Filippo Tommaso Marinetti

Filippo Tommaso Marinetti
	; Filippo Tommaso Marinetti
Data i miejsce urodzenia	22 grudnia 1876 ; Aleksandria
Data i miejsce śmierci	2 grudnia 1944 ; Bellagio
Narodowość	włoska
Dziedzina sztuki	poezja
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach
	Cytaty w Wikicytatach

Filippo Tommaso Marinetti (ur. 22 grudnia 1876 w Aleksandrii, zm. 2 grudnia 1944 w Bellagio we Włoszech) – włoski ideolog, poeta, wydawca, jeden z twórców i głównych teoretyków futuryzmu na początku XX wieku^[1]. Mąż artystki Benedetty Cappa^[2].

Życiorys

Niektóre z jego młodzieńczych wierszy były dedykowane Giuseppe Garibaldiemu.

W 1894 zamieszkał w Mediolanie. Na początku XX wieku zaprzyjaźnił się z Gustavem Kahnem, teoretykiem nowej poezji i estetyki. W czerwcu 1908 Marinetti przeżył wypadek samochodowy.

Początkowo publikował w założonym przez siebie w 1905 magazynie "Poesia". Przyjął wtedy pseudonim literacki "Hesperus" (nawiązujący do symbolu narodowego Włoch). Organizował "futurystyczne soirées" – spotkania, podczas których członkowie tego ruchu artystycznego prezentowali swoje prace i wiersze. Jest autorem Manifestu futuryzmu – dzieła programowego zapoczątkowującego nurt futurystyczny^[3] i ogłoszonego 20 lutego 1909 w dzienniku Le Figaro^[4]. Manifest zgromadził wokół niego grupę innych artystów utożsamiających się z ruchem: Umberta Boccioniego, Carlo Carrà, Luigiego Russolo, którzy brali udział w dalszych pracach programowych^[5]. Sam Marinetti w roku 1913 twierdził, iż ruch futurystyczny stanowi wytrwałą, zorganizowaną i systematyczną zachętę do oryginalnej twórczości, nawet jeśli na pierwszy rzut oka wydaje się szalona.

Marinetti stał się zwolennikiem włoskiego faszyzmu^[6] i Benita Mussoliniego^[1]. W dziele Futurismo e Fascismo (Futuryzm i faszyzm), wydanym w roku 1924^[1], dowodził, że ideologia faszystowska stanowi najdoskonalszą realizację postulatów futurystycznych. Był członkiem Akademii Królewskiej i jednym z organizatorów życia kulturalnego we Włoszech, a także członkiem rządu faszystowskiego^[7].

W dniach 8-14 marca 1934^[8] roku przebywał w Polsce, gdzie odwiedził Warszawę, Lwów i Kraków^[9]. Jego przyjazd traktowany był jako wizyta intelektualisty, ale również jako wizyta polityka faszystowskiego wysokiej rangi. W Polsce spotkał się z prawie całym zarządem PEN Clubu, wieloma znanymi osobistościami życia kulturalnego jak również ze znaczącymi politykami. Nie doszła do skutku zaplanowana rozmowa z ministrem spraw zagranicznych Józefem Beckiem, z powodu nagłego wyjazdu tego ostatniego^[7].

Wybrana twórczość

Do automobilu (utwór pisany wierszem wolnym), 1905
Manifest futuryzmu, 1909
Zabijmy światło księżyca!, 1909
Mafarka il Futurista (oryg. Mafarka le futuriste) (powieść), 1909
Nasi wspólni wrogowie, 1910

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Filippo Tommaso Marinetti, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-09-08] (ang.).
↑ Benedetta Cappa Marinetti and the second phase of futurism. - Free Online Library [online], www.thefreelibrary.com [dostęp 2022-04-24] .
↑ The Founding and Manifesto of Futurism by F. T. Marinetti. Italian Futurism. [dostęp 2016-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-22)]. (ang.).
↑ Susanna Partsch: Kunst-Epochen. 20. Jahrhundert I. Stuttgart: Reclam, 2002, s. 38. ISBN 978-3-15-018178-2. (niem.).
↑ Susanna Partsch: Kunst-Epochen. 20. Jahrhundert I. Stuttgart: Reclam, 2002, s. 245. ISBN 978-3-15-018178-2. (niem.).
↑ Filippo Tommaso Marinetti (1876-1944). Teatr Dramatyczny M. St. Warszawy. [dostęp 2016-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-21)]. (pol.).
↑ ^a ^b PrzemysławP. Stożek PrzemysławP., "Wilk w owczarni". Przyjęcie Marinettiego przez polskie środowiska intelektualne Warszawy, Krakowa i Lwowa (8-14 III 1933), „Teksty Drugie”, 6, 2011, s. 124-136 .
↑ Marinetti, Filippo Tommaso, „Benezit Dictionary of Artists”, Oxford University Press, 2011, DOI: 10.1093/benz/9780199773787.article.b00116784 [dostęp 2023-07-27] .
↑ Piotr Marek Stański, Marinetti we Lwowie, "Semper Fidelis" 4-5/2004.

Linki zewnętrzne

Manifest futuryzmu

[Encyclopaedia_Britannica-1] Filippo Tommaso Marinetti, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-09-08] (ang.).

[2] Benedetta Cappa Marinetti and the second phase of futurism. - Free Online Library [online], www.thefreelibrary.com [dostęp 2022-04-24] .

[Italian_Futurism-3] The Founding and Manifesto of Futurism by F. T. Marinetti. Italian Futurism. [dostęp 2016-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-22)]. (ang.).

[Partsch2002s38-4] Susanna Partsch: Kunst-Epochen. 20. Jahrhundert I. Stuttgart: Reclam, 2002, s. 38. ISBN 978-3-15-018178-2. (niem.).

[Partsch2002s245-5] Susanna Partsch: Kunst-Epochen. 20. Jahrhundert I. Stuttgart: Reclam, 2002, s. 245. ISBN 978-3-15-018178-2. (niem.).

[Teatr_Dramatyczny_M._St._Warszawy-6] Filippo Tommaso Marinetti (1876-1944). Teatr Dramatyczny M. St. Warszawy. [dostęp 2016-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-21)]. (pol.).

[wilk-7] PrzemysławP. Stożek PrzemysławP., "Wilk w owczarni". Przyjęcie Marinettiego przez polskie środowiska intelektualne Warszawy, Krakowa i Lwowa (8-14 III 1933), „Teksty Drugie”, 6, 2011, s. 124-136 .

[8] Marinetti, Filippo Tommaso, „Benezit Dictionary of Artists”, Oxford University Press, 2011, DOI: 10.1093/benz/9780199773787.article.b00116784 [dostęp 2023-07-27] .

[9] Piotr Marek Stański, Marinetti we Lwowie, "Semper Fidelis" 4-5/2004.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Literatura	Paolo Buzzi Francesco Cangiullo Bruno Corra Luciano Folgore Giacomo Giardina Corrado Govoni Gian Pietro Lucini Filippo Tommaso Marinetti Sante Monachesi Aldo Palazzeschi Giovanni Papini Mario Sironi Ardengo Soffici
Malarstwo	Giacomo Balla Umberto Boccioni Aroldo Bonzagni Francesco Cangiullo Carlo Carrà Ambrogio Casati Primo Conti Dinamo Correnti Fortunato Depero Gerardo Dottori Enrico Prampolini Romolo Romani Gino Severini Luigi Russolo
Architektura	Mario Chiattone Antonio Sant’Elia
Rzeźba	Umberto Boccioni Fortunato Depero
Muzyka	Ferruccio Busoni Francesco Balilla Pratella Luigi Russolo