Edwin Abbott Abbott
Edwin Abbott Abbott, FBA (ur. 20 grudnia 1838 roku w Marylebone (Londyn), zm. 12 października 1926 roku w Londynie) – brytyjski pedagog, teolog i pisarz, autor powieści Flatlandia (1884)[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Edwin Abbott Abbott był najstarszym synem Edwina Abbotta (1808–1882), dyrektora Szkoły Filologicznej w Marylebone i jego żony, Jane Abbott (1806–1882). Jego rodzice byli kuzynami pierwszego stopnia[1].
Wykształcenie pobierał w City of London School oraz, w latach 1857–64, w St John’s College na Uniwersytecie Cambridge. W 1861 roku uzyskał licencjat zdając egzaminy w dziedzinie filologii klasycznej i matematyki. W roku 1862 ukończył także – z wyróżnieniem – teologię. W 1861 roku został laureatem nagrody Smitha[2][a]. W tym samym roku przyjął święcenia diakońskie. W roku 1862 został przyjęty w poczet członków kolegium St John’s. W 1863 roku został księdzem[1][3]. W tym czasie członkowie Kolegium byli zobowiązani do zachowania celibatu, więc chcąc poślubić Mary Elizabeth Rangeley z Unstone w Derbyshire, w roku 1863 Abbott roku musiał zrezygnować z członkostwa[1]. Edwin i Mary mieli jednego syna i jedną córkę[1].
Po ukończeniu studiów magisterskich w szkole króla Edwarda w Birmingham w 1865 roku, w wieku dwudziestu sześciu lat, zastąpił G. F. Mortimera na stanowisku dyrektora londyńskiej szkoły City of London School, funkcję tę sprawował do 1889 roku[4]. Tu nadzorował edukację m.in. przyszłego premiera Wielkiej Brytanii Herberta Henry'ego Asquitha (1852–1928)[4]. Za Abbotta szkoła jako jedna z pierwszych zaczęła nauczać filologię porównawczą, chemię i literaturę angielską[4].
Jego wielkość jako pedagoga przejawiała się po części w opracowywaniu nowych metod nauczania, po części zaś w inicjowaniu wielu innowacji w szkolnym programie nauczania, a częściowo także w tym, co można nazwać jedynie geniuszem nauczania. Mając szacunek dla nauk przyrodniczych nieczęsto spotykany wśród klasycznie wykształconych uczonych jego czasów, uczynił elementarną znajomość chemii obowiązkową na całym uniwersytecie.
W roku 1876 wygłosił na Uniwersytecie Cambridge wykłady z teologii chrześcijańskiej[5][b].
Odszedł na emeryturę w 1889 roku, poświęcił się badaniom literackim i teologicznym[1]. Liberalne podejście Abbotta do teologii było widoczne zarówno w jego poglądach edukacyjnych, jak i w jego pracach książkowych. Wydana w roku (1870) Shakespearian Grammar stanowi ważny wkład w filologię angielską. W roku 1885 opublikował biografię Francisa Bacona. Wśród pism teologicznych znajdują się trzy anonimowo opublikowane powieści religijne: Philochristus (1878), będący próbą wywołania zainteresowania lekturą Ewangelii, Onesimus (1882) oraz Silanus the Christian (1908)[5].
Pomimo słabej i delikatnej budowy, Abbott bez wysiłku utrzymywał dyscyplinę. Był imponującym kaznodzieją: na ambonie był śmiałym i oryginalnym wykładowcą zaawansowanych szerokich doktryn kościołów.
Inne dzieła Abbotta to: anonimowa teologiczna dyskusja The Kernel and the Husk (1886), Philomythus (1891), książka The Anglican Career of Cardinal Newman (1892) oraz artykuł „Ewangelie” w dziewiątym wydaniu Encyklopedii Britannica, w którym krytycznie spojrzano na świat teologiczny w Anglii. Napisał również St Thomas of Canterbury, his Death and Miracles (1898), Johannine Vocabulary (1905) i Johannine Grammar (1906)[5].
Abbott był również autorem podręczników pedagogicznych, m.in. Via Latina: First Latin Bookz 1898 roku[6][7].
Abbott zmarł 12 października 1926 roku z powodu grypy w domu w Wellside, Well Walk w Hampstead i został pochowany na cmentarzu Hampstead[1].
Flatlandia
[edytuj | edytuj kod]Najbardziej znanym dziełem Abbotta jest jego powieść Flatlandia z 1884 roku: (właśc. „Flatlandia: Powieść o wielu wymiarach”; ang. Flatland: A Romance of Many Dimensions)[4], opisująca świat dwuwymiarowy i zgłębiająca naturę wymiarów. Często była klasyfikowana jako fantastyka naukowa[8].
Wraz z pojawieniem się współczesnej fikcji naukowej od lat 50. XX wieku do dnia dzisiejszego, Flatlandia stała się ponownie popularna[9], szczególnie wśród fanów science fiction i cyberpunka[10] . Powieść zainspirowała autorów wielu utworów, w tym sekwencji i filmów krótkometrażowych[10] .
