Kra lodowcowa
Kra lodowcowa (porwak lodowcowy) – to wielki kompleks skał plastycznych lub sypkich[1] (do wielkości kilku kilometrów) wyrwany z podłoża w czasie ruchu lądolodu i przeniesiony na olbrzymie niekiedy odległości (kilkuset kilometrów i więcej).
Przykłady porwaków lodowcowych w Polsce
[edytuj | edytuj kod]Porwaki lodowcowe bardzo często występują w osadach lodowcowych (lecz rzadziej niż głazy narzutowe, które są mniejsze. Wielokrotnie też występują na powierzchni, lecz nierzadko nie odróżniają się od reszty skał ze względu na podobieństwo składu i wieku. Spektakularne są odsłonięcia na powierzchni porwaków różniących się zasadniczo składem i wiekiem, m.in.:
- najdonośniejszym przykładem kry lodowcowej są skały jurajskie z okolic Łukowa, gdzie wśród utworów plejstoceńskich znajdują się iły jurajskie (przywleczone prawdopodobnie z Litwy) z licznymi amonitami i bułami sferosyderytów.
- porwak wapienia lub margla kredowego w pobliżu Łukęcina k. Kamienia Pomorskiego
- wyeksploatowany przez kamieniołom porwak kredowy w pobliżu Lubina na wyspie Wolin, obecnie w jego miejscu znajduje się Jezioro Turkusowe
- wyeksploatowany porwak kredowy – Jezioro Szmaragdowe w Szczecinie
- odsłonięcia skał trzeciorzędowych w dolnych partiach klifów Kępy Oksywskiej oraz na jej północnych stokach w pobliżu Dębogórza
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- kra lodowa i lodowcowa – fragmenty lodu na wodach powierzchniowych.
- porwak – inne rodzaje
- głaz narzutowy – eratyk
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ m.in. tym się różni od głazu narzutowego, który przedstawia fragment skały litej, o niejednokrotnie też dużych wymiarach
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wojciech Jaroszewski, Leszek Marks, Andrzej Radomski, Słownik geologii dynamicznej, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1985, ISBN 83-220-0196-7, OCLC 830183626.