Jamie Lee Curtis
Jamie Lee Curtis podczas Comic-Con w San Diego (2018) | |
Data i miejsce urodzenia |
22 listopada 1958 |
---|---|
Zawód |
aktorka, pisarka, aktywistka |
Współmałżonek |
Christopher Guest |
Lata aktywności |
od 1977 |
Jamie Lee Curtis, Baronowa Haden-Guest (ur. 22 listopada 1958 w Los Angeles) – amerykańska aktorka filmowa i telewizyjna, także autorka książek dla dzieci i aktywistka.
Jej pierwszym znaczącym występem na dużym ekranie była rola Laurie Strode w horrorze Halloween (1978) w reżyserii Johna Carpentera. W 1980 wzięła udział w szeregu horrorów, w tym Mgła, Bal maturalny i Terror w pociągu. Wcieliła się ponownie w rolę Laurie w sequelach Halloween 2 (1981), Halloween: 20 lat później (1998), Halloween: Resurrection (2002) i Halloween (2018). Laureatka Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej za rolę w filmie Wszystko wszędzie naraz (2022)[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne lata
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w Los Angeles w Kalifornii jako córka znanej pary aktorskiej, Janet Leigh (z domu Janett Helen Morrison) i Tony’ego Curtisa (właśc. Bernard Schwartz)[2]. Jej ojciec był Żydem aszkenazyjskim[3], synem węgiersko-żydowskich imigrantów[4]. Dwóch jej pradziadków ze strony matki było Duńczykami, podczas gdy reszta przodków jej matki było pochodzenia niemieckiego i szkocko-irlandzkiego[4][5]. Curtis ma starszą siostrę, Kelly Curtis, która jest również aktorką, i kilkoro rodzeństwa przyrodniego (wszystkie z powtórnych małżeństw ojca): Alexandrę, Allegrę, Benjamina i Nicholasa (zm. w 1994 z powodu przedawkowania narkotyków). Rodzice Curtis rozwiedli się w 1962. Po rozwodzie stwierdziła, że jej ojca „nie ma w pobliżu” i że „nie był zainteresowany byciem ojcem”[6].
Curtis uczęszczała do Westlake School (obecnie Harvard-Westlake School) w Los Angeles i Beverly Hills High School[7]. Ukończyła Choate Rosemary Hall. Po powrocie do Kalifornii, w 1976 studiowała na macierzystej uczelni matki, University of the Pacific w Stockton w Kalifornii i studiowała prawo[8]. Porzuciła studia po jednym semestrze, aby rozpocząć karierę aktorską[9].
Kariera
[edytuj | edytuj kod]W 1977 wystąpiła gościnnie jako kelnerka w jednym z odcinków serialu kryminalnego NBC Columbo - pt.: „Test na inteligencję” (The Bye-Bye Sky High I.Q. Murder Case) z Peterem Falkiem, Theodore'em Bikelem i Samanthą Eggar. W sitcomie ABC Operation Petticoat (1977–1978) grała postać porucznik Barbary Duran. Gościła też w serialu Aniołki Charliego (1978) z Kate Jackson, Jaclyn Smith i Cheryl Ladd oraz sitcomie Statek miłości (1978). Debiut kinowy Curtis miał miejsce w horrorze Johna Carpentera Halloween (1978), w którym zagrała rolę Laurie Strode. Film odniósł duży sukces i został uznany za najbardziej dochodowy niezależny film swoich czasów, zdobywając uznanie jako klasyczny horror. Curtis została następnie obsadzona w kilku horrorach[10]. Jej następnym filmem była Mgła (1980), którą zrealizował reżyser Halloween John Carpenter. Kolejny film, Bal maturalny, był niskobudżetowym kanadyjskim slasherem wydanym w lipcu 1980. Film, za który otrzymała nominację do nagrody Genie za najlepszą rolę zagranicznej aktorki, był podobny do Halloween, ale otrzymał negatywne recenzje. W tym samym roku Curtis zagrała także w horrorze Terror w pociągu, który miał premierę w październiku i spotkał się z negatywnymi recenzjami podobnymi do Balu maturalnego.
W telewizyjnym dramacie biograficznym NBC Śmierć króliczka (Death of a Centerfold: The Dorothy Stratten Story, 1981) zagrała Dorothy Stratten, kanadyjską byłą modelkę i gwiazdę „Playboya”, która została zastrzelona przez swojego zazdrosnego męża. Jej rola prostytutki Ophelii w komedii Johna Landisa Nieoczekiwana zmiana miejsc (1983) u boku Dana Aykroyda i Eddiego Murphy’ego, pomogła Curtis pozbyć się wizerunku królowej grozy i została uhonorowana Nagrodą Brytyjskiej Akademii Filmowej dla najlepszej aktorki drugoplanowej. Jako Jessie Wilson w melodramacie Jamesa Bridgesa Być doskonałym (1985) z Johnem Travoltą zdobyła niemiecką nagrodę kinową Jupiter Award jako najlepsza aktorka międzynarodowa. Z kolei za kreację Wandy Gershwitz w komedii Charlesa Crichtona Rybce zwanej Wandą (1988) z Johnem Cleese'em i Kevinem Kline'em była nominowana do Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej i Złotego Globu dla najlepszej aktorki w filmie komediowym lub musicalu.
W roku 1994 wystąpiła u boku Arnolda Schwarzeneggera w Prawdziwych kłamstwach, jednym z najbardziej pamiętnych filmów akcji lat 90. Otrzymała za tę rolę Złoty Glob. Była także pomysłodawczynią Halloween: 20 lat później (1998), w którym to filmie ponownie wcieliła się w postać Laurie Strode z Halloween i Halloween 2 (1981). Zagrała w sumie w ponad pięćdziesięciu produkcjach.
