Hugon ze św. Wiktora

Hugon ze św. Wiktora
	; Miniatura Hugona (lata 90. XII wieku)
Data i miejsce urodzenia	1096 ; Saksonia
Data i miejsce śmierci	11 lutego 1141 ; Paryż
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	kanonicy regularni
Śluby zakonne
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hugo (Hugon) ze św. Wiktora CRSA, (ur. w 1096 w Saksonii, zm. 11 lutego 1141 w Paryżu^[1]) – średniowieczny filozof, teolog, kanonik regularny św. Augustyna, autor traktatów mistycznych, w latach 1125–1141 stał na czele szkoły wiktorynów w Paryżu o orientacji platońsko-augustyńskiej^[2]. Nauczyciel Ryszarda ze św. Wiktora.

Poglądy

Hugon przyjmował postawę chrześcijańskiego sokratyzmu, uznając istotę doskonałego dobra w dążeniu do mądrości. Umiłowanie mądrości nazywał filozofią. Człowiek jest z natury zdolny do poszukiwania mądrości dzięki najwyższej z trzech obecnych w nim sił: ratio (rozum). Człowiek ma w sobie także dwie niższe siły: wspólną z roślinami i wspólną ze zwierzętami. "Rozum" wyróżnia go w świecie stworzeń (Didascalion I,4 PL 176, 744 A)^[3]. Jako istota duchowo-cielesna człowiek jest postawiony pośrodku stworzenia: positus est in medio homo (De sacramentis christianae fidei I, 2.1 (PL 176,205 D). Hugon reprezentował augustyński pogląd na duszę ludzką, uznając, że jest ona niematerialnym, jednostkowym bytem. Będąc nieśmiertelna współtworzy naturę człowieka poprzez związek z ciałem. Złożoność ta nie może być uznawana za niedoskonałość. Przeciwnie, płyną z niej szczególne możliwości i zadania człowieka^[4].

W kwestii sporu o uniwersalia Hugon był zwolennikiem koncepcji Piotra Abelarda, czyli opowiadał się za koncepcją abstrakcji pojęć z terminów jednostkowych.

Teologię mistyczną Hugona inspirowała myśl Augustyna z Hippony oraz dzieło Hierarchia niebiańska Pseudo-Dionizego Areopagity. Zasadnicze elementy augustyńskiej inspiracji widoczne są w jego koncepcji mistyki jako skutku łaski, oraz w wysuwaniu miłości na plan pierwszy w działalności intelektualnej – uznawał ją za cel studiowania. Kontynuatorem Hugona był św. Bonawentura^[2].

