Emil Chaberski

Emil Chaberski
Data i miejsce urodzenia	28 maja 1891 ; Kraków
Data i miejsce śmierci	14 września 1967 ; Warszawa
Zawód	reżyser, aktor, pedagog
	Odznaczenia
	;

Emil Bolesław Chaberski (ur. 28 maja 1891 w Krakowie, zm. 14 września 1967 w Warszawie) – polski reżyser, aktor, tłumacz i pedagog.

Życiorys

Emil Bolesław Chaberski był synem Hilarego i Marii Chaberskich^[1]^[2]. Ukończył gimnazjum w Krakowie, następnie w 1908 roku z odznaczeniem Szkołę Dramatyczną M. Przybyłowicza. Latem 1907 roku z zespołem uczniów szkoły występował w Rzeszowie i Okocimiu k. Bochni; związany z PPS, kierował amatorskim zespołem robotniczym na przedmieściu Krakowa^[2]. Zadebiutował 17 września 1908 rolą Kuby w Weselu Stanisława Wyspiańskiego w Teatrze Polskim w Łodzi. W Łodzi występował do 1911 roku. Później grał i reżyserował m.in. w Sosnowcu, Moskwie (1915–1916), Kijowie (1917–1919), Lwowie (1919–1920), od 1921 w Teatrze Rozmaitości w Warszawie^[1]. Od 1922 do wybuchu II wojny światowej głównie reżyserował i sporadycznie występował na scenach warszawskich^[2]. W tym czasie zrealizował również kilka filmów fabularnych. Był także dyrektorem warszawskich teatrów: Letniego (1925–1927, 1931–1932) oraz Narodowego i Nowego^[1].

Po wojnie poświęcił się reżyserii teatralnej. Pracował w Teatrze Narodowym, Teatrze Letnim, Teatrze Wielkim i Wielkiej Rewii. Zajmował się również tłumaczeniem sztuk teatralnych z wielu języków obcych. W latach 1952–1955 związany był ze szczecińskim Teatrem Dramatycznym, w którym był kierownikiem artystyczny i dyrektorem (1954–1955). W szczecińskim teatrze wyreżyserował 15 sztuk teatralnych m.in. Ożenek Gogola, Wilhelma Tella Schillera, Mieszczan Gorkiego.

W latach 1955–1958 był rektorem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Leona Schillera.

W 1955 roku otrzymał Nagrodę Państwową II stopnia „za działalność artystyczną w teatrach szczecińskich w minionym 10-leciu”^[3].

Dwukrotnie żonaty, najpierw był mężem Idalii Chaberskiej, później aktorki Hanny Różańskiej^[2].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera Aleja Zasłużonych-1-152)^[4].

Filmografia

1925: Iwonka – reżyseria
1928: Tajemnica starego rodu – reżyseria
1938: Kobiety nad przepaścią – reżyseria
1939: Żona i nie żona – reżyseria

Ordery i odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (19 lipca 1955)^[5]
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1953)^[6]
Złoty Krzyż Zasługi^[1]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (23 maja 1955)^[7]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 95 .
↑ ^a ^b ^c ^d Emil Chaberski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-05-29] .
↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-05-29].
↑ Cmentarz Stare Powązki: EMIL CHABERSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-10] .
↑ M.P. z 1955 r. nr 96, poz. 1298 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1953 r. nr 90, poz. 1142 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 23 maja 1955 r. nr 0/808 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

Linki zewnętrzne

Emil Chaberski w bazie Filmweb
Emil Chaberski w bazie filmpolski.pl
biogram Emila Chaberskiego z Internetowej Encyklopedii Szczecina.

[kto95-1] StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 95 .

[:0-2] Emil Chaberski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-05-29] .

[3] Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-05-29].

[4] Cmentarz Stare Powązki: EMIL CHABERSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-10] .

[5] M.P. z 1955 r. nr 96, poz. 1298 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[6] M.P. z 1953 r. nr 90, poz. 1142 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[7] M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 23 maja 1955 r. nr 0/808 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]