Armia „Modlin”
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie | |
Rozformowanie | |
Nazwa wyróżniająca | |
Tradycje | |
Kontynuacja |
Armia gen. Przedrzymirskiego |
Dowódcy | |
Pierwszy |
gen. bryg. Emil Krukowicz-Przedrzymirski |
Działania zbrojne | |
kampania wrześniowa bitwa pod Mławą | |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Rodzaj sił zbrojnych | |
Podległość |
Armia „Modlin” – związek operacyjny Wojska Polskiego w kampanii wrześniowej 1939 roku[1].
W czasie kampanii wrześniowej armia dowodzona przez gen. bryg. Emila Przedrzymirskiego walczyła w składzie dwóch dywizji (8. i 20.), Nowogrodzkiej i Mazowieckiej Brygady kawalerii oraz Warszawskiej Brygady ON. Broniła pozycji mławskiej w kierunku na Warszawę. W toku działań została zasilona oddziałami Grupy Operacyjnej „Wyszków” i 33 Dywizji Piechoty. Po walkach nad granicą i na Bugo-Narwi jej dwie dywizje pozostały w obronie Modlina i Warszawy, a pozostałe siły wycofały się na południe i weszły w skład armii gen. Przedrzymirskiego. W jej składzie walczyły w II bitwie tomaszowskiej. GO Kawalerii gen. Andersa stanowiła odwód Naczelnego Dowództwa[2].
Geneza i zadania
[edytuj | edytuj kod]Armia została utworzona 23 marca 1939[3].
Pas działania Armii: granica wschodnia – jak zachodnia SGO „Narew“, granica zachodnia: Lidzbark – Sierpc – Dobrzyń nad Wisłą. Zadaniem armii było osłonić kierunki na Warszawę i Płock, w ostateczności bronić linii rzek Narew – Bug – Wisła. Winna utrzymać przedmościa w Modlinie i Pułtusku, a gros sił użyć do osłony kierunku na Warszawę[4][5].
Wskazówki wykonawcze określały, że głównym zadaniem Armii miała być osłona kierunku na Warszawę. Tam też powinny były znaleźć się obydwie dywizje piechoty i jedna brygada kawalerii;. Na kierunku płockim jedna brygada kawalerii. Armia miała wysunąć się jak najdalej do przodu, trzymając dywizje piechoty razem, by nie zostały pobite oddzielnie. Wytyczne informowały też, że Odwód „Wyszków” w sile dwóch dywizji piechoty, jest przewidziany do użycia na obszarze odpowiedzialności Armii. Pas działania Armii miał w pobliżu granicy szerokość 90 km, na pozycji zasadniczej 170 km. Głębokość pasa działania do Wisły wynosiła 90 km[6]. Początkowo dowódcy Armii podlegało bezpośrednio dziewięć jednostek bądź zgrupowań. Były to przedmościa: „Różan”, „Pułtusk”, „Zegrze”, „Modlin” i „Płock”, Mazowiecka Brygada Kawalerii, 20 Dywizja Piechoty, Nowogródzka Brygada Kawalerii i 8 Dywizja Piechoty. Dwa pierwsze przedmościa przeszły faktycznie pod rozkazy dowódcy Odwodu „Wyszków”[7].