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Shakespearian Grammar (1870)[1]
- English Lessons for English People (1871)[1]
- How to Write Clearly (1872)[1]
- Bacon and Essex (1877)[1]
- Philochristus (1878)[1]
- Onesimus: Memoirs of a Disciple of Paul (1882)[1]
- Flatland: a romance of many dimensions (1884)[1]
- Francis Bacon: An Account of His Life and Works (1885)
- The Kernel and the Husk (1886)[5]
- Philomythus (1891)[5]
- The Anglican Career of Cardinal Newman (1892)[5]
- St Thomas of Canterbury, his Death and Miracles (1898)[5]
- Johannine Vocabulary (1905)[1]
- Johannine Grammar (1906)[1]
- Silanus the Christian (1906)[1]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Możliwe, że jest to błąd; Colby w przedmowie do Flatlandii Abbotta pisze, że w 1861 roku Abbott był 7. Senior Optime, Senior Classic i pierwszym Medalistą Kanclerza; to William Steadman Aldis miał być pierwszym zwycięzcą Nagrody Smitha w 1861 roku.
- ↑ Były to tzw. Hulsean Lectures, czyli coroczny cykl wykładów teologicznych ufundowany w roku 1790 przez Johna Hulse'a.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Abbott biography [online], www-history.mcs.st-andrews.ac.uk [dostęp 2017-10-28] .
- ↑ ACAD ↓.
- ↑ Biography by L R Farnell, rev. Rosemary Jann. W: Dictionary of National Biography. Oxford: 2004.
- ↑ a b c d Edwin Abbott Abbott , Flatland: Romance of Many Dimensions, Garrett County Press, 2011, ISBN 978-1-891053-54-2 [dostęp 2017-10-28] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Abbott, Edwin Abbott, t. Volume 1, 1911 Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-10-28] .
- ↑ Robarts - University of Toronto , Via Latina: a first Latin book, including accidence, rules of syntax, exercises, vocabularies, and rules for construing, London: Seeley, Jackson, 1882 [dostęp 2017-10-28] .
- ↑ Edwin Abbott Abbott , Via Latina. A First Latin Book ..., 1881 [dostęp 2017-10-28] (ang.).
- ↑ Themes : Flatland : SFE : Science Fiction Encyclopedia [online], www.sf-encyclopedia.com [dostęp 2017-10-28] (ang.).
- ↑ Clute i Nicholls 1995 ↓, s. 1.
- ↑ a b Harper 2010 ↓.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Edwin Abbott Abbott [online], A Cambridge Alumni Database [dostęp 2017-10-29] (ang.).
- John Clute, Peter Nicholls: The Encyclopedia of Science Fiction. New York: St. Martin's Griffin, 1995. ISBN 978-0-312-13486-0. (ang.).
- Cooper, Thompson (1884). "Abbott, The Rev. Edwin Abbott". Men of the Time (eleventh ed.). London: George Routledge & Sons. pp. 1–2
- Tuck, Donald H. (1974). The Encyclopedia of Science Fiction and Fantasy. Chicago: Advent. p. 1. ISBN 0-911682-27-9
- Harper, Lila Marz: Introduction. W: Edwin Abbott: Flatland. Peterborough, Ontario, Canada: Broadview Press, 2010. ISBN 978-1-77048-129-9. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Portraits of Edwin Abbott; National Portrait Gallery, London
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Edwin Abbott Abbott", MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews
- Works by Edwin Abbott Abbott; Project Gutenberg
- Works by Edwin Abbott Abbott; Faded Page (Canada)
- Works by or about Edwin Abbott Abbott; Internet Archive
- Prace Edwina Abbotta Abbotta; LibriVox (audiobook)
- Tekst Flatlandii onnline
- Pełny tekst "A Shakespearian Grammar"; the Tufts University Perseus Digital Library
- Kolekcja materiałów Thomas Banchoff powiązanych z Edwinem Abbottem Abbottem; the Brown University John Hay Library
- Edwin Abbott Abbott; IMDb
- Edwin Abbott Abbott. iblist.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-22)].; Internet Book List
- Edwin Abbott Abbott; Internet Book Database of Fiction
- Edwin Abbott Abbott; the Internet Speculative Fiction Database
- ISNI: 0000000121179335, 0000000368636729
- VIAF: 2505657
- LCCN: n50034802
- GND: 116000554
- NDL: 00430861
- LIBRIS: c9pszh0w2rr99k6
- BnF: 121301475
- SUDOC: 029742730
- SBN: CFIV094905
- NLA: 35000161
- NKC: jn20000600003
- BNE: XX1171153, XX819655
- NTA: 071787305
- BIBSYS: 90527647
- CiNii: DA0242380X
- Open Library: OL20585A
- PLWABN: 9810695318305606
- NUKAT: n97018443
- OBIN: 30316
- J9U: 987007257323405171
- PTBNP: 69596
- CANTIC: a10240019
- LNB: 000004448
- CONOR: 83780707
Ε Β Ε : 121063- BLBNB: 000389768
- KRNLK: KAC199600032
- LIH: LNB:V*1294;=BC