Zasiadała w jury konkursu głównego na 45. MFF w Cannes (1992).
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]18 grudnia 1984 roku wyszła za Christophera Guesta , 5. barona Haden-Guest[11]. Mają dwoje adoptowanych dzieci: córkę Annie (ur. 1986) i córkę transpłciową Ruby (ur. 15 marca 1996 jako Thomas[12])[13].
Wybrana filmografia
[edytuj | edytuj kod]- Columbo (odc. Test na inteligencję, 1977)
- Halloween (1978)
- Mgła (1980)
- Terror w pociągu (1980)
- Bal maturalny (1980)
- Halloween 2 (1981)
- Nieoczekiwana zmiana miejsc (1983)
- Być doskonałym (1985)
- Rybka zwana Wandą (1988)
- Zimna stal (1990)
- Moja dziewczyna (1991)
- Wiecznie młody (1992)
- Moja dziewczyna 2 (1994)
- Chłopcy mamusi (1994)
- Prawdziwe kłamstwa (1994) jako Helen Tasker, nagroda Złotego Globu
- Areszt domowy (1996)
- Lemur zwany Rollo (1997)
- Halloween: 20 lat później (1998)
- Amatorzy w konopiach (1998)
- Wirus (1999)
- Trafiona-zatopiona (2000)
- Krawiec z Panamy (2001)
- Halloween: Resurrection (2002)
- Zakręcony piątek (2003)
- Święta Last Minute (2004)
- Cziłała z Beverly Hills (2008)
- To znowu ty (2010)
- Królowe krzyku (2015) jako Cathy Munsch
- Halloween (2018) jako Laurie Strode
- Na noże (2019) jako Linda Drysdale
- Halloween zabija (2021) jako Laurie Strode
- Wszystko wszędzie naraz (2022) jako Deirdre Beaubeirdre
- Halloween. Finał (2022) jako Laurie Strode
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tomasz-MarcinWrona, Oscary 2023. Najwięksi zwycięzcy gali. Kto otrzymał statuetkę? [online], tvn24.pl, 13 marca 2023 [dostęp 2023-03-13] .
- ↑ Jamie Lee Curtis Biography (1958–). Film Reference. [dostęp 2020-07-11]. (ang.).
- ↑ Jamie Lee Curtis. Jewish Women's Archive. [dostęp 2020-07-11]. (ang.).
- ↑ a b Jamie Lee Curtis What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2020-07-11]. (ang.).
- ↑ Jamie Lee Curtis' Religion. The Hollowverse. [dostęp 2020-07-11]. (ang.).
- ↑ Ojca znała z ekranu. Wirtualna Polska. [dostęp 2020-07-11]. (pol.).
- ↑ Jamie Lee Curtis - Actors and Actresses. Film Reference. [dostęp 2020-07-11]. (ang.).
- ↑ Hal Erickson: Jamie Lee Curtis Biography. AllMovie. [dostęp 2020-07-11]. (ang.).
- ↑ Jamie Lee Curtis: porzuciła studia prawnicze, by zostać aktorką. Onet.pl. [dostęp 2020-07-11]. (pol.).
- ↑ Jamie Lee Curtis Biography. TV.com. [dostęp 2020-07-11]. (ang.).
- ↑ Jamie Lee Curtis Dating. FamousFix. [dostęp 2020-07-11]. (ang.).
- ↑ Thomas Guest w bazie IMDb (ang.)
- ↑ Jamie Lee Curtis jest dumna ze swojej transpłciowej córki Ruby. Onet.pl. [dostęp 2021-07-31]. (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Jamie Lee Curtis w bazie IMDb (ang.)
- Jamie Lee Curtis w bazie Filmweb
- Jamie Lee Curtis w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000000121461779
- VIAF: 103647389
- LCCN: n90700096
- GND: 124198406
- NDL: 00688671
- BnF: 13892887d, 133366762
- SUDOC: 059739126
- NLA: 35830650
- NKC: xx0015222
- BNE: XX1108859
- NTA: 073469025
- BIBSYS: 90913256
- CiNii: DA19422197
- Open Library: OL395483A
- PLWABN: 9810540993905606
- NUKAT: n2009081187
- J9U: 987007433870105171
- PTBNP: 1304720
- CONOR: 8926051
- BLBNB: 000588930
- KRNLK: KAC200210247
- LIH: LNB:CZ/X;=Bc
- Amerykanie pochodzenia duńskiego
- Amerykanie pochodzenia niemieckiego
- Amerykańskie aktorki filmowe
- Amerykańskie aktorki głosowe
- Amerykańskie aktorki telewizyjne
- Amerykańscy filantropi
- Amerykańscy producenci filmowi
- Amerykańscy reżyserzy filmowi
- Amerykańscy reżyserzy telewizyjni
- Amerykańscy twórcy literatury dziecięcej i młodzieżowej
- Laureatki Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej
- Laureatki nagrody BAFTA dla najlepszej aktorki drugoplanowej
- Laureatki Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych za wybitny występ aktorki w roli drugoplanowej
- Laureatki Złotego Globu dla najlepszej aktorki w filmie komediowym lub musicalu
- Laureatki Złotego Globu dla najlepszej aktorki w serialu komediowym lub musicalu
- Ludzie urodzeni w Los Angeles
- Urodzeni w 1958