- Zamiar dowódcy armii
Celem zyskania przestrzeni, dowódca armii zdecydował się wysunąć obronę jak najdalej na północ i przyjąć rozstrzygającą bitwę nie na linii Narwi, Bugu i Wisły, lecz tuż przy granicy z Prusami Wschodnimi na linii Lidzbark – Mława – Krzynowłogi. Trzon obrony stanowiła 20 Dywizja Piechoty rozmieszczona na zawczasu przygotowanych i silnie umocnionych stanowiskach w rejonie Mławy. Lewe skrzydło dywizji osłaniać miała Nowogrodzka Brygada Kawalerii. Winna też dozorować kierunek Lidzbark – Sierpc – Płock. Mazowiecka Brygada Kawalerii osłaniała prawe skrzydło i dozorowała kierunki z Janowa i Chorzel na Krzynowłogi – Przasnysz i Krzynowłogi – Grodzisk – Ciechanów. Odwodowa 8 Dywizja Piechoty miała być rozmieszczona w rejonie Ciechanowa i być w gotowości do działań pod Mławą[4]. W razie konieczności odejścia z pozycji mławskiej gen. Przedrzymirski zamierzał stawić przejściowy opór na dwu kolejnych liniach po Ciechanów, a następnie odskoczyć na linię Wisły[6]. W przypadku wyraźnego głównego uderzenia na kierunku Modlina dowódca armii spodziewał się, że Odwód „Wyszków” będzie uderzał z przedmości na Narwi, a w przypadku zaś zwrotu głównego uderzenia na Narew, Odwód „Wyszków” przejdzie do obrony na Narwi, Armia „Modlin” zaś wykona przeciwnatarcie wychodząc z Zegrza, Modlina i Wyszogrodu[7].
Działania
[edytuj | edytuj kod]W oparciu o pozycję mławską Armia miała bronić północnego podejścia do Warszawy od strony Prus Wschodnich. Linię fortyfikacji mławsko-rzęgnowskich obsadziła 20 DP. Pozycji „mławskiej” broniły 78 pp i 80 pp. Szerokość bronionego odcinka przez te pułki wynosiła około 15 km, zaś 79 pp zajmował 10. km odcinek pozycji „rzęgnowskiej”. Między tymi pozycjami był odcinek „martwy” o szerokości około 6 km. W Działdowie rozlokowany był batalion strzelców (III/32 pp) Nowogródzkiej Brygady Kawalerii. Większość sił brygady zajmowała pozycje w rejonie Lidzbarka, gdzie były pobudowane stałe fortyfikacje. Między brygadą a 20 DP była luka o szerokości około 12 – 15 km. Wschodnią „granicę” obrony armii, o szerokości około 22 km, obsadzała Mazowiecka Brygada Kawalerii rozlokowana pomiędzy miejscowościami Krzynowłogą Małą i Ulatowo, praktycznie do rzeki Orzyc. Odwód armii stanowiła 8 DP skoncentrowana w okolicach Ościsłowa, pomiędzy Ciechanowem a Glinojeckiem. Przedmościa w Pułtusku, Zegrzu i Płocku obsadzały bataliony ON.
- Bitwa graniczna
- 1 września
Nieprzyjaciel w sile około czterech wielkich jednostek uderzył z Prus Wschodnich w rejonie Mławy na odcinek 20 Dywizji Piechoty, a w rejonie Krzynowłogi Małej na Mazowiecką Brygadę Kawalerii[8]. W ciężkich walkach 20 DP odparła natarcie, ale Mazowiecka Brygada Kawalerii zmuszona została do opuszczenia Krzynowłogów i cofała się na Przasnysz. W związku z tym dowódca Armii „Modlin” przesunął odwodową 8 Dywizje Piechoty w lukę pomiędzy 20 DP, a Maz. BK[9]. W związku z niemieckim natarciem na prawe skrzydło Armii „Modlin” i jego postępami w rejonie Krzynowłogi w kierunku na Przasnysz, odwód SGO „Narew” przesunięty został za jej lewe skrzydło[9].
