Tekst źródłowy strony Satyra

[[Plik:Satire (Orazio) - pag. 12.JPG|thumb|''E satyra Le l’epistole di Q. Orazio Flacco'', wydrukowane w 1814 roku]]
[[Plik:Southern Chivalry.jpg|thumb|''Argument kontra pałka'' – rysunek satyryczny przedstawiający [[Kongres Stanów Zjednoczonych|kongresmena]] [[Preston Brooks|Prestona Brooksa]] brutalnie atakującego senatora [[Charles Sumner|Charlesa Sumnera]] (22 maja 1856); jeden z wcześniejszych przykładów [[przemoc parlamentarna|przemocy parlamentarnej]] w [[Stany Zjednoczone|USA]].]]
'''Satyra''' (z [[Łacina|łac.]] ''satura'')<ref>[https://en.wiktionary.org/wiki/satura#Latin ''satura'']</ref> – [[gatunek literacki]] lub publicystyczny, który ośmiesza i piętnuje ukazywane w niej zjawiska, [[obyczaj]]e, politykę, grupy lub stosunki społeczne<ref name="Kraków">{{Cytuj książkę | autor = Jacek Baluch, Piotr Gierowski | tytuł = Czesko-polski słownik terminów literackich | wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego | miejsce = Kraków | data = 2016 | strony = 340 | isbn = 978-83-233-4066-9}}</ref>. Prezentuje świat poprzez [[komizm|komiczne]] [[Hiperbola (teoria literatury)|wyolbrzymienie]], ale nie proponuje żadnych rozwiązań pozytywnych. Cechą charakterystyczną satyry jest [[karykatura]]lne ukazanie postaci. Istotą satyry jest krytyczna postawa autora wobec rzeczywistości, ukazywanie jej w krzywym zwierciadle<ref>{{Cytuj |autor =  |redaktor = Julian Maślanka |tytuł = Encyklopedia wiedzy o prasie |data = 1976 |miejsce = Wrocław |wydawca = Zakład Narodowy im.  Ossolińskich |s = 218}}</ref>. Satyra łączy w sobie [[epika|epikę]], [[liryka|lirykę]] i dramat (także inne formy wypowiedzi) wywodzące się ze [[starożytność|starożytności]] (pisał je m.in. [[Horacy (poeta)|Horacy]]).

== Podział satyr ==
Ze względu na budowę:
* [[monolog]] (np. ''[[Świat zepsuty]]'' [[Ignacy Krasicki|Ignacego Krasickiego]])
* monolog ujęty w cudzysłów (np. ''Do króla'')
* [[Dialog (literatura)|dialog]] (np. ''[[Żona modna]]'' lub ''[[Pijaństwo (satyra)|Pijaństwo]]'')
Ze względu na treść:
* filozoficzna
* literacka
* polityczna
* społeczno-obyczajowa
* romantyczna

== Współczesne satyry polityczne ==
Satyra polityczna wywołuje niekiedy ostre kontrowersje. W przypadku satyry dotyczącej głów państw czasami dochodzi do protestów, wysyłania not dyplomatycznych i domagania się reakcji rządu za karalną obrazę. Przykłady to:
* [[Maja Berezowska#Sprawa karykatur Hitlera|Maja Berezowska i sprawa karykatur Hitlera]]
* [[Lech Kaczyński#Rok 2006|Lech Kaczyński i publikacja satyry w „Tageszeitung”]].

== Zobacz też ==
* [[ironia]]
* [[komedia]]
{{Siostrzane projekty
 |commons   = Category:Satire
 |słownik   = satyra
 |źródła    = Kategoria:Satyry
 |cytaty    = Satyra
}}
== Przypisy ==
{{Przypisy}}

{{kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Satyra| ]]