Détente
Détente (z fr. odprężenie) – określenie z zakresu stosunków międzynarodowych używane w odniesieniu do złagodzenia napięcia między stronami zimnej wojny w latach 70. W związku z rozpoczęciem procesu KBWE, podpisaniem Aktu końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie nastąpiła faza pokojowej koegzystencji i dialogu pomiędzy mocarstwami. Główną ideą détente była gotowość do współpracy i negocjacji. Zakończeniem okresu détente była radziecka interwencja w Afganistanie.
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Symptomami zmian w relacjach między Wschodem i Zachodem było kilka wydarzeń politycznych. Już w 1967 rozpoczęły się Rozmowy o Ograniczeniu Zbrojeń Strategicznych, zakończone podpisaniem porozumień SALT I i SALT II[1]. Socjaldemokratyczny rząd Willy’ego Brandta (1969-1974) realizował Ostpolitik, co doprowadziło do zawarcia porozumień z ZSRR i PRL[2]. Kolejnymi krokami były układy w sprawie statusu Berlina Zachodniego z 1971 i 1972, ratyfikacja przez Bundestag porozumień z ZSRR i PRL oraz przyjęcie do ONZ obu państw niemieckich w 1973[3]. Jednocześnie już w 1972 z wizytą (poprzedzoną dyplomacją pingpongową) do Chin udał się Richard Nixon[1]. Finalnie w 1975 został podpisany Akt końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, co wpłynęło na złagodzenie zimnowojennego napięcia[4].
Jednak narastające problemy gospodarcze, zarówno w USA, jak i ZSRR, zwiększenie aktywności ruchów dysydenckich w państwach bloku wschodniego i fala eurokomunizmu w Europie południowej komplikowały wzajemne relacje. Pomimo rozmów i podpisania układu SALT II ZSRR kontynuował politykę zbrojeń, a następnie najechał Afganistan. Wybór Ronalda Reagana na prezydenta USA oznaczał koniec epoki odprężenia. Politycy państw Europy Zachodniej próbowali kontynuować politykę détente (m.in. spotkanie Breżniew-d’Estaing w Warszawie w 1980)[5].
Przyjmuje się, że drugi okres détente miał początek po przejęciu władzy przez Michaiła Gorbaczowa[6].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Andrew Heywood: Politologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 167.
- ↑ Mary Fulbrook (red.): Dwudziesty wiek po 1945 roku. Warszawa: Świat Książki, 2011, s. 260, seria: Zarys historii Europy.
- ↑ Wojciech Roszkowski: Półwiecze. Historia polityczna świata po 1945 roku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 222.
- ↑ Mary Fulbrook (red.): Dwudziesty wiek po 1945 roku. Warszawa: Świat Książki, 2011, s. 262, seria: Zarys historii Europy.
- ↑ Mary Fulbrook (red.): Dwudziesty wiek po 1945 roku. Warszawa: Świat Książki, 2011, s. 262–266, seria: Zarys historii Europy.
- ↑ David Robertson: Słownik polityki. Warszawa: Sic!, 2009, s. 78.