Obsada personalna Kwatery Głównej Armii „Modlin”
[edytuj | edytuj kod]Obsada personalna Kwatery Głównej Armii „Modlin”[10]
- dowódca armii – gen. bryg. Emil Krukowicz-Przedrzymirski
- oficer do zleceń – mjr dypl. Jerzy Zaleski
- oficer ordynansowy dowódcy – kpt. Antoni Krzysztoporski
Samodzielny Referat Personalny
- kierownik referatu – mjr piech. rez. Tadeusz II Mierzejewski
- referent – kpt. Władysław Karbowski
- referent – kpt. Franciszek Kurbiel
- referent – por. Jan Leszczyński
Dowódcy broni, etapów i służb podlegli bezpośrednio dowódcy armii
[edytuj | edytuj kod]Dowództwo Artylerii
- dowódca artylerii – płk Michał Gałązka
- oficer sztabu – mjr Stanisław Bojanowski
- oficer sztabu – mjr Konrad Rowiński
- oficer sztabu – kpt. Eustachy Misiewicz
Dowództwo Broni Pancernych
- dowódca broni pancernych – ppłk br. panc. Michał Piwoszczuk
- oficer sztabu – mjr br. panc. inż. Romuald Prewysz-Kwinto
- oficer sztabu – mjr Jan Marian Peters
- oficer sztabu – kpt. Henryk Drabikowski
- Dowództwo Lotnictwa i Obrony Przeciwlotniczej
- dowódca lotnictwa i OPL armii – płk pil. Tadeusz Prauss
- szef sztabu – ppłk pil. Bernard Adamecki
- referent operacyjny – mjr dypl. pil. Bohdan Kleczyński
- referent wywiadowczy – kpt. dypl. pil. Władysław Polesiński
- referent łączności obwodowej – por. łącz. Adam Julian Zawiliński
- referent służby dozorowania – kpt. łącz. rez. Jan Kralik
- referent techniczny i zaopatrzenia – mjr pil. Kazimierz Benz
- referent techniczny – ppor. lot. Jan Aleksander Domański
- referent zaopatrzenia – por. lotn. Mieczysław Galicki
- referent OPL czynnej – mjr art. Witold Kitkiewicz
- referent – kpt. art. Feliks Bohdanowicz
Dowództwo Saperów
- dowódca saperów – ppłk sap. inż. Leon Schmidt-Borudzki
- oficer sztabu – kpt. Władysław Horoszkiewicz
- oficer sztabu – kpt. Wiktor Kątkowski
- oficer sztabu – kpt. Roman Rolnik
Dowództwo Etapów
- dowódca etapów armii – płk dypl. Henryk Pomazański
- oficer sztabu – mjr dypl. Witold Grzembo
- oficer sztabu – kpt. Marek Winter
Szefostwo Służby Sprawiedliwości
- szef służby sprawiedliwości – płk aud. dr Jan Zygmunt Dąbrowski
- referent – ?
Sztab
[edytuj | edytuj kod]- szef sztabu – płk dypl. Stanisław Grodzki
- oficer ordynansowy – por. Witold Rómmel
Oddział I Organizacyjno-Mobilizacyjny
- szef Oddziału I – ppłk dypl. Stefan Mieczysław Mączyński
- oficer sztabu – mjr dypl. Romuald Stankiewicz
- oficer sztabu – mjr dypl. Zbigniew Osostowicz
Oddział II Wywiadu
- szef Oddziału II – ppłk dypl. Włodzimierz Bronisław Peucker
- oficer sztabu – mjr dypl. Władysław Harland
- oficer sztabu – mjr dypl. Władysław Mierzyński
- oficer sztabu – mjr Mieczysław Niemiec
- oficer sztabu – mjr Kazimierz Tomasik
- oficer sztabu – kpt. Jan Ludwig
- oficer sztabu – kpt. Edward Hermann
Oddział III Operacyjny
- szef Oddziału III – ppłk dypl. Ignacy Wądołkowski
- oficer sztabu – mjr dypl. Stanisław Mayer
- oficer sztabu – mjr dypl. Bohdan Olechowski
- oficer sztabu – mjr dypl. Mieczysław Jurkiewicz
- oficer sztabu – mjr dypl. Aleksander Mudry
- Dowództwo Łączności[11]
- dowódca Łączności – ppłk dypl. Stanisław Jamka
- oficer sztabu – mjr Władysław Synoś
- oficer sztabu – mjr dypl. Jerzy Kurpisz
- oficer sztabu – kpt. Zygmunt Zubalewicz
- oficer sztabu – kpt. Tadeusz Lenczowski
Szefostwo Służby Kolejnictwa
- szef Służby Kolejnictwa – mjr dypl. piech. Edward Izydor Wojciechowski
- oficer sztabu – mjr Maksymilian Lewin
Służba Geograficzna
- szef Służby Geograficznej – ?
