry Mikrobiologii Ogólnej Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. W 1957 r. odbył staż w londyńskim Lister Institute, a w latach 1959-1960 w pracowni Wacława Szybalskiego na amerykańskim Uniwersytecie Rutgersa. W 1961 r. został kierownikiem Katedry Mikrobiologii Ogólnej UMCS. W 1964 r. mianowano go profesorem nadzwyczajnym, a w 1972 r. – profesorem zwyczajnym. W 1967 r. był na stażu u prof. Kozińskiego na Uniwersytecie Pensylwanii. Był inicjatorem utworzenia na UMCS kierunku biotechnologii, który organizował, jak również inicjatorem założenia Środowiskowego Studium Doktoranckiego z Mikrobiologii , którym kierował. Wypromował czternastu doktorów, z których siedmiu uzyskało habilitację. Należał do nich m.in. Mieczysław Kowalski[2]. Od 1 lipca 1969 do 30 września 1972 był rektorem UMCS[3].
Opublikował 130 prac oryginalnych. Był współautorem podręcznika do ćwiczeń z genetyki bakterii. Otrzymał za niego wyróżnienie – Nagrodę II stopnia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego[2].
W 1979 r. został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk (w 1994 r. członkiem rzeczywistym[4]) oraz Polskiej Akademii Umiejętności. Był też przewodniczącym rady naukowej Centrum Mikrobiologii i Wirusologii PAN, jak również członkiem rady naukowej Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN, Komitetu Mikrobiologii PAN, Komitetu Biotechnologii PAN, Komisji Programowej do spraw Biotechnologii MEN oraz Centralnej Komisji do spraw Stopni Naukowych i Komitetu Badań Naukowych. Był członkiem Światowej Federacji Towarzystw Mikrobiologicznych i Międzynarodowej Federacji Towarzystw Biologicznych. Pozostawał członkiem komitetów redakcyjnych takich czasopism, jak: Acta Microbiologica Polonica, Genetica Polonica, Postępy Mikrobiologii, Biuletyn Polskiej Akademii Nauk oraz Applid Biology Communications[2].
Zainteresowania naukowe
Do jego głównych zainteresowań naukowych należały:
- bakterie chorobotwórcze dla zwierząt (we wczesnym okresie pracy naukowej), w tym szczepy Eschericia coli,
- badania podstawowe nad właściwościami DNA oraz mutagenezą (część jego prac z tego okresu licznie cytowano i uznano za klasyczne dla tematu),
- plazmidy Enterobacteriaceae, ich właściwości molekularne i ich wpływ na metabolizm komórki,
- plazmidy pałeczek jelitowych (badania nagrodzone Nagrodą Sekretarza Naukowego PAN w 1975),
- bakterie glebowe Rhizobium, które żyją w symbiozie z roślinami motylkowymi (badania pionierskie, na których podstawie opracowano metody mapowania chromosomu Rhizobium trifolii i wykryto jego DNA plazmidowe,
- skład, budowa i struktura warstw powierzchniowych bakterii Rhizobium, jak również ich udział w w tworzeniu efektywnych układów symbiotycznych (jedne z pierwszych w skali światowej, nagrodzone Nagrodą Sekretarza Naukowego PAN w 1973),
- budowa warstw powierzchniowych Azospirillum,
- przenoszenie genów nif, które determinują wiązanie azotu do innych drobnoustrojów (nagradzane przez rektora UMCS oraz Sekretarza Naukowego PAN)[2].
Publikacje
Do wydanych przez niego książek, podręczników i monografii należały:
- Bakteriofagi i zastosowanie ich w praktyce weterynaryjnej (1950),
- Niektóre z problemów fagoterapii (1951),
- Ostatnie badania nad budową antygenową włoskowca różycy (1953),
- Zmienność wirusa pryszczycy (1955),
- Pryszczyca (1956),
- Wpływ analogów tyminy na "Bacillus subtilis" (1960),
- Produkcja biomasy przy zastosowaniu procesów mikrobiologicznych na różnych substratach (1975),
- Wpływ plazmidów na komórkę bakteryjną (1976),
- Stan obecny mikrobiologii w Polsce (1978),
- Zastosowanie inżynierii genetycznej w hodowli roślin (1985),
- "Clostridium botulinum" i toksyna botulinowa (1987),
- Biologiczne wiązanie azotu (1988),
- Nauka w Makroregionach Środkowo-Wschodnim i Północno-Wschodnim (1988)[2].
Odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Medal Komisji Edukacji Narodowej,
- Medal Zasłużonego Nauczyciela,
- Zasłużony dla Województwa Lubelskiego,
- Zasłużony dla Województwa Rzeszowskiego,
- Zasłużony dla Wojska Polskiego[2].
Przypisy
- ↑ a b Lorkiewicz Zbigniew Konstanty, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-08-20] .
- ↑ a b c d e f g h pracownicy Zakładu Mikrobiologii Ogólnej UMCS, Profesor dr Zbigniew Lorkiewicz w 70 rocznicę urodzin, w: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Lublin, vol. XLVIII, 1993, s. VII-XXI
- ↑ Rektorzy [online], www.umcs.pl [dostęp 2022-08-20] (pol.).
- ↑ Lorkiewicz, Zbigniew, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 2022-08-24] .
- Polscy mikrobiolodzy
- Polscy genetycy
- Rektorzy Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
- Absolwenci Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
- Wykładowcy Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
- Członkowie rzeczywiści PAN
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaczeni odznaką tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”
- Ludzie urodzeni w Siedlcach
- Urodzeni w 1923
- Zmarli w 2001