Amelia Earhart

Amelia Earhart

Data urodzenia	24 lipca 1897
Data i miejsce śmierci	?? Ocean Spokojny
Zawód, zajęcie	pilotka, dziennikarka, poetka.

{{Biogram infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt grafiki = Nieznane pola: "podpis".

Amelia Mary Earhart (wym. ɛərhɑrt) (ur. 24 lipca 1897, zaginiona 2 lipca 1937, uznana za zmarłą 5 stycznia 1939) – amerykańska pilotka, dziennikarka i poetka.

Była pierwszą kobietą, która w 1928 roku przeleciała nad Atlantykiem (jako pasażer) i pierwszą kobietą, która już jako pilot uczyniła to samotnie w 1932 roku (jako druga samotna osoba na świecie).

Życiorys

Dzieciństwo

Amelia Earhart w wieku dziecięcym.

Amelia Mary Earhart, córka Samuela ‘Edwina’ Earharta (1868–1930) i Amelii Otis Earhart (1869–1962) urodziła się w Atchinson (Kansas) w domu swojego dziadka, Alfreda Otisa, byłego sędziego i prezydenta Atchinson Saving Bank.

Imiona, zgodnie z rodzinnym zwyczajem, nadano jej po dwóch babciach (Amelii Josephine Harres i Mary Wells Patton).

Pierwszy lot transatlantycki (1928)

Pierwsze doświadczenia lotnicze: Neta Snook i Amelia Earhart przed swoim samolotem typu Kinner Airster, ok. 1921.

Po samotnym przelocie Charlesa Lindbergha nad Atlantykiem w 1927 roku, Amy Phipps Guest, córka amerykańskiego przemysłowca Hendry’ego Philipsa, pragnęła być pierwszą kobietą która przeleci nad Oceanem Atlantyckim. Tuż po rozpoczęciu przygotowań uznała jednak, że wyprawa jest zbyt niebezpieczna. Wycofując się postanowiła wesprzeć projekt finansowo, sugerując by znaleziono „inną dziewczynę z odpowiednim image”. W lipcu 1928 roku Earhart dostała telefon od publicysty, kapitana Hiltona H. Railey’a, który zapytał ją, czy nie zechciałaby być pierwszą kobietą w historii, która przeleciała nad Atlantykiem.

Koordynatorzy całego przedsięwzięcia spotkali się z Earhart i zaproponowali jej towarzystwo Wilmera Stultza i drugiego pilota/mechanika Louisa Gordona. Earhart miałaby być jedynie pasażerem, rejestrującym zapis lotu. Trójka wystartowała z Trepassey Harbor (Nowa Fundlandia) na samolocie Fokker F.VIIb/3m 17 czerwca 1928 roku i wylądowała w Burry Port, koło Llanelli (Walia) około 21 godzin później. Lot odbył się całkowicie zgodnie z planem. Tuż po lądowaniu w wywiadzie Earhart powiedziała: „Stultz pilotował. Ja byłam tylko bagażem, jak zwykły worek ziemniaków”. Dodała jeszcze: „Może kiedyś spróbuję tego sama”. Kiedy zespół powrócił do Stanów Zjednoczonych został przywitany uroczystą paradą w Nowym Jorku i przyjęciem w Białym Domu.

Samotny lot transatlantycki (1932)

Lockheed Vega 5B, którym leciała Amelia Earhart w National Air and Space Museum, Waszyngton, USA.

W wieku 34 lat, rankiem 20 maja 1932 roku Earhart wyruszyła w podróż z Harbour Grace na Nowej Fundlandii, mając przy sobie ostatnie wydanie lokalnej gazety. Jej celem było dotarcie do Paryża w jednosilnikowym Lockheed Vega, powtarzając wcześniejsze osiągnięcie Charlesa Lindberga. Po trwającym 14 godzin i 56 minut locie, podczas którego musiała zmagać się z silnymi północnymi wiatrami, przeraźliwym zimnem i kłopotami technicznymi, wylądowała na pastwisku w Culmore, koło Londonderry w Irlandii Północnej. W miejscu, w którym wylądowała, znajduje się dzisiaj muzeum.

Jako pierwsza kobieta, która przeleciała nad Atlantykiem samotnie, Earhart otrzymała wysokie odznaczenia od Kongresu, Prezydenta Stanów Zjednoczonych Herberta Hoovera oraz rządu Francji. W miarę jak jej sława rosła, przyjaźniła się z coraz to liczniejszą grupą oficerów oraz między innymi z Eleanor Roosevelt, z którą dzieliła wiele pasji.

Okoliczności śmierci

Amelia Earhart w kabinie swojego samolotu w 1937.

W 1937 roku podjęła próbę okrążenia kuli ziemskiej wzdłuż równika (gdyby to udało się, byłaby pierwszą kobietą, która przeleciała dookoła świata). Po 40 dniach podróży (samolotem Lockheed L-10 Electra) i przebyciu około 3/4 dystansu, po wystartowaniu z Nowej Gwinei, lecąc nad Oceanem Spokojnym razem z nawigatorem Fredem Noonanem stracili kontakt radiowy. Pomimo natychmiastowego podjęcia poszukiwań (na które rząd USA wydał około 4 milionów dolarów) nie odnaleziono żadnych śladów zaginionego samolotu.

Samolot zaginął w pobliżu Wysp Feniks na środkowym Pacyfiku. Na atolu Nikumaroro odnaleziono but uznany za damski, pudełko od amerykańskiego sekstantu, butelkę benedyktynki, którą lubiła pilotka, a także ludzkie kości. W 1940 roku zostały one uznane za męskie, ale ponowna analiza antropologiczna opublikowana w 2018 roku wskazuje, że należały jednak do kobiety. Wymiary kości odpowiadają tym, które można wyznaczyć z fotografii i zachowanych ubrań Earhart. To sugeruje, że pionierka awiacji zakończyła życie jako rozbitek na odizolowanej wyspie.

Zobacz też

• (3895) Earhart

Linki zewnętrzne

• Śmiała lotniczka w bazie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej – kronika PAT.
• Ocean. Śladami Amelii Earhart. Raport z urlopu od życia - powieść współczesna nawiązująca do legendy Amelii Earhart. Autor: Maciej Waszczyk. Rok wydania: 2013.