Dzieła

Didascalicon de studio legendi w: PL 176, 737 – 812; nowe stanowisko, różne od św. Bernarda z Clairvaux o równoległości poznania przez rozum i objawienie; także, myśl o naturze jako "rękopisie Bożym".
De institutione novitiorum, w: PL CLXXVI, 925 – 952
Epitome Dindinmi in philosophiam, w: R. Baron, Hugonis de Sancto Victori Opera propedeutica, Notre Dame, 1966
De grammatica, w: R. Baron, Hugonis de Sancto Victori Opera propedeutica, Notre Dame, 1966
Practica geometriae, w: R. Baron, Hugonis de Sancto Victori Opera propedeutica, Notre Dame, 1966
Descriptio mappae mundi, w: P. Gauthier-Dalché, La "Descriptio mappae mundi" de Hugues de Saint-Victor. Texte inédit avec introduction et commentaire, Parigi 1988
Chronicon, inedito
De Scripturis et scriptoribus sacris, w: PL CLXXV, 9-28;[O pismach i pisarzach świętych] – Hugo rozróżnia tu 'cztery rodzaje sensu', (zwłaszcza sens dosłowny wobec sensu alegorycznego), według których należy rozumieć Pismo Święte;
Annotationes in Pentateuchon, w: PL CLXXV, 29-86
Annotationes in libros Iudicum et Ruth, w: PL CLXXV, 87-96
Annotationes in libros Regum, w: PL CLXXV, 95-114
Homiliae in Ecclesiasten, w: PL CLXXV, 113-256
Expositio super Psalmos, w: PL CLXXVII, 589-634
Expositio super Threnos, w: PL CLXXV, 255-322
Institutiones in Decalogum, w: PL CLXXVI 9-14
Eulogium sponsi et sponsae, w: PL CLXXVI, 987-994
In canticum beatae Mariae, w: PL CLXXV, 413-432
De oratione dominica, w: PL CLXXV, 774-789
De assumptione beatae Mariae, w: PL CLXXVII, 1209-1222
Commentarius in Hierarchiam coelestem, w: PL CLXXV, 923-1154
Dialogus de sacramentis legis naturalis et scriptae, w: PL CLXXVI, 17-42
Sententiae de divinitate, w: A. M. Piazzoni, Ugo di San Vittore 'auctor' della "Sententiae de divinitate, Studi Medievali, 23 (1982)
De sacramentis christianae fidei, w: PL CLXXVI, 173-618; [O sakramentach wiary chrześcijańskiej], pisane około 1136-1141, pierwsza wielka summa teologii średniowiecznej, stwierdza tu status działań określanych mianem sakramentów kościelnych jako narzędzi Bożego planu zbawczego.
De verbo Dei, w: Pl CLXXVII, 289-294
De quatuor voluntatibus, w: PL CLXXVI, 941-846
De Verbo incarnato collationes, w: PL CLXXVII, 320-324
De sapientia Christi, w: PL CLXXVI, 845-856
De tribus diebus, w: PL CLXXVI, 811-838
De potestate et voluntate Dei uta maior sit, w: PL CLXXVI, 839-842
De beatae Mariae verginitate, w: PL CLXXVI, 857-876
De tribus rerum subsistentiis, w: C. H. Buttimer, Hugonis de Sancto Victore Didascalicon De studio legendi. A critical Text, Washington 193
De arca Noe morali, w: PL CLXXVI, 617-680
De arca Noe mystica, w: PL CLXXVI, 681-704
De vanitate mundi, w: PL CLXXVI, 703-740
De septem donis Spiritus sancti, w: PL CLXXV, 410-414; [O siedmiu darach Ducha Świętego]
De quinque septenis, w: PL CLXXV, 405-410
De unione corporis et spiritu, w: PL CLXXVII, 285-289; [O jedności ciała i ducha]
De meditatione, w: PL CLXXVI, 993-998; [O medytacji]
De virtute orandi, w: PL CLXXVI, 977-988; [O cnocie modlitwy]
De substantia dilectionis, w: PL CLXXVI, 15-18
De laude caritatis, w: PL CLXXVI, 696-976; [O pochwale miłości bliźniego]
Soliloquium de arrha animae, w: PL CLXXVI, 951-970
Epistolae duae ad Ranulphum de Mauriaco, w: PL CLXXVI, 1011
Epistola ad Iohannem Hispalensem, w: PL CLXXVI, 1014
Miscellanea, w: PL CLXXVII, 469-590

Przypisy

↑ Hugh-of-Saint-Victor, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2024-03-30] (ang.).
↑ ^a ^b Sesboüé i in. 2001 ↓, s. 266-267.
↑ Böhner i Gilson 1962 ↓, s. 370.
↑ Böhner i Gilson 1962 ↓, s. 377-379.

Bibliografia

Hugon ze Świętego Wiktora. W: Philotheus Böhner, Étienne Gilson: Historia filozofii chrześcijańskiej. Od Justyna do Mikołaja Kuzańczyka. Warszawa: „Pax”, 1962, s. 368-384. OCLC 69542620. (pol.).
Bernard Sesboüé, Tadeusz Dzidek, Vittorino Grossi, Piotr Rak: Człowiek i jego zbawienie. Kraków: M, 2001. ISBN 83-7221-368-2. (pol.).
Didascalion, czyli co i jak czytać (tłum. Małgorzata Frankowska-Terlecka), w: "Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XII wieku", Małgorzata Frankowska-Terlecka (red. nauk.), 2006, Wydawnictwo Naukowe PWN, Liczba stron: 468, ISBN 978-83-01-14888-1, strony 278-317.

Stanisław Janeczek, HUGON ze ŚWIĘTEGO WIKTORA (de Sancto Victore)
"Hugo a s. Victore", w: Encyklopedia Kościelna Nadworskiego, 1873–1933, tom VII, s.490-492; Encyklopedia kościelna w Polskiej Bibliotece Internetowej.

Linki zewnętrzne

Hugon od św. Wiktora – dzieła w bibliotece Polona

[1] Hugh-of-Saint-Victor, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2024-03-30] (ang.).

[CITEREFSesboüéDzidekGrossiRak2001266-267-2] Sesboüé i in. 2001 ↓, s. 266-267.

[CITEREFBöhnerGilson1962370-3] Böhner i Gilson 1962 ↓, s. 370.

[CITEREFBöhnerGilson1962377-379-4] Böhner i Gilson 1962 ↓, s. 377-379.

[1]

[2]

[3]

[4]