José Donoso

José Donoso
Imię i nazwisko	José Donoso Yáñez
Data i miejsce urodzenia	5 października 1924 ; Santiago
Data i miejsce śmierci	7 grudnia 1996 ; Santiago de Chile
Narodowość	chilijska
Język	hiszpański
Dziedzina sztuki	powieść, opowiadanie
	Ważne dzieła
	Miejsce bez granic; Plugawy ptak nocy;
	Odznaczenia

José Donoso Yáñez (ur. 5 października 1924 w Santiago, zm. 7 grudnia 1996 tamże) – chilijski pisarz, współtwórca boomu na literaturę iberoamerykańską.

Zarys biografii

Donoso studiował w Chile, ale także na amerykańskim Uniwersytecie Princeton. Przez wiele lat mieszkał w Meksyku oraz Hiszpanii, był krytykiem reżimu Augusto Pinocheta.

Donoso, pochodzący z mieszczańskiej rodziny, w swoich powieściach łączył realistyczne opisy chilijskiej klasy średniej (do tej warstwy społecznej należą choćby bohaterowie Tej niedzieli) z elementami niesamowitymi. Jego naznaczone pesymizmem utwory są wiarygodne psychologicznie, mimo iż pisarz przy konstruowaniu ich fabuły nie unikał groteskowych chwytów narracyjnych. Główną postacią minipowieści Miejsca bez granic jest mieszkający w domu publicznym na prowincji transwestyta, z tej perspektywy obserwujący codzienne życie niewielkiego miasteczka i jego elity.

Najwyżej cenionym i jednocześnie najbardziej kontrowersyjnym dziełem Donoso jest Plugawy ptak nocy, powieść rozgrywająca się w podupadłym domu starców, zamieszkanym przez szereg dziwacznych postaci. W wykreowanym przez autora świecie legendy i mity pełnią równie ważną funkcję co oficjalne prawa, a czas ulega zapętleniu. Plugawy ptak nocy ugruntował mocną pozycję Donoso w literaturze Ameryki Południowej, a sama powieść jest uznawana za czołowe osiągnięcie realizmu magicznego.

Donoso jest także autorem eseistycznej autobiografii Moja osobista historia boomu. Na podstawie prozy Chilijczyka jego rodak Silvio Caiozzi realizuje filmy – pisarz był współautorem scenariusza jednego z nich.

Dzieła wybrane

Ta niedziela (Este domingo, 1966)
Miejsce bez granic (El lugar sin límites, 1966)
Plugawy ptak nocy (El obsceno pájaro de la noche, 1970)
Moja osobista historia boomu (Historia personal del boom, 1972)
Ogród tuż obok (El jardín de al lado, 1981)

Bibliografia

Universidad de Chile – José Donoso (hiszp.) [dostęp 2013-02-10]
Biografías y Vidas – José Donoso (hiszp.) [dostęp 2013-02-10]