Wojska inżynieryjne

Most pontonowy postawiony przez wojska inżynieryjne

Saperzy usuwający miny

Saperzy Wojska Polskiego podczas pracy w Pakistanie

Wojska inżynieryjne (saperzy, wojska saperskie) – rodzaj wojsk przeznaczonych do inżynieryjnego zabezpieczenia działań wszystkich rodzajów sił zbrojnych i rodzajów wojsk. Wojska inżynieryjne wykonują najbardziej złożone prace wymagającego specjalistycznego przygotowania i zastosowania różnorodnego sprzętu inżynieryjnego.

Wojska inżynieryjne w Polsce

W zależności od przeznaczenia dzielą się na pododdziały, oddziały i związki taktyczne: saperskie, pontonowe, desantowo-przeprawowe, inżynieryjno-drogowe, wojska kolejowe, maszyn inżynieryjnych i in. W zależności od podporządkowania rozróżnia się pododdziały (oddziały) organiczne wchodzące w skład oddziałów i związków taktycznych wojsk lądowych (sił lądowych), armijne, frontowe, marynarki wojennej, lotnictwa (wcześniej również: wojsk obrony powietrznej kraju, wojsk lotniczych).

Dzień Sapera jest obchodzony w Polsce 16 kwietnia w rocznicę forsowania Odry i Nysy Łużyckiej.

Wojska inżynieryjne w II RP

W Armii Polskiej w okresie międzywojennym zorganizowano dziesięć pułków saperów (po trzy bataliony w każdym, po jednym batalionie przydzielonym do pułku piechoty), dwa bataliony specjalne (mostowy i maszynowy – później przemianowany na elektrotechniczny) oraz trzy pułki saperów kolejowych (trzeci rozwiązano jednak w 1924 r.). W latach 1927–1928 na bazie pozostałych dwóch pułków saperów kolejowych sformowano 1 Dywizjon Pociągów Pancernych i 2 Dywizjon Pociągów Pancernych. W maju 1929 roku następuje radykalna reorganizacja wojsk inżynieryjnych, osłabiająca ich pozycję i znaczenie. Rozwiązano dwa pułki, a pozostałe przemianowano na bataliony; obydwa pułki saperów kolejowych przemianowano na bataliony mostów kolejowych. Zredukowano liczbę samodzielnych batalionów saperskich do 13 (średnio liczył on 40 oficerów i około 700 podoficerów i szeregowców). Jesienią 1934 r. nastąpiły dalsze zmiany w organizacji saperów.

Współczesne jednostki inżynieryjne w Polsce

Patrol saperski 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej

Zarząd Inżynierii Wojskowej Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych

Pułki

• 2 Inowrocławski pułk komunikacyjny im. gen. Jakuba Jasińskiego w Inowrocławiu;
• 5 Pułk Inżynieryjny im. gen. Ignacego Prądzyńskiego w Szczecinie-Podjuchach;
• 1 Brzeski pułk saperów w Brzegu;
• 2 Mazowiecki pułk saperów w Kazuniu Nowym.

Bataliony saperów

• 5 Kresowy batalion saperów w Krośnie Odrzańskim;
• 8 batalion saperów Marynarki Wojennej w Dziwnowie;
• 2 Stargardzki batalion saperów w Stargardzie;
• 15 Mazurski batalion saperów w Orzyszu;
• 16 batalion saperów w Nisku;
• 43 batalion saperów Marynarki Wojennej w Rozewie

Bataliony inżynieryjne

• 3 batalion inżynieryjny w Nisku
• 4 Głogowski batalion inżynieryjny w Głogowie

Bataliony drogowo-mostowe

• 1 Dębliński Batalion Drogowo-Mostowy im. Romualda Traugutta w Dęblinie
• 3 Włocławski batalion drogowo-mostowy (w składzie 2 Mazowieckiego Pułku Saperów)

Wyposażenie

Czołg mostowy BLG-67

• Gąsienicowe transportery pływające PTS (ok. 50 szt.)
• Czołgi mostowe BLG-67 (?)
• Mosty czołgowe Biber (4 szt.)
• Transportery rozpoznania inżynieryjnego TRI (77 szt.)
• Maszyny inżynieryjno-drogowe MID (9 szt.)
• Parki pontonowe PP-64 Wstęga (ok. 60 szt.)
• Samobieżne układacze min SUM (3 szt.)
• łodzie saperskie (380szt.)

Symbolika wojsk inżynieryjnych w Polsce

• 
  Korpusówka
• 
  Korpusówka
• 
  Oznaka rozpoznawcza rodzajów wojsk
• 
  oznaka specjalisty wojsk inżynieryjnych
• 
  Patka PSZ
• 
  Łapka II RP
• 
  Proporczyk wz. 45
• 
  Proporczyk wz. 43

Bibliografia

• Zdzisław Józef Cutter, Saperzy II Rzeczypospolitej, Agencja Reklamowo-Usługowa „PAT”, 2005
• Karol Dideńko, Wojska Inżynieryjno-Saperskie LWP [i.e. Ludowego Wojska Polskiego] 1943-1945, Wyd. Min. Obrony Narodowej, 1978
• Michał Huzarski (red.), Jarosław Wołejszo (red.): Leksykon obronności. Polska i Europa. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 2014, s. 38. ISBN 978-83-11-13382-2.
• Stanisław Koziej: Teoria sztuki wojennej. Warszawa: „Bellona”, 2011. ISBN 978-83-11-12122-5.
• Marian Laprus (red.): Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, s. 483. ISBN 83-11-06229-3.
• Regulamin działań wojsk lądowych. Warszawa: Dowództwo Wojsk Lądowych, DWLąd16/99.
• Kazimierz Sobczak [red.]: Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975, s. 680.
• Józef Urbanowicz [red.]: Mała encyklopedia wojskowa. Tom 3. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971, s. 520.
• Krzysztof Załęski: Siły zbrojne. Teoria i praktyka funkcjonowania. Warszawa: Dyfin SA, 2018. ISBN 978-83-8085-693-6.