Fiodor Samochin
| |
| Imię i nazwisko |
Fiodor Iwanowicz Samochin |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
12 lutego 1918 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Język | |
| Dziedzina sztuki |
literatura |
| Ważne dzieła | |
| |
| Odznaczenia | |
      
| |
Fiodor Iwanowicz Samochin (ros. Фёдор Иванович Самохин; ur. 30 stycznia?/12 lutego 1918 w chutorze Wierchnie-Sadowskim w Obwodzie Wojska Dońskiego, zm. 17 lipca 1992 w Biszkeku) – radziecki pisarz, dziennikarz, publicysta, tłumacz, członek Związku Pisarzy ZSRR[1].
Autor wielu dzieł o Wielkiej wojnie ojczyźnianej[1], z których największą sławę zdobyła powieść „Czołponbaj” o wyczynie Bohatera Związku Radzieckiego Czołponbaja Tulebierdijewa, która miała kilka wznowień[2][3]. Za zasługi w dziedzinie literatury faktu oraz za aktywny udział w propagandzie i rozwoju kirgiskiej literatury radzieckiej trzykrotnie otrzymał Gramotę Pochwalną Prezydium Rady Najwyższej Kirgiskiej SRR[4][5]. Jego książki są przechowywane w Niemieckiej Bibliotece Narodowej[6] oraz w Bibliotece Brytyjskiej[7].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodzony w 1918 r. w przysiółku Wierchnie-Sadowskij, stanicy kozackiej położonej nad Donem, w okolicy Niżniej Czirskiej w Obwodzie Wojska Dońskiego. Pracę rozpoczął w 1934 r. jako księgowy w kołchozie. W 1940 r. ukończył szkołę średnią w Niżniej Czirskiej. W latach 1940–1942 pracował jako starszy księgowy w punkcie połowowym w Niżniej Czirskiej. W latach 1942–1943 był członkiem biura niżnie-czirskiego rejonowego komitetu Komsomołu, był zwiadowcą oddziałów partyzanckich „Смерть фашизму” („Śmierć faszyzmowi”). Podczas Wielkiej wojny ojczyźnianej został poważnie ranny[1][8].
W 1944 r. stalingradzki komitet obwodowy Komsomołu wysłał Fiodora Samochina do Moskwy na kursy pracowników prasowych; w tym samym roku dołączył do szeregów WKP(b). Po ukończeniu kursów Samochin pracował jako pracownik literacki w gazecie „Komsomolskaja prawda”, od 1946 r. jako pracownik literacki i kierownik działu gazety „Leninskaja Smiena” w stolicy Kazachskiej SRR Ałma-Acie, a od 1947 do 1949 r. jako specjalny korespondent centralnej gazety obwodu żambylskiego „Kommunist”. W 1949 r. Samochin przeniósł się do stolicy Kirgiskiej SRR Frunze (obecnie Biszkek), gdzie do 1961 r. pracował w gazecie „Komsomolec Kirgizii”, jako pracownik literacki i kierownik działu redakcyjnego. W latach 1961–1963 był pracownikiem literackim w redakcji czasopisma „Błoknot agitatora”[1].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Praca literacka Samochina rozpoczęła się od publikacji w gazecie. Zaraz po wyzwoleniu rejonu niżnie-czirskiego spod okupacji niemieckiej, zaczął pracować jako sekretarz wykonawczy regionalnej gazety „Kołchoznik Dona”, a wkrótce został jej redaktorem. Jego pierwsze opowiadania: „Na pieriekatie”, „Garmoń”, „Prowody” zostały opublikowane w gazecie. Za początek działalności pisarskiej uważa się jednak rok 1949 i początek pracy w gazecie „Komsomolec Kirgizii”.
Mimo utraty nóg w wyniku poważnej rany Samochin często podróżował po kraju, a spotkani ludzie – hodowcy bydła Doliny Susamyrskiej, budowniczowie Toktogulskiej Elektrowni Wodnej, naftowcy Izbaskent, plantatorzy bawełny Arawanu, hydrolodzy Orto-Tokoju i rybaków jeziora Issyk-kul, górnicy Kyzył-Kyja i hodowcy buraków cukrowych z Doliny Keminskiej, później stali się bohaterami takich dzieł, jak powieść „Dom mojego otca”, „Tri ostrowa”, „Rodina, ja wiernus!” oraz „Czujskije razliwy”. Nowela „Tri ostrowa” została opublikowana w zbiorach prac uczestników Wielkiej wojny ojczyźnianej, zatytułowana „S pierom i awtomatom”, poświęcona trzydziestej rocznicy zwycięstwa nad faszyzmem niemieckim[9].
