Călușari

Călușari (wym. [k ə l u ˈ ʃ a r ʲ]; mołd. кэлушари, căluşari; bułg. калушари, русалии; mac. русалии) – członkowie tradycyjnego sekretnego bractwa w Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Macedonii praktykującego rytualny taniec akrobatyczny căluș, rusalii.

W 2005 roku taniec căluș został proklamowany Arcydziełem Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości, a w 2008 roku wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO^[1].

Opis

Według rumuńskiego etnografa Mircei Eliadego, nazwa călușari pochodzi od łac. caballus, czyli koń^[2]. Patronką bractwa jest „królowa wróżek” Herodiada (Doamna Zînelor) – lokalne wcielenie bogini Diany^[2]. Młodzi mężczyźni wprowadzani są do grupy przez mistrza (vatafa) posiadającego wiedzę tajemną, przekazaną mu przez przodków (descântece)^[1]. Członkowie bractwa noszą pałki i miecze, a także drewnianą głowę konia i proporzec, na który składają przysięgę wierności^[2].

Według lokalnych wierzeń, Călușari byli obdarzeni mocą uzdrawiania, którą uwalniali poprzez rytualny taniec – căluș^[1]. Călușari mieli uzdrawiać chorych, na których choroby sprowadziły wróżki „zîne”, szczególnie aktywne w okresie pomiędzy Wielkanocą a Zielonymi Świątkami^[2]^[3]. Grupy tancerzy wędrowały od domu do domu, obiecując mieszkańcom zdrowie i dobrobyt^[1]. Najlepszą ochronę przed „zînami” zapewniał czosnek i bylica, stąd călușari żuli dużo czosnku, a nawet w celu uzdrowienia pacjenta pluli mu czosnkiem w twarz^[3]. Początków rytuału upatruje się w pogańskich obrzędach w intencji płodności, wykorzystujących symbol konia czczonego jako ucieleśnienie słońca^[1].

Rytuał obejmuje tańce, scenki i piosenki odgrywane przy akompaniamencie dwóch par skrzypiec i akordeonu^[1]. Tancerze ubrani w tradycyjne stroje – haftowane koszule, spodnie z dzwoneczkami i kolorowe kapelusze, wykonują złożony taniec akrobatyczny z podskokami, przytupami i stukaniem obcasami^[1]. Călușari mieli posiadać umiejętność sprawiania wrażenia, że fruwają w powietrzu – jak wróżki „zîne”^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g UNESCO ICH: Căluş ritual. [dostęp 2015-05-02]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Mircea Eliade: Occultism, Witchcraft, and Cultural Fashions: Essays in Comparative Religion. University of Chicago Press, 2012, s. 81. ISBN 978-0-226-16330-7. [dostęp 2015-05-02]. (ang.).
↑ ^a ^b Mircea Eliade: Occultism, Witchcraft, and Cultural Fashions: Essays in Comparative Religion. University of Chicago Press, 2012, s. 82. ISBN 978-0-226-16330-7. [dostęp 2015-05-02]. (ang.).

Linki zewnętrzne

UNESCO: The Căluş Ritual. [w:] Youtube [on-line]. [dostęp 2015-05-02]. (ang.).

[unesco1-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g UNESCO ICH: Căluş ritual. [dostęp 2015-05-02]. (ang.).

[Eliade81-2] Mircea Eliade: Occultism, Witchcraft, and Cultural Fashions: Essays in Comparative Religion. University of Chicago Press, 2012, s. 81. ISBN 978-0-226-16330-7. [dostęp 2015-05-02]. (ang.).

[Eliade82-3] Mircea Eliade: Occultism, Witchcraft, and Cultural Fashions: Essays in Comparative Religion. University of Chicago Press, 2012, s. 82. ISBN 978-0-226-16330-7. [dostęp 2015-05-02]. (ang.).

[1]

[2]

[3]