Służba Broni Chemicznej
- szef Służby Broni Chemicznej – ?
Kancelaria
- kierownik kancelarii – kpt. Stanisław Jackowski
- zastępca kierownika – kpt. Marian Wondraczek
Kwatermistrzostwo
[edytuj | edytuj kod]- kwatermistrz – ppłk dypl. Czesław Szymon Oborski
Oddział IV Zaopatrzenia
- szef Oddziału IV – mjr dypl. Ernest Buchta
- oficer sztabu – mjr dypl. Franciszek Buczek
- oficer sztabu – kpt. dypl. Stanisław Niewiarowski
- oficer sztabu – kpt. dypl. Kazimierz Braliński
Szefostwo Służby Intendentury
- szef służby intendentury – ppłk int. z wsw Adam Gwido Langner
- oficer sztabu – ppłk Tadeusz Dąbrowski
- oficer sztabu – mjr Stefan Głowacz
- oficer sztabu – kpt. dypl. Arkadiusz Matkowski
- oficer sztabu – kpt. dypl. Karol Czekaj
- oficer sztabu – kpt. Stanisław Bigo
Szefostwo Służby Uzbrojenia
- szef służby uzbrojenia – mjr Karol Józef Modrany
- oficer sztabu – kpt. Stanisław Misiewicz
Szefostwo Służby Zdrowia
- szef służby zdrowia – płk dr Jan Pióro
- oficer sztabu – ppłk dr Kazimierz Łukasiewicz
- oficer sztabu – mjr rez. dr Jan Woźniakowski
- oficer sztabu – kpt. dr Cyryl Mockało
Dowództwo Żandarmerii
- dowódca żandarmerii – mjr żand. Tadeusz Kazimierz Kurzeja (I zastępca dowódcy 1 dywizjonu żandarmerii[12])
- referent – kpt. żand. Alfred Theuer
Dowództwo Taborów
- dowódca taborów armii – mjr Józef Zając
- oficer sztabu – kpt. Alojzy Litwora
- oficer sztabu – rtm. Jan Brzeżański
- oficer sztabu – rtm. Jan Zawadzki
- szef Służby Duszpasterstwa Wyznania Rzymskokatolickiego – starszy kapelan ks. Stanisław Małek
- kapelan greckokatolicki – ?
- szef Służby Duszpasterstwa Wyznań Niekatolickich – mjr Leon Mackiewicz
- rabin – ?
- kapelan prawosławny – ?
- kapelan ewangelicki – ?
- szef Służby Poczt Polowych – Bolesław Szczurek
Komenda Kwatery Głównej Armii
[edytuj | edytuj kod]- komendant Kwatery Głównej Armii – ppłk Witold Rosołowski
- zastępca komendanta – kpt. Kozicki
- zastępca komendanta – kpt. Walter
- adiutant komendanta – ppor. Zaborowski
- lekarz – por. dr Kaczyński
- oficer żywnościowy – ppor. rez. Olszewski
- oficer płatnik – ppor. rez. Czarnecki
- oficer kurier – por. Roman Jaworski
- oficer kurier – por. rez. Srocki
- oficer kurier – ppor. rez. Włodarkiewicz
Ordre de Bataille Armii „Modlin” 1 września 1939
[edytuj | edytuj kod]- Kwatera Główna Armii w Modlinie, w koszarach CWSap.
- Mazowiecka Brygada Kawalerii
- Kwatera Główna Maz. BK w Przasnyszu
- Kwatera Główna Grupy Operacyjnej Kawalerii Nr 2
- dowódca grupy – gen. bryg. Marian Przewłocki (mob. dowództwo Kresowej Brygady Kawalerii
- 8 Dywizja Piechoty
- Kwatera Główna 8 DP w m.
- bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa nr 89 typ „B” mob. w 9 dywizjonie artylerii przeciwlotniczej w Brześciu dla Nowogródzkiej BK (przydzielona w miejsce baterii artylerii przeciwlotniczej motorowej nr 8 typ „A”)
- 20 Dywizja Piechoty
- batalion ON „Mazurski I”
- 1 batalion karabinów maszynowych i broni towarzyszącej
- 59 dywizjon artylerii lekkiej
- 78 dywizjon artylerii lekkiej
- 88 dywizjon artylerii ciężkiej
- bateria artylerii przeciwlotniczej motorowej nr 81 typ „B” mob. w 1 pułk artylerii przeciwlotniczej w Warszawie dla Mazowieckiej BK (przydzielona w miejsce baterii artylerii przeciwlotniczej motorowej nr 20 typ „A”)
- Nowogródzka Brygada Kawalerii
- Obszar Warowny „Modlin”
- III batalion 32 pułku piechoty
- IV batalion 32 pułku piechoty
- V batalion 32 pułku piechoty
- VI batalion 32 pułku piechoty
- VII batalion 32 pułku piechoty
- batalion marszowy 56 pułku piechoty
- Przedmoście „Płock”
- Przedmoście „Wyszogród”
- dowódca załogi – kpt. Kuźmiński
- 1 kompania
- Przedmoście „Zegrze”
- dowództwo Warszawskiej Brygady ON
- batalion ON „Warszawski II”
- Przedmoście „Pułtusk”
- dowódca załogi – mjr Jan Kazimierz Mazur
- III Warszawski batalion ON
- III batalion 115 pułku piechoty – mjr Władysław Klucz
- batalion marszowy 13 pułku piechoty – kpt. Wachtang Abaszydze
- kompania saperów KOP „Wilejka”
- pluton artylerii pozycyjnej nr 12
- Przedmoście „Różan”
- 115 pułk piechoty (bez III batalionu)
- I dywizjon 61 pułku artylerii lekkiej
- pluton artylerii pozycyjnej nr 11
- Artyleria
- 1 pułk artylerii ciężkiej w Modlinie w trakcie mobilizacji:
- I dywizjon 1 pac (105 mm armaty wz. 1929),
- II dywizjon 1 pac (155 mm haubice wz. 1917)
- 46 dywizjon artylerii ciężkiej w Modlinie, w trakcie mobilizacji (120 mm armaty wz. 1878/09/31),
- 47 dywizjon artylerii ciężkiej w Modlinie, w trakcie mobilizacji (120 mm armaty wz. 1878/09/31),
- 98 dywizjon artylerii ciężkiej (nie dotarł)
- 71 dywizjon artylerii lekkiej
- 11 dywizjon artylerii najcięższej
- 5 kompania balonów obserwacyjnych
- 7 kompania balonów obserwacyjnych (od 5 września)
- 5 bateria pomiarów artylerii
- pluton artylerii pozycyjnej nr 13
- pluton artylerii pozycyjnej nr 14
- Bronie pancerne
- 62 samodzielna kompania czołgów rozpoznawczych
- 63 samodzielna kompania czołgów rozpoznawczych
- pociąg pancerny nr 13 „Generał Sosnkowski”
- Lotnictwo i Obrona Przeciwlotnicza Armii „Modlin”
- Dowództwo Lotnictwa i OPL Armii
- III/5 dywizjon myśliwski
- 41 eskadra rozpoznawcza
- 53 eskadra obserwacyjna
- pluton łącznikowy nr 11
- Ośrodek OPL Modlin (obrona mostów na Bugu i Narwi)
- Ośrodek OPL Płock (obrona mostów na Wiśle)
- bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa nr 19 typ A mob. 3 dywizjon artylerii przeciwlotniczej w Wilnie dla 19 DP
- dowódca baterii – kpt. Zdziarski
- kompania karabinów maszynowych przeciwlotniczych typ „B” nr 118 mob. 4 pułk strzelców konnych w Płocku
- kompania karabinów maszynowych przeciwlotniczych typ „A” nr 1 mob. 13 pułk piechoty w Pułtusku na Przedmościu „Różan”
- kompania karabinów maszynowych przeciwlotniczych typ „A” nr 2 mob. 32 pułk piechoty w Modlinie
- bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa nr 19 typ A mob. 3 dywizjon artylerii przeciwlotniczej w Wilnie dla 19 DP
- Saperzy
- 60 batalion saperów typ I (bez kompletu środków minersko-zaporowych i przeprawowych) mob. w CWSap. w Modlinie
- kompania mostów ciężkich typ II (konna) nr 17 mob. batalion mostowy w Modlinie
- dowódca kompanii – por. Maciej Szonert
- kompania Mostów Ciężkich typ II (konna) nr 19 mob. batalion mostowy w Modlinie
- dowódca kompanii – por. Wiesław Stepanoff
- ciężka kolumna pontonowa typ I (motorowa) nr 11 mob. batalion mostowy w Modlinie
- dowódca kompanii – kpt. Michał Prozwicki
- pluton przepraw rzecznych typ I nr 12 mob. batalion mostowy w Modlinie
- dowódca plutonu – por. Michał Jankiewicz
- pluton przepraw rzecznych typ II nr 14 mob. batalion mostowy w Modlinie
- dowódca plutonu – por. Tadeusz Łochowski
- lekka kolumna pontonowa typ II nr
- lekka kolumna pontonowa typ II nr
- rezerwowa kompania saperów nr 111
- rezerwowa kompania saperów nr 112
- rezerwowa kompania saperów nr 113
- rezerwowa kompania saperów nr 138
- rezerwowa kompania saperów nr 115 na Przedmościu „Różan”
- rezerwowa kompania saperów nr
- rezerwowa kompania saperów nr
- pluton mostowy 4-tonowy nr 60 mob. w CWSap. w Modlinie
- pluton mostowy 4-tonowy nr
- szefostwo fortyfikacji typ I Modlin mob. w CWSap. w Modlinie
- dowództwo grupy fortyfikacyjnej nr mob. w CWSap. w Modlinie
- dowództwo grupy fortyfikacyjnej nr mob. w CWSap. w Modlinie
- samodzielny pluton elektrotechniczny nr mob. batalion elektrotechniczny w Modlinie
- samodzielny pluton elektrotechniczny nr mob. batalion elektrotechniczny w Modlinie
- pluton elektrotechniczny specjalny nr mob. batalion elektrotechniczny w Modlinie
- grupa Wojsk Kolejowych nr 53 sformowana 31 VIII 1939 przez 1 batalion mostów kolejowych w Krakowie
- dowódca grupy – kpt. Włodzimierz Wojciechowski
- kompania mostów kolejowych nr 22 mob. w 2 batalionie mostów kolejowych w Legionowie, w I rzucie mob. powszechnej, -5-
- dowódca kompanii – kpt. Filip Krajewski
- pociąg elektrogeneratorowy normalnotorowy nr 12 mob. w batalionie silnikowym w Modlinie, w II rzucie mob. powszechnej, X+3
- pociąg elektrogeneratorowy normalnotorowy nr 19 mob. w batalionie silnikowym w Modlinie, w II rzucie mob. powszechnej, X+5
- kompania radio nr 2[b] – por. łącz. Platonoff[17] (?)
- kompania stacyjna nr 2 – por. łącz. Konrad Bogacki
- dowódca I plutonu – ppor. łącz. Tadeusz Stanisław Bugaj
- zastępca dowódcy I plutonu – plut. pchor. / ppor. łącz. Zdzisław Lipniacki
- dowódca II plutonu – ppor. łącz. rez. Matecki, a po kilku dniach ppor. łącz. rez. Świętosławski (?)
- dowódca III plutonu – plut. pchor. Jan Woronowicz
- dowódca IV plutonu – plut. pchor. Kazimierz Woicki
- kompania telefoniczno-budowlana nr 2 – por. łącz. rez. inż. Lech Bohdan Sierzpowski
- kompania telefoniczno-kablowa nr 2 – ppor. łącz. Paweł Franciszek Józef Wilhelm Zimny
- kompania telefoniczno-kablowa nr 3 – por. łącz. rez. Karol Wójcik[c][d]
- kompania telefoniczno-kablowa nr 6[e] – por. Becker[17] (?)