Kolejnym kluczowym tematem pracy Fiodora Samochina były dokonania narodu radzieckiego podczas wojny. Jego pierwszym dziełem literackim w tej dziedzinie było opowiadanie „Razwiedczica Kławdija Pancziszkina” o wojowniczce oddziałów partyzanckich rejonu niżnie-czirskiego, opublikowana w 1952 r. w Stalingradzie. Szczególne miejsce w tej serii zajmuje powieść „Czołponbaj”, poświęcona Bohaterowi Związku Radzieckiego Czołponbajowi Tulebierdijewowi, która była kilkakrotnie przedrukowana i otrzymała wiele recenzji, w tym od krytyka literackiego i członka korespondenta Narodowej Akademii Nauk Republiki Kirgiskiej Tendika Askarowa[10]. Pisząc ten utwór, pisarz spotkał wielu krewnych i przyjaciół bohatera. Innym dziełem autora na temat Wielkiej wojny ojczyźnianej była powieść „Malczik iz Stalingrada” i „Don – rieka partizanskaja”[11].
Głównym przedmiotem jego działalności literackiej były eseje, z których jeden, pod tytułem „Krowju sierdca”, został opublikowany w zbiorze dzieł pisarzy kirgiskich „Gieroi surowych let”, obok prac laureata Nagrody Leninowskiej Czingiza Ajtmatowa, poety ludowego Kirgistanu i Bohatera Pracy Socjalistycznej Aały Tokombajewa, narodowego poety Kirgiskiej SRR Sooronbaja Żusujewa i innych[12][13].
9 lutego 1968, z okazji 50. urodzin pisarza, w Związku Pisarzy Kirgistanu odbył się jubileuszowy wieczór, w którym wzięli udział literaci, przedstawiciele społeczeństwa stolicy Republiki[14]. Z okazji 60. rocznicy urodzin Fiodora Samochina wydawnictwo „Kyrgyzstan” wydało zbiór prac „Izbrannije”. Książka zawiera najlepsze powieści opublikowane już w Kirgistanie i Moskwie: „Czołponbaj”, „Tri ostrowa” i „Rodina, ja wiernus!”. 10 lat później wydawnictwo „Kyrgyzstan” wydało zbiór najlepszych opowiadań i opowiadań pisanych przez autora przez wiele lat jego twórczości[15].
Jako tłumacz Samochin brał również udział w publikacji zbioru prac kirgiskich pisarzy „Zwieni, komuz!” (1985)[16].
Dzieła
[edytuj | edytuj kod]- Fiodor Samochin: Разведчица Клавдия Панчишкина. Wołgograd: 1952, s. 48. (ros.).
- Fiodor Samochin: Мальчик из Сталинграда. Stalingrad: Областное книгоиздательство, 1954, s. 82. (ros.).
- Fiodor Samochin: Чолпонбай. Zhazhiev S.M. (redaktor). Frunze: Киргизгосиздат, 1958, s. 191. (ros.).
- Fiodor Samochin: Чолпонбай. Danilova M. (redaktor). Moskwa: Mołodaja Gwardija, 1958, s. 112. (ros.).
- Fiodor Samochin: Дом моего отца. Lednev A.F. (redaktor). Frunze: Киргизгосиздат, 1963, s. 179. (ros.).
- Fiodor Samochin: Герой из Таласа. Moskwa: Политиздат, 1966, s. 46. (ros.).
- Fiodor Samochin: Чуйские разливы. Lednev A.F. (redaktor). Frunze: Кыргызстан, 1968, s. 188. OCLC 254078203. (ros.).
- Fiodor Samochin: Родина, я вернусь!. Bakhareva E. V. (redaktor). Frunze: Кыргызстан, 1975, s. 166. (ros.).
- Fiodor Samochin: Избранное. Iwanow A. (redaktor i kompilator). Frunze: Кыргызстан, 1978, s. 252. OCLC 254083273. (ros.).
- Fiodor Samochin: Чолпонбай. Deeva R. G. (recenzent); Ledenev P. G. (redaktor). Frunze: Мектеп, 1982, s. 125. (ros.).
- Fiodor Samochin: Повести и рассказы. Kacev A. S. (recenzent); Gorbaczowa R. V. (redaktor). Frunze: Кыргызстан, 1988, s. 199. ISBN 5-655-00113-6. OCLC 246742256. (ros.).
Odznaczenia i nagrody
[edytuj | edytuj kod]
- Medal „Za obronę Stalingradu”
- Medal jubileuszowy „W upamiętnieniu 100-lecia urodzin Władimira Iljicza Lenina”
- Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
- Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
- Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
- Medal jubileuszowy „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
- Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
- Trzy Certyfikaty Honorowe Prezydium Najwyższej Rady Kirgiskiej SRR:
- Gramota Pochwalna Prezydium Najwyższej Rady Kirgiskiej SRR (18 marca 1968 r.) – za zasługi w dziedzinie fikcji i w związku z 50. rocznicą jego urodzin[17].
