Kwazikryształ

Ten artykuł od 2011-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Kwazikryształy – szczególna forma ciała stałego, w której atomy układają się w pozornie regularną, jednak nie w powtarzającą się strukturę^[1], co uniemożliwia wyróżnienie ich komórek elementarnych. Kwazikryształy odkrył Dan Szechtman w 1984 roku, gdy w szybko schłodzonym stopie glinu z manganem zaobserwował niekrystalograficzną 5-krotną oś symetrii^[2].

Za swoje odkrycie Dan Shechtman otrzymał w 2011 r. Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii^[3].

Większość właściwości fizycznych kwazikryształów jest taka sama jak klasycznych kryształów, choć wykazują one również wiele własności charakterystycznych tylko dla siebie. M.in. wykazują one słabe przewodnictwo cieplne i elektryczne, przy zachowaniu wysokiej twardości, odporności na czynniki chemiