Herod Agryppa I
Herod Agryppa I, właściwie Marcus Iulius Agrippa (ur. w 10 lub 9 p.n.e., zm. w 44 w Cezarei Nadmorskiej) – król Batanei, Gaulanitydy, Trachonu i Paneas od 37, Galilei i Perei od 39, Judei od 41. Wnuk Heroda Wielkiego. Brat Heroda z Chalkis i Herodiady. W 37 roku otrzymał z nadania Kaliguli tetrarchię swojego stryja Filipa, a dwa lata później ziemie innego stryja - Heroda Antypasa. W 41 roku odegrał istotną rolę przy objęciu władzy przez Klaudiusza, a ten w zamian nadał mu Judeę. Niepochlebną opinię zyskał między innymi z powodu stracenia apostoła Jakuba Większego. Historyk rzymski, Kasjusz Dion nazywa go nauczycielem tyrana, w nawiązaniu do Kaliguli, a w stenogramie procesowym Akta Izydora[1] pada określenie - Żydek za trzy obole[2].
Wywód genealogiczny
[edytuj | edytuj kod]| 4. Herod Wielki | ||||||
| 2. Arystobul | ||||||
| 5. Mariamme (I) | ||||||
| 1. Herod Agryppa I | ||||||
| 6. Kostobar I | ||||||
| 3. Berenika | ||||||
| 7. Salome I | ||||||
Biogram
[edytuj | edytuj kod]Herod Agryppa był synem Arystobula i Bereniki. Jego braćmi byli Herod z Chalkis i Arystobul, a siostrami - Mariamme, prawdopodobna żona Heroda Archelaosa, i Herodiada. Drugie imię otrzymał na cześć Marka Wipsaniusza Agryppy.
Jeszcze jako dziecko Herod Agryppa wraz z matką przeniósł się do Rzymu, gdzie wychowywał się z Druzusem, synem cesarza Tyberiusza. Po śmierci Druzusa, otrutego w 23 roku, popadł w długi. Uciekając przed wierzycielami, schronił się w Palestynie. Był tak zrozpaczony, że w idumejskiej twierdzy Malata nosił się z zamiarem popełnienia samobójstwa. Na szczęście dla Agryppy jego szwagier i stryj, Herod Antypas, tetrarcha Galilei i Perei, nadał mu posadę agoranomosa (kontrolera targu) w Tyberiadzie. Później udał się do swojego przyjaciela, Pomponiusza Flakkusa, nowego zarządcy Syrii. W 36 roku zdecydował się na powrót do Italii. Życzliwie przyjęty przez Tyberiusza na wyspie Capri, spłacił długi dzięki pomocy Antonii.
W 38 roku Herod Agryppa przybył do Palestyny. Herod Antypas - pod wpływem swojej żony Herodiady zazdrosnej o sławę brata - udał się do Italii z nadzieją, że Kaligula także obdarzy go tytułem królewskim. Agryppa wysłał zaraz za Antypasem swojego wyzwoleńca Fortunata. Ten przedstawił Antypasa w złym świetle - oskarżył go o współpracę z Sejanem, konszachty z Partami i zgromadzenie broni dla 70 tysięcy ludzi. Antypas spotkał się z Kaligulą w Bajach w 39 roku. Nie potrafił się wytłumaczyć z oskarżeń. W efekcie cesarz skazał go na wygnanie, a Galileę i Pereę przekazał Agryppie.
Gdy w styczniu 41 roku Kaligula został zamordowany, Agryppa odegrał sporą rolę w negocjacjach między Senatem a Klaudiuszem, stryjem zamordowanego, popieranym przez pretorianów.
Jako władca Judei Herod Agryppa I zyskał sporą popularność wśród faryzeuszy. Prześladował chrześcijan: kazał stracić apostoła Jakuba Większego oraz uwięzić apostoła Piotra, któremu jednak udało się zbiec z więzienia[3].
Usiłował wzmocnić mury Jerozolimy i zwołać zjazd książąt regionu w Tyberiadzie.
Zmarł w 44, w Cezarei, gdzie rozstrzygał spór między miastem Cezareą a Tyrem i Sydonem. Podobny opis jego śmierci możemy znaleźć w Nowym Testamencie (Dzieje Apostolskie 12, 18-23) oraz u Józefa Flawiusza (Dawne Dzieje Izraela, Ks. XIX, Roz. VIII).
Żona i potomstwo
[edytuj | edytuj kod]Poślubił Kypros, córkę Fazaela i Salampsio, po kądzieli wnuczkę Heroda Wielkiego. Z tego małżeństwa pochodzili:
- Herod Agryppa II, ur. 27;
- Berenika, ur. 28;
- Druzus, zmarł w dzieciństwie;
- Mariamme, ur. 34, żona od 53 Juliusza Archelaosa, a później Demetriusza, alabarchy z Aleksandrii;
- Druzylla, ur. 38, żona od 53 Azisa, króla Emesy, a później Marka Antoniusza Feliksa.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Papirus z III wieku n.e. (Rec. B.: P. Lond. 2785, kol. I [15])
- ↑ Filon z Aleksandrii, Flakkus, Pierwszy pogrom Żydów w Aleksandrii, WAM, Kraków 2012, s. 63
- ↑ Jan Wierusz-Kowalski, Wczesne chrześcijaństwo I-X wiek, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, s. 29, ISBN 83-03-00985-0, ISBN 83-03-00986-9, OCLC 69374139.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]
- Martin Bocian, Ursula Kraut, Iris Lenz, Leksykon postaci biblijnych, Juliusz Zychowicz (tłum.), Kraków: „Znak”, 1995, s. 162, ISBN 83-7006-393-4, OCLC 830112817.
- Jerzy Ciecieląg – Palestyna w czasach Jezusa. Dzieje polityczne, Kraków 2000.
- Jerzy Ciecieląg – Polityczne dziedzictwo Heroda Wielkiego, Kraków 2002.
- Aleksander Krawczuk, Tytus i Berenika, wyd. 1, Poznań: Wydawn. Poznańskie, 1985, s. 25-34, ISBN 83-210-0456-3, OCLC 14242168.
- André Lemaire, Dzieje biblijnego Izraela, Maria Rostworowska-Książek (tłum.), Poznań: Wydaw. Naukowe UAM, 1998, s. 105, ISBN 83-232-0831-X, OCLC 749523148.
- Ricciotti G., Dzieje Izraela, Warszawa 1956, s. 774-775.