Fran Lebowitz

Frances Ann „Fran" Lebowitz (ur. 27 października 1950 w Morristown w stanie New Jersey) – amerykańska pisarka i publicystka, znana z sarkazmu, ciętych ripost, dowcipnych komentarzy na tematy społeczne i polityczne^[1]. Porównywana do Dorothy Parker^[2]^[3].

Życie i twórczość

Pochodzi z żydowskiej rodziny. Jej rodzice Ruth i Harold Lebowitz prowadzili sklep z meblami i warsztat tapicerski. Od wczesnego dzieciństwa bardzo dużo czytała, zaniedbując obowiązki szkolne. Uczęszczała do szkoły żydowskiej w Jewish Center w Morristown^[2]. Nie skończyła szkoły średniej, nie poszła na studia^[3].

W latach siedemdziesiątych zamieszkała w Nowym Jorku^[4]. Wykonywała różne prace, sprzedawała na ulicy paski, sprzątała mieszkania, prowadziła taksówkę, by się utrzymać^[5]. Pisała też recenzje filmów i książek w małym piśmie o charakterze muzycznym Change (Zmiana). Jej los się odmienił, gdy w 1971 Andy Warhol zatrudnił ją jako felietonistkę w wydawanym przez siebie magazynie Interview (Wywiad)^[6]^[7]. W 1978 opublikowała pierwszy zbiór dowcipnych esejów Metropolitan Life (Życie w metropolii), w 1981 zaczęła pisać felietony w miesięczniku Mademoiselle. Wtedy też opublikowała drugi zbiór esejów Social Studies (Nauka o społeczeństwie). W 1995 opublikowała Mr Chas & Lisa Sue Meet the Panda (Pan Chas i Lisa Sue spotykają pandę) – powieść dla dzieci o ogromnych pandach mieszkających w Nowym Jorku i marzących o przeprowadzeniu się do Paryża^[8].

W latach 2001–2007, zmagając się z blokadą pisarską, grała rolę sędzi Janice Goldberg w serialach Prawo i Porządek i Prawo i porządek: Zbrodniczy Zamiar. W 2013 zagrała podobną rolę w filmie Martina Scorsese Wilk z Wall Street^[9].

Jej znakiem rozpoznawczym jest męska koszula, szyty na miarę w Londynie męski garnitur i kowbojskie buty^[10]. W 2007 czasopismo Vanity Fair zaliczyło ją do najlepiej ubranych kobiet roku^[2].

Udziela wielu wywiadów. W 2010 Martin Scorsese nakręcił o niej film dokumentalny Public Speaking (Wystąpienie publiczne)^[11], w którym Fran opowiada o znanych postaciach z życia artystycznego Nowego Jorku^[9]. Scorsese ponownie współpracował z publicystką podczas Pretend it's a city (Udawaj, że to miasto), który jest 7 odcinkowym serialem dokumentalnym (nakręcony dla platformy Netflix)^[12].

Posiada ogromny księgozbiór liczący około 10 tysięcy książek. Nie używa komputera ani telefonu komórkowego^[13].

W 2021 roku po raz pierwszy^[14] ukazał się przekład twórczości Fran Lebowitz w zbiorze esejów o tytule „Nie w humorze” nakładem Wydawnictwa Znak.

Publikacje

Metropolitan Life, Dutton, 1978, ISBN 978-0-525-15562-1
Social Studies, Random House,1981, ISBN 978-0-393-51245-7
The Fran Lebowitz Reader, Vintage Books, 1994, ISBN 978-0-679-76180-8
Mr Chas & Lisa Sue Meet the Panda, Knopf, 1994, ISBN 978-0-679-86052-5

Przypisy

↑ RachelR. Tashjian RachelR., Fran Lebowitz Will Never Read This Interview [online], The Cut, 21 marca 2019 [dostęp 2019-09-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Kylie, Fran Lebowitz – Bio, Fran, Lebowitz, Fran Leibovitz, Net Worth, Married, Wife, Gay, Partner, Bill Maher, Annie, Trump, Quotes, Books, Interview, Age [online], Gossip Gist [dostęp 2019-09-20] (ang.).
↑ ^a ^b Lunch With Lebowitz, Fran Lebowitz [online], www.moderntimesmagazine.com [dostęp 2019-09-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-14] .
↑ Fran Lebowitz | Steven Barclay Agency [online], www.barclayagency.com [dostęp 2019-09-20] .
↑ Michael M.M.M. Grynbaum Michael M.M.M., Fran Lebowitz in Her Checker Cab: N.Y.C. Characters, „The New York Times”, 27 czerwca 2011, ISSN 0362-4331 [dostęp 2019-09-20] (ang.).
↑ GuyG. Trebay GuyG., Ruth LaR.L. Ferla Ruth LaR.L., Tales From the Warhol Factory, „The New York Times”, 12 listopada 2018, ISSN 0362-4331 [dostęp 2019-09-20] (ang.).
↑ FranF. Lebowitz FranF., A Humorist at Work, „The Paris Review” [dostęp 2019-09-20] (ang.).
↑ MR. CHAS AND LISA SUE MEET THE PANDAS by Fran Lebowitz , Michael Graves | Kirkus Reviews [online] [dostęp 2019-09-20] (ang.).
↑ ^a ^b Fran Lebowitz [online], IMDb [dostęp 2019-09-20] .
↑ Fran Lebowitz: The Angry Alternative Style Icon of menswear [online], ICON [dostęp 2019-09-20] (ang.).
↑ Ronald K.R.K. Fried Ronald K.R.K., Public Speaking: Martin Scorsese's Fran Lebowitz Doc [online], 20 listopada 2010 [dostęp 2019-09-20] (ang.).
↑ DaveD. Itzkoff DaveD., Fran Lebowitz and Martin Scorsese Seek a Missing New York in ‘Pretend It’s a City’, „The New York Times”, 7 stycznia 2021, ISSN 0362-4331 [dostęp 2021-01-19] (ang.).
↑ StephanieS. Eckardt StephanieS., Fran Lebowitz Doesn’t Have a Cell Phone, But Knows Everything That Happens on Social Media Anyway [online], W Magazine [dostęp 2019-09-20] (ang.).
↑ Eseje Fran Lebowitz ukażą się po polsku. Wszystko dzięki sukcesowi produkcji Martina Scorsese – Papaya.Rocks [online], papaya.rocks [dostęp 2021-07-15] (pol.).

Linki zewnętrzne

Fran Lebowitz talks her life in New York City to Carlyne Perf de Dudzeele, V Magazine (ang.), https://vmagazine.com/article/fran-lebowitz-tells-tales-life-new-york-city-carlyne-cerf-de-dudzeele/

Fran Lebowitz: «Me consideran escritora, pero mi profesión es tener razón», ABC Cultura (hiszp.), https://www.abc.es/cultura/abci-fran-lebowitz-mentira-siempre-sido-nucleo-fascismo-201806280057_noticia.html

'Yoga Pants Are Ruining Women' And Other Style Advice From Fran Lebowitz, Elle (ang.), https://www.elle.com/fashion/personal-style/interviews/a27447/fran-lebowitz-style-interview/

Fran Lebowitz Interview on Charlie Rose (ang.) https://www.youtube.com/watch?v=MXPLuzRq6-Y&t=18s

[1] RachelR. Tashjian RachelR., Fran Lebowitz Will Never Read This Interview [online], The Cut, 21 marca 2019 [dostęp 2019-09-20] (ang.).

[:0-2] Kylie, Fran Lebowitz – Bio, Fran, Lebowitz, Fran Leibovitz, Net Worth, Married, Wife, Gay, Partner, Bill Maher, Annie, Trump, Quotes, Books, Interview, Age [online], Gossip Gist [dostęp 2019-09-20] (ang.).

[:1-3] Lunch With Lebowitz, Fran Lebowitz [online], www.moderntimesmagazine.com [dostęp 2019-09-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-14] .

[4] Fran Lebowitz | Steven Barclay Agency [online], www.barclayagency.com [dostęp 2019-09-20] .

[5] Michael M.M.M. Grynbaum Michael M.M.M., Fran Lebowitz in Her Checker Cab: N.Y.C. Characters, „The New York Times”, 27 czerwca 2011, ISSN 0362-4331 [dostęp 2019-09-20] (ang.).

[6] GuyG. Trebay GuyG., Ruth LaR.L. Ferla Ruth LaR.L., Tales From the Warhol Factory, „The New York Times”, 12 listopada 2018, ISSN 0362-4331 [dostęp 2019-09-20] (ang.).

[7] FranF. Lebowitz FranF., A Humorist at Work, „The Paris Review” [dostęp 2019-09-20] (ang.).

[8] MR. CHAS AND LISA SUE MEET THE PANDAS by Fran Lebowitz , Michael Graves | Kirkus Reviews [online] [dostęp 2019-09-20] (ang.).

[:2-9] Fran Lebowitz [online], IMDb [dostęp 2019-09-20] .

[10] Fran Lebowitz: The Angry Alternative Style Icon of menswear [online], ICON [dostęp 2019-09-20] (ang.).

[11] Ronald K.R.K. Fried Ronald K.R.K., Public Speaking: Martin Scorsese's Fran Lebowitz Doc [online], 20 listopada 2010 [dostęp 2019-09-20] (ang.).

[12] DaveD. Itzkoff DaveD., Fran Lebowitz and Martin Scorsese Seek a Missing New York in ‘Pretend It’s a City’, „The New York Times”, 7 stycznia 2021, ISSN 0362-4331 [dostęp 2021-01-19] (ang.).

[13] StephanieS. Eckardt StephanieS., Fran Lebowitz Doesn’t Have a Cell Phone, But Knows Everything That Happens on Social Media Anyway [online], W Magazine [dostęp 2019-09-20] (ang.).

[14] Eseje Fran Lebowitz ukażą się po polsku. Wszystko dzięki sukcesowi produkcji Martina Scorsese – Papaya.Rocks [online], papaya.rocks [dostęp 2021-07-15] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]