- samodzielna drużyna gołębi pocztowych nr 2[f]
- samodzielna drużyna gołębi pocztowych nr 5
- park łączności nr 2[g] – por. łącz. rez. inż. Stanisław Jan Teichfeld[h]
- Kwatera Główna Armii nr 31 mobilizowana przez DOK I
- kompania asystencyjna nr 204
- kompania gospodarcza
- kolumna samochodów osobowych nr 11 mob. przez 3 batalion pancerny
- pluton pieszy żandarmerii nr 139
- sąd polowy nr 74 mobilizowany przez DOK I
- sąd polowy nr 75 mobilizowany przez DOK I
- Służby
- Dowództwo Grupy Marszowej Służb typ I nr 11[i]
- dowódca grupy – kpt. Ziembiński[27]
- adiutant – ppor. tab. rez. Jerzy Edward Bormann
- lekarz weterynarii – por. rez. lek. wet. Roman Kurowiecki
- park intendentury nr 161
Łącznie armia liczyła:
- 28 batalionów piechoty
- 37 szwadronów kawalerii
- 180 dział
- 12 dział przeciwlotniczych
- 26 czołgów różnych typów
- 1 pociąg pancerny
- 31 samolotów różnych typów
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wg T. Jurgi i W. Karbowskiego w składzie armii miał być także samodzielny pluton radio nr 9[15], lecz oddział o tej nazwie nie figurował w planie mobilizacyjnym „W”.
- ↑ Kompania radio nr 2 była mobilizowana przez Pułk Radiotelegraficzny w Warszawie, w mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym[16].
- ↑ Por. łącz. rez. Karol Wójcik ur. 25 sierpnia 1896. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 13. lokatą w korpusie oficerów rezerwy łączności[18].Zmarł 22 września 1939 we wsi Sołotwyno (węg. Aknaszlatina). Został pochowany na cmentarzu w Máramarossziget[19].
- ↑ Wg T. Jurgi i W. Karbowskiego dowódcą 3. kompanii łączności do 6 września 1939 był kpt. Lau[17]. Prawdopodobnie autorzy wymienili kpt. łącz. rez. Marka Lau ur. 18 kwietnia 1891[20]. Marek Lau s. Maksymiliana r. 1892 zmarł 2 listopada 1939 w Obozie NKWD w Putywlu.
- ↑ Wg T. Jurgi i W. Karbowskiego miała być „8 kompania telefoniczna kablowa”[17], lecz mobilizacja kompanii telefoniczno-kablowej nr 8 została przeniesiona z Zegrza do Kadry 2 Batalionu Telegraficznego w Krasnymstawie z równoczesną zmianą grupy i terminu mobilizacji (do maja 1939 w I rzucie mobilizacji powszechnej, a później w grupie jednostek oznaczonych kolorem czarnym)[21]. Generał Stanisław Mayer ówczesny oficer Oddziału III Sztabu Armii „Modlin” z jednostek łączności armii zapamiętał jedynie kompanię „nr 6”[22].
- ↑ Samodzielna drużyna gołębi pocztowych nr 2 (bez 2. gołębnika) była mobilizowana przez kompanię łączności Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie, natomiast 2. gołębnik mobilizowała kompania łączności 30 DP w Brześciu nad Bugiem[23].
- ↑ Park łączności nr 2 był mobilizowany (bez działu radiotechnicznego) przez Centrum Wyszkolenia Łączności z 1 Batalionem Telegraficzny w Zegrzu, w II rzucie mobilizacji powszechnej, natomiast dział radiotechniczny parku łączności nr 2 mobilizował Pułk Radiotelegraficzny w Warszawie, w I rzucie mobilizacji powszechnej[24].
- ↑ Por. łącz. rez. inż. Stanisław Jan Teichfeld ur. 8 lutego 1898[25]. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau[19]. Wg T. Jurgi i W. Karbowskiego por. Teichfeld miał być dowódcą 2. kompanii łączności[17].
