Baszta Prochowa w Rydze
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Smilšu iela 20 |
| Wysokość do dachu |
25,6 m |
| Zniszczono |
1621 |
| Odbudowano |
1650 |
Położenie na mapie Rygi  | |
Położenie na mapie Łotwy  | |
 56°57′04,7″N 24°06′31,3″E/56,951300 24,108700
| |
Baszta Prochowa (łot. Pulvertornis) – baszta o wysokości 25,6 m, będąca częścią systemu fortyfikacji Rygi. Jest jedyną zachowaną do dzisiejszych czasów basztą fortyfikacyjną w Rydze, obecnie mieści się w niej Łotewskie Muzeum Wojny.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka o baszcie pochodzi z 1330 roku; nazywana była wówczas Smilšu (piaskowa)[1]. W tamtym czasie w Rydze znajdowało się 28 takich wież[2], z których 18 wchodziło w skład miejskich fortyfikacji i tylko ta jedna przetrwała do dziś[3]. Była położona w strategicznym miejscu, jako że strzegła wjazdu do Rygi przy głównej drodze łączącej miasto ze Wschodem[4]. W 1621 roku baszta została zniszczona podczas wojny polsko-szwedzkiej przez wojska szwedzkie dowodzone przez Gustawa II Adolfa[2], a w 1650 roku ją odbudowano[3]. Dla upamiętnienia II wojny północnej w mury wieży wbudowano kule armatnie[4]. Obecną nazwę baszta otrzymała w XVII wieku ze względu na to, że przechowywano w niej wówczas proch. W wieży znajdowało się 11 armat, później mieściło się w niej więzienie oraz sala tortur, a broń była tam przechowywana do 1883 roku[5]. W 1892 roku stała się siedzibą niemieckiej korporacji akademickiej Rubonia[3].
W latach 1920–1940 była siedzibą Łotewskiego Muzeum Wojny. W 1937 roku rozpoczęto budowę budynku przyległego do baszty. 10 maja 1940 roku z udziałem prezydenta Łotwy Kārlisa Ulmanisa uroczyście go otwarto, organizując w nim i baszcie wystawę trofeów myśliwskich. W czasach okupacji niemieckiej działał tam szpital wojenny oraz skład amunicji, po II wojnie światowej funkcjonowała w tym zespole szkoła marynarki wojennej, a w 1957 roku otwarto tu muzeum rewolucji październikowej[6]. 15 czerwca 1990 rząd łotewski przyjął dekret o ponownym założeniu Łotewskiego Muzeum Wojny z siedzibą w baszcie[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Андрис Колбергс: Книга о Риге: История Риги. Старый город. Ryga: Jāņa sēta, 1998, s. 64. ISBN 9984-07-115-7. (ros.).
- ↑ a b Māra Silin̦a: Riga: Journey Through the Centuries. Riga: Madris, 1999, s. 12. ISBN 978-9984-592-77-0. (ang.).
- ↑ a b c Steven Baister, Chris Patrick: Riga. Chalfont St. Peter: Bradt, 2007, s. 173. ISBN 978-1-84162-227-9. (ang.).
- ↑ a b Pulvertornis. Vietas. [dostęp 2022-09-08]. (łot.).
- ↑ Latvian War Museum. Latvia Travel. [dostęp 2022-09-07]. (ang.).
- ↑ Edīte Sondoviča. Latvijas Kara muzejs. „Latvijas Jaunatne”. 105, s. 2, 1990-06-14. (łot.).
- ↑ Latvijas Kara muzejs. „Lauku Avīze”. 35, s. 11, 1990-08-31. (łot.).