Chewel Buzgan
| Data i miejsce urodzenia |
24 października 1897 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 kwietnia 1971 |
| Zawód |
aktor, reżyser |
| Odznaczenia | |
   
| |
Chewel Buzgan (jid. חבל בוזגאן; ur. 24 października 1897 w Wilnie, zm. 26 kwietnia 1971 w Warszawie) – polski reżyser oraz aktor teatralny i filmowy żydowskiego pochodzenia, w latach 1969–1971 kierownik artystyczny Teatru Żydowskiego im. Ester Rachel Kamińskiej w Warszawie.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Wilnie w rodzinie żydowskiej. Był starszym bratem Icchoka (ur. 1899), Sary (ur. 1901) i Michoela (ur. 1904). Ojciec Mejlech Ickowicz i matka Lea Mowszowna Rabinowicz trudnili się wytwarzaniem i sprzedażą rękawiczek. Krótko po urodzinach Chewela rodzina przeniosła się do Białegostoku, gdzie założyli własny sklep. W Białymstoku rozpoczął naukę w chederze metukan. Po pogromie w 1906 rodzina powróciła do Wilna, gdzie Chewel kontynuował naukę w szkole przy studium nauczycielskim oraz działał w kółku dramatycznym Molskiego, w którym grano w języku rosyjskim. W 1919 rozpoczął pracę jako sufler w rosyjskim teatrze „Miniatury”. W 1920 został zatrudniony do Trupy Wileńskiej, żydowskiego teatru działającego wówczas w Łodzi. W latach 1924–1926 występował w teatrach Warszawy i Wilna, a w latach 1926–1930 w Teatrze Żydowskim w Rydze. W latach 1932–1936 ponownie był aktorem Trupy Wileńskiej. W 1939, na krótko przed wybuchem II wojny światowej, otrzymał zaproszenie na gościnne występy w Argentynie, gdzie przebywał wraz z żoną Rywą Szyler do 1949. Był tam m.in. był kierownikiem artystycznym teatru żydowskiego, dawał liczne występy na scenach Argentyny, Brazylii, Urugwaju, Chile, Peru i Boliwii.
W 1949 powrócił do Polski i związał się z Teatrem Żydowskim w Łodzi i następnie z Teatrem Żydowskim w Warszawie, gdzie pracował aż do śmierci. Po wydarzeniach marca 1968, i wyjeździe Idy Kamińskiej z Polski przejął funkcję kierownika artystycznego Państwowego Teatru Żydowskiego, którą sprawował do końca życia.
Zmarł w Warszawie, pochowany w alei głównej cmentarza żydowskiego przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 39)[1][2], obok aktorki Ester Rachel Kamińskiej (1870–1925) i innych aktorów teatru żydowskiego. Jego nagrobek jest dziełem rzeźbiarza Andrzeja Wojciechowskiego.