Fazy głoski

Fazy głoski – trudno obserwowalne, trwające setne, czasem tysięczne sekundy, części czasu trwania całej głoski, zwane także momentami artykulacyjnymi głoski. Wyróżnia się trzy fazy głoski:

• następ (wstęp, nastawa) – w tej fazie aparat mowy przechodzi od stanu obojętnego, właściwego oddechowi, do pozycji niezbędnej do wyartykułowania głoski
• szczyt (postawa) – faza polega na trwaniu narządów mowy w ułożeniu właściwym dla danej głoski
• zestęp (odstawa, ustęp, odstęp) – w tej fazie narządy mowy wracają do stanu obojętnego.

Przykładowe procesy artykulacyjne w fazach głoski [z]:

• następ: czubek języka zbliża się do przednich, górnych zębów, zsuwają się więzadła głosowe
• szczyt: między zębami a językiem powstaje szczelina, więzadła głosowe drgają
• zestęp: język oddala się od zębów, więzadła głosowe rozsuwają się

Fazy artykulacyjne głoski bada się na zapisie filmowym (np. kinorentgenograficznym) pozwalającym zwalniać i zatrzymywać obraz oraz poprzez zapis cyfrowy dźwięku.

Zobacz też

• fazy artykulacyjne wyrazu

Bibliografia

• Danuta Ostaszewska: Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-12992-1.
• Gramatyka Polska, Janusz Strutyński, Wydawnictwo Tomasz Strutyński, Kraków 2006
• KazimierzK. Polański KazimierzK. (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, wyd. 2, Wrocław: Ossolineum, 1999, ISBN 83-04-04445-5, OCLC 835934897 .