Aphyllanthes monspeliensis
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
Aphyllanthes | ||
Gatunek |
Aphyllanthes monspeliensis | ||
Nazwa systematyczna | |||
Aphyllanthes monspeliensis L. Sp. Pl. 294 1753[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
Zasięg | |||
Aphyllanthes monspeliensis – gatunek roślin z monotypowego rodzaju Aphyllanthes z rodziny szparagowatych. Występuje w zachodniej części basenu Morza Śródziemnego od Portugalii, poprzez Hiszpanię, południową Francję po okolice Genui. Rośnie także w Afryce w Algierii[5], w Libii i Maroku, także na Balearach[6] i Sardynii[7]. Rośnie w miejscach suchych i skalistych[8]. Roślina uprawiana bywa w ogrodach skalnych. Mimo że jest rośliną zielną w jej kłączach występuje kambium – tkanka twórcza umożliwiająca przyrost na grubość[9].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Bylina kserofityczna, z krótkim kłączem, z którego wyrastają liczne cienkie i bruzdowane łodygi, barwy nieco szaroniebieskiej, tworzące zwarte kępy o wysokości 10–30 cm[7][8]. Z powodu redukcji liści właśnie łodygi są jedynym organem asymilacyjnym u tego gatunku[2].
- Liście
- Skrętoległe, pojedyncze, zredukowane do łuskowatych pochew otaczających łodygi[10][8].
- Kwiaty
- Szczytowe, wyrastają pojedynczo lub skupione po 2–3, otulone okrywą. Okwiat o średnicy do 2–3 cm z listkami okazałymi, jasnoniebieskimi i niebiesko-fioletowymi, rzadko białymi, z ciemniejszą żyłką biegnącą centralnie, z długimi paznokciami tworzącymi długą rurkę. Pręcików 6, osadzonych na końcach paznokci. Słupek z trójkomorową zalążnią, z długą szyjką zakończoną trójdzielnym znamieniem[5][7].
- Owoce
- Trójkomorowa torebka okryta trwałymi listkami okrywy[5].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]W popularnym w końcu XX wieku systemie Cronquista rodzaj włączany był do rodziny liliowatych (Liliaceae)[11].
- Pozycja według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)
Gatunek i rodzaj należy do podrodziny Aphyllanthoideae Lindley, rodziny szparagowatych Asparagaceae, rzędu szparagowców Asparagales w obrębie kladu jednoliściennych[2][6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-10-10] (ang.).
- ↑ a b Aphyllanthes monspeliensis. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-04-12].
- ↑ Aphyllanthes monspeliensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c John Traherne Moggridge: Contributions to the Flora of Mentone and to a Winter Flora of the Riviera, Including the Coast from Marseilles to Genoa. Lovell Reeve & Company, 1871.
- ↑ a b Taxon: Aphyllanthes monspeliensis L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-04-12]. (ang.).
- ↑ a b c Aphyllanthes monspeliensis. [w:] nature.jardin.fr [on-line]. [dostęp 2013-04-12]. (fr.).
- ↑ a b c Oleg Polunin, Anthony Huxley: Flowers of the Mediterranean. London: Chatto and Windus, 1981, s. 209–210. ISBN 0-7011-2284-6.
- ↑ Saïda Chakroun, Charles Hébant. Developmental anatomy ofAphyllanthes monspeliensis, a herbaceous Monocotyledon with secondary growth. „Plant Systematics and Evolution”. 141, 3–4, s. 231–241, 1983. (ang.).
- ↑ Aphyllanthaceae. [w:] The families of flowering plants [on-line]. L. Watson and M. J. Dallwitz. [dostęp 2013-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-09)]. (ang.).
- ↑ Cronquist Family Synonymy for Liliaceae. [w:] Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Project [on-line]. Norton-Brown Herbarium (MARY). [dostęp 2013-04-12].