Rdestowiec
 Rdestowiec ostrokończysty | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
rdestowiec |
| Nazwa systematyczna | |
| Reynoutria Houtt. Natuurl. Hist. 2(8): 639. 31 Dec 1777 | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Reynoutria japonica Houtt[3] | |
Rdestowiec (Reynoutria Houtt.) – rodzaj roślin z rodziny rdestowatych. Obejmuje 6 gatunków[4]. Rośliny te występują naturalnie we wschodniej Azji – na obszarze od Rosyjskiego Dalekiego Wschodu po Półwysep Indochiński[4]. Jako rośliny introdukowane i inwazyjne są rozpowszechnione na rozległych obszarach Europy i Ameryki Północnej, zawleczone zostały także do Nowej Zelandii i Południowej Afryki[4]. Rdestowce są we florze Europy Środkowej holoagriofitami i należą tu do najbardziej inwazyjnych kenofitów. W Polsce rosną dwa gatunki – rdestowiec ostrokończysty R. japonica i rdestowiec sachaliński R. sachalinensis oraz mieszaniec między nimi – rdestowiec czeski R. ×bohemica[5].
Morfologia
- Pokrój
- Okazałe byliny do 3 m wysokości o zgrubiałych kłączach[6].
- Łodygi
- Tęgie, nagie i puste w środku[6].
- Liście
- Pojedyncze, skrętoległe i ogonkowe. Blaszka liściowa duża, całobrzega, szerokojajowata do eliptycznej, od spodu ogruczolona[6][7].
- Kwiaty
- Drobne, zebrane w rozgałęzione kwiatostany wyrastające z kątów liści. Kwiaty są jednopłciowe, a rośliny dwupienne. Okwiat trwały, 5-krotny, 3 zewnętrzne działki z oskrzydleniem zbiegającym na szypułkę. Pręciki w liczbie 8. Szyjek słupka 3[6][7].
- Owoce
- Niewielkie, owalne i trójgraniaste orzeszki[6][7].
Systematyka
- Pozycja taksonomiczna
Takson wyodrębniany jest w randze rodzaju. Niegdyś włączany był w randze sekcji do rodzaju rdestówka Fallopia[8][2], ale analizy filogenetyczne wykazały, że jest on siostrzany względem rodzajów Fallopia i Muehlenbeckia. W takiej sytuacji włączanie rdestowców do rodzaju rdestówka czyniło z tego ostatniego takson parafiletyczny[9]. Do cech wyróżniających rdestowce od przedstawicieli rodzaju Fallopia należą prosto wzniesione łodygi, kwiaty funkcjonalnie jednopłciowe oraz frędzelkowate znamiona[8].
Wszystkie trzy rodzaje (Reynoutria, Fallopia i Muehlenbeckia) wyodrębniane są w podplemię Reynoutriineae, wchodzące w skład plemienia Polygoneae w obrębie rodziny rdestowatych (Polygonaceae)[10][11][9].
- Pozycja rodzaju na tle kladogramu podrodziny Polygonoideae[2][9]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz gatunków[4]
- Reynoutria ×bohemica Chrtek & Chrtková – rdestowiec czeski
- Reynoutria ciliinervis (Nakai) Moldenke
- Reynoutria compacta (Hook.f.) Nakai
- Reynoutria forbesii (Hance) T.Yamaz.
- Reynoutria japonica Houtt. – rdestowiec ostrokończysty
- Reynoutria multiflora (Thunb.) Moldenke
- Reynoutria sachalinensis (F.Schmidt) Nakai – rdestowiec sachaliński
Stan prawny
Wszystkie trzy występujące w Polsce taksony z tego rodzaju uznawane są za gatunki inwazyjne, groźne dla rodzimej przyrody. Ich wprowadzanie do środowiska lub przemieszczanie w środowisku przyrodniczym jest zabronione przez Ustawę o ochronie przyrody z 2004 roku. Od 2012 roku także ich import, posiadanie, prowadzenie hodowli, rozmnażanie i sprzedaż wymagają specjalnego pozwolenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Nieprzestrzeganie wymienionych ograniczeń według ustawy o ochronie przyrody jest wykroczeniem podlegającym karze aresztu lub grzywny pieniężnej[12][13].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-25].
- ↑ a b c d Reynoutria Houtt.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-30].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 147, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b c d e Reynoutria. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-10-16]. (ang.).
- ↑ a b c Zając A. 1992. Reynoutria Houtt. (Polygonum L. pro p.). W: Jasiewicz A. (red.). Flora Polski. Rośliny naczyniowe. Tom 3. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków. ISBN 83-85444-06-8
- ↑ a b Gabriele Galasso, Enrico Banfi, Fabrizio De Mattia, Fabrizio Grassi, Sergio Sgorbati, Massimo Labra. Molecular phylogeny of Polygonum L. s.l. (Polygonoideae, Polygonaceae), focusing on European taxa: preliminary results and systematic considerations based on rbcL plastidial sequence data. „Atti Soc. it. Sci. nat. Museo civ. Stor. nat. Milano”. 150 (I), s. 113-148, 2009. (ang.).
- ↑ a b c Tanja M. Schuster, James L. Reveal, Michael J. Bayly, Kathleen A. Kron. An updated molecular phylogeny of Polygonoideae (Polygonaceae): Relationships of Oxygonum, Pteroxygonum, and Rumex, and a new circumscription of Koenigia. „Taxon”. 64, 6, s. 1188-1208, 2015. DOI: 10.12705/646.5.
- ↑ Schuster, Tanja M., Wilson, Karen L., Kron, Kathleen A.. Phylogenetic relationships of Muehlenbeckia, Fallopia, and Reynoutria (polygonaceae) investigated with chloroplast and nuclear sequence data. „International Journal of Plant Sciences”. 172, 8, s. 1053(14), 2011. (ang.).
- ↑ Schuster, Tanja M.; Reveal, James L.; Kron, Kathleen A.. Phylogeny of Polygoneae (Polygonaceae: Polygonoideae). „Taxon”. 60, 6, s. 1653-1666, 2011. (ang.).
- ↑ Tekst ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2022 r. poz. 916)
- ↑ Tekst rozporządzenia z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym (Dz.U. z 2011 r. nr 210, poz. 1260)
Linki zewnętrzne
- Kompendium. Metody zwalczania rdestowców. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa 2022