Chirurgia plastyczna
Chirurgia plastyczna (rekonstrukcyjna lub estetyczna) – dziedzina medycyny zajmująca się rekonstrukcją wad wrodzonych i nabytych ciała, korektą rzeczywistych lub odczuwanych defektów ciała. Jest to dziedzina medycyny zajmująca się leczeniem oparzeń, oraz chirurgią ręki zarówno wad wrodzonych, jak i urazami ręki a szczególnie replantacjami urazowych amputacji.
Zakres
[edytuj | edytuj kod]Zalicza się tu także ogromny wachlarz chirurgicznych i niechirurgicznych zabiegów estetycznych. Chirurgia plastyczna jest więc związana ściśle z chirurgią dziecięcą, neurochirurgią, laryngologią, chirurgią szczękowo-twarzową, okulistyką, traumatologią, ortopedią oraz równie ważnymi jak fizjologia, patologia, immunologia, rehabilitacja, psychologia, psychiatria[potrzebny przypis].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Proste techniki plastyczne były znane już w I w.n.e., polegały na zabiegach z oczami. W XV w. Heinrich von Pfolspeundt opisał zabieg, w którym odnowił nos psu. Podobno wyciął kawałek skóry z jego ramienia i umieścił w okolicach nosa. Jednak wszystkie tak wczesne techniki były niezbyt skuteczne i mogły zakończyć się zakażeniem. W 1827 pierwszy amerykański chirurg plastyczny John Peter Mettauer przeprowadził, używając wynalezionych przez siebie narzędzi chirurgicznych, operację rozszczepu podniebienia[1].
Ważny dla rozwoju chirurgii plastycznej był okres I i II wojny światowej; potrzeby dziesiątek tysięcy rannych żołnierzy wymagały wówczas rozwinięcia pionierskich technik operacji plastycznych[2].
W Polsce
[edytuj | edytuj kod]Na przełomie XIX i XX wieku chirurgią plastyczną i korekcyjną zajmował się chirurg i pionier ortopedii dr Antoni Gabryszewski[3][4]. W 1951 dr Stanisław Michałek-Grodzki (prekursor chirurgii plastycznej w Polsce) otworzył w Polanicy-Zdroju, w szpitalu św. Antoniego, pierwszy w Polsce oddział tej specjalności, przeznaczony głównie dla chorych z wrodzonymi i nabytymi zniekształceniami, m.in. z okresu wojny. Po śmierci dr Michałka-Grodzkiego, 7 października 1951 ordynatorem oddziału, a od 1953 dyrektorem szpitala (od 1958 – Wojewódzkiego Szpitala Chirurgii Plastycznej) w Polanicy został jego asystent dr Michał Krauss. Opracował on plan rozwoju chirurgii plastycznej w Polsce, zakładając zorganizowanie Kliniki Chirurgii Plastycznej (z Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego), którą powołano w 1972 na bazie Wojewódzkiego Szpitala Chirurgii Plastycznej w Polanicy, lecz już w 1976 przeniesiono do Warszawy. Ordynatorem oddziału chirurgii plastycznej i dyrektorem szpitala w Polanicy został dr med. Kazimierz Kobus, który rozwinął metody leczenia. W Warszawie nowy zespół kierowany przez prof. M. Kraussa rozwijał działalność kliniczną, dydaktyczną i naukową m.in. obok dotychczasowych specjalności chirurgię ręki, leczenie oparzeń i mikrochirurgię. M. Krauss był współtwórcą i pierwszym prezesem Polskiego Towarzystwa Chirurgii Plastycznej i Rekonstrukcyjnej[potrzebny przypis].
Zakres tej specjalizacji obejmuje diagnostykę i leczenie ostrych i przewlekłych stanów chorobowych wrodzonych i nabytych, związanych ze zniekształceniami i ubytkami funkcji, powstałych w wyniku urazu, choroby przewlekłej, procesów degeneracyjnych i starzenia się[5].
W Polsce chirurgia plastyczna i rekonstrukcyjna stanowi specjalizację lekarską o nazwie chirurgia plastyczna, która trwa 6 lat (2 lata modułu podstawowego z chirurgii ogólnej i 4 lata modułu specjalistycznego z chirurgii plastycznej)[5]. Jest to jedna z wzajemnie uznawanych specjalizacji w krajach Unii Europejskiej[6]. Konsultantem krajowym chirurgii plastycznej od 9 listopada 2016 roku jest prof. dr hab. n. med. Jerzy Bernard Strużyna[7].
Zmiany wymagające operacji rekonstrukcyjnych i plastycznych
[edytuj | edytuj kod]Operacji wymagają:[potrzebny przypis]
- nowotwory złośliwe powłok, zwłaszcza skóry twarzy, kończyn
- świeże obrażenia ciała, zwłaszcza głowy, twarzy, kończyn
- głębokie i rozległe oparzenia skóry
- przewlekłe, otwarte, ziarniste ubytki tkanek
- wady wrodzone, zwłaszcza twarzy (rozszczepienie wargi)
- amputacje, oskalpowania, przerwanie ścięgien
- zniekształcenia pochorobowe, pourazowe, pooperacyjne, natury estetycznej
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Mettauer, John Peter. W: George Derby, James Terry White: The National Cyclopædia of American Biography. Wyd. XV. New York: James T. White & Company, 1916, s. 315–316. OCLC 311373021.
- ↑ James Alan Chambers, Peter Damian Ray, Achieving Growth and Excellence in Medicine: The Case History of Armed Conflict and Modern Reconstructive Surgery, „Annals of Plastic Surgery”, 63 (5), 2009, s. 473–478, DOI: 10.1097/SAP.0b013e3181bc327a, ISSN 0148-7043 [dostęp 2019-05-28] (ang.).
- ↑ Sławomir Jandziś. Antoni Marian Gabryszewski prekursorem ortopedii i rehabilitacji w Polsce. „Ortopediia Traumatologia Rehabilitacja”. 5 (16), s. 545, 2014. Medsportpress Sp. z o.o.. DOI: 10.5604/15093492.1128844. ISSN 1509-3492. (pol.).
- ↑ Andrzej Krajewski: Ucho piękne jak półksiężyc. „Newsweek Polska”, 2010-09-27. [dostęp 2015-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- ↑ a b Program specjalizacji w dziedzinie CHIRURGII PLASTYCZNEJ (moduł podstawowy i moduł specjalistyczny) dla lekarzy nieposiadających odpowiedniej specjalizacji I lub II stopnia lub tytułu specjalisty w odpowiedniej dziedzinie medycyny. Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, 2023. [dostęp 2024-09-28].
- ↑ Dyrektywa rady 93/16/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. mająca na celu ułatwienie swobodnego przepływu lekarzy i wzajemnego uznawania ich dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji
- ↑ Konsultanci krajowi. Ministerstwo Zdrowia. [dostęp 2021-05-25].