- ↑ Dowództwo Grupy Marszowej Służb typ I nr 11 było mobilizowane przez 1 Dywizjon Taborów w Małkini, w I rzucie mobilizacji powszechnej[26].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Porwit 1983 ↓, s. I/88.
- ↑ Zawilski 2019 ↓, s. 786.
- ↑ Sobczak 1975 ↓, s. 23.
- ↑ a b Kirchmayer 1946 ↓, s. 38.
- ↑ Kozłowski (red.) 1979 ↓, s. 260.
- ↑ a b Porwit 1983 ↓, s. 88.
- ↑ a b Porwit 1983 ↓, s. 89.
- ↑ Stachiewicz 1998 ↓, s. 466.
- ↑ a b Stachiewicz 1998 ↓, s. 468.
- ↑ Jurga i Karbowski 1987 ↓, s. 438-440.
- ↑ a b Leonard 1991 ↓, s. 223.
- ↑ Tadeusz Kurzeja, Sprawozdanie z kampanii wrześniowej 1939 roku, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, sygn. B.I.19b, s. 197-201.
- ↑ Jurga i Karbowski 1987 ↓, s. 42-43, 441.
- ↑ Bogacki 1945 ↓, s. 45.
- ↑ Jurga i Karbowski 1987 ↓, s. 43.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 485.
- ↑ a b c d e Jurga i Karbowski 1987 ↓, s. 441.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 740.
- ↑ a b Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-10-20].
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 175, 695.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 477-478.
- ↑ Mayer 1945 ↓, s. 5.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 503-504.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 477, 486.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 176, 695.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 528.
- ↑ Bormann 1945 ↓, s. 59.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Konrad Bogacki: Relacja z udziału w działaniach we IX 1939 r.. [w:] B.I.19c [on-line]. IPMS, 1945-12-07. [dostęp 2021-03-22].
- Jerzy Bormann: Relacja z działań wojskowych z kampanii wrześniowej 1939 r.. [w:] B.I.19c [on-line]. IPMS, 1945-12-09. [dostęp 2021-03-22].
- Tadeusz Bugaj: Relacja z kampanii wrześniowej w Polsce. [w:] B.I.19c [on-line]. IPMS, 1945-11-24. [dostęp 2021-03-22].
- Tadeusz Jurga, Władysław Karbowski: Armia „Modlin” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07274-4.
- Stanisław Mayer: Sprawozdanie z kampanii wrześniowej w Polsce w 1939 r.. [w:] B.I.19b [on-line]. IPMS, 1945-12-14. [dostęp 2021-03-22].
- Relacja gen. bryg. Emila Przedrzymirskiego o przygotowaniu Armii "Modlin" do wojny, wstęp i oprac. Zbigniew Moszumański, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 2 (207) z 2005 r., ss. 169-180.
- Jerzy Kirchmayer: Kampania wrześniowa. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1946.
- Eugeniusz Kozłowski (red.): Wojna obronna Polski 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06314-1.
- Władysław Leonard: Dowództwa i łączność. Obsada we wrześniu 1939. [w:] B.I.9c [on-line]. IPMS, styczeń 1991. [dostęp 2018-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-31)].
- Andrzej Przedpełski: Lotnictwo Wojska Polskiego: zarys historii 1918-1996. Warszawa: "Bellona", 1997. ISBN 83-11-08650-8.
- Marian Porwit: Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku. Plany i bitwy graniczne. T. 1. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1983.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Wacław Stachiewicz: Wierności dochować żołnierskiej: przygotowania wojenne w Polsce 1935-1939 oraz kampania 1939 w relacjach i rozważaniach szefa Sztabu Głównego i szefa Sztabu Naczelnego Wodza. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1998. ISBN 83-86678-71-2.
- Apoloniusz Zawilski: Bitwy polskiego września. Kraków: Znak Horyzont, 2019. ISBN 978-83-240-5692-7.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.