- Gramota Pochwalna Prezydium Najwyższej Rady Kirgiskiej SRR (29 października 1974 r.) – za czynny udział w propagandzie i rozwoju literatury sowieckiej Kirgistanu oraz w związku z 50. rocznicą założenia Kirgiskiej SRR i Komunistycznej Partii Kirgistanu.
- Gramota Pochwalna Prezydium Najwyższej Rady Kirgiskiej SRR (13 lutego 1978 r.) – za zasługi w dziedzinie literatury sowieckiej Kirgistanu oraz w związku z 60. rocznicą jego urodzin.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Kambaraly Botoârov: Pisateli Sovetskogo Kirgistana. Spravočnik. redkoll. B. Ryspaev [et al. ; avt.-sost. Kambaraly Botoârov, Raisa Momunbaeva]. Frunze: Adabiât, 1989, s. 651. ISBN 5-660-00084-3. OCLC 615370557. (ros.).
- ↑ Kulak N.: Главная тема (Фёдору Самохину – 60 лет) (ros.) // Вечерний Фрунзе. – 1978. – 13 lutego (№ 31 [1065]). – S. 3.
- ↑ Fiodor I. Samochin, Izbrannoje Czołponbaj ; Tri ostowa ; Rodina, ja wiernusʹ, Frunze: Kyrgyzstan, 1978, OCLC 254083273 [dostęp 2020-06-23] (ros.).
- ↑ Ф. И. Самохину – 60 лет (ros.) // Litieraturnaja Gazieta. – 1978. – 8 marca (№ 10). – S. 4. – ISSN 0233-4305
- ↑ Литературный Киргизстан: ЛК., Выпуски 1-6 (ros.) // Ала-Тоо. – 1988. – 14 stycznia.
- ↑ Katalog der Deutschen Nationalbibliothek [online], portal.dnb.de [dostęp 2020-06-23].
- ↑ Biblioteka Brytyjska [online], explore.bl.uk [dostęp 2020-06-22].
- ↑ Фёдор Самохин [online], FantLab.ru [dostęp 2020-06-23] (ros.).
- ↑ „S pierom i awtomatom” (ros.) / pod redakcją Bajzakowa T., Żażyjewa S. – Frunze: Miektiep, 1975. – S. 125. – 140 s.
- ↑ Askarow T. Powiest o gieroje (ros.) // Komsomolec Kirgizii. – 1958. – 14 listopad.
- ↑ Samochin F.: Ot wierszyny k wierszynie (ros.) // Izbrannoje / pod redakcją Ivanova A. – Frunze: Kyrgyzstan, 1978. – 252 с.
- ↑ Siemanow S. N.: 40 let «ŻZL». – 2. – Moskwa: Mołodaja Gwardija, 1976. – S. 286.
- ↑ L.P. Aleksandrowa i inni, Katalog „ŻZL”: 1890-2010., Москва: Mołodaja Gwardija, 2010, ISBN 978-5-235-03337-5, OCLC 663741433 [dostęp 2020-06-23] (ros.).
- ↑ Юбилей писателя (ros.) / / Комсомолец Киргизии: Gazeta. – 1968. – 9 lutego.
- ↑ Fiodor I. Samochin, Powiesti i rasskazy, Frunze: Kyrgyzstan, 1988, ISBN 978-5-655-00113-8, OCLC 246742256 [dostęp 2020-06-23] (ros.).
- ↑ Imszeniecki N.: K 50-letiju Fiodora Samochina (ros.) // Komsomolec Kirgizii. – 1968. – S. 4.
- ↑ Kułatow T., Abdraeva J. Указ Президиума Верховного Совета Киргизской ССР о награждении тов. Самохина Ф. И. Почётной грамотой Президиума Верховного Совета Киргизской ССР (ros.) // Комсомолец Киргизии: Gazeta. – 1968. – 18 marca.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dženbaj Samaganov: Писатели советского Киргизстана (био-библиографический справочник). Żyrkow A (redaktor). Frunze: pod redakcją A. Żyrkowa., 1969, s. 386. OCLC 909162871. (ros.).
- Bubuyna Oruzbaeva: Киргизская Советская Социалистическая Республика: энциклопедия. Frunze: Глав. ред. Киргизской сов. энциклопедии, 1982, s. 488. OCLC 496604109. (ros.).
- Kambaraly Botoârov: Pisateli Sovetskogo Kirgistana. Spravočnik. redkoll. B. Ryspaev [et al. ; avt.-sost. Kambaraly Botoârov, Raisa Momunbaeva]. Frunze: Adabiât, 1989, s. 651. ISBN 5-660-00084-3. OCLC 615370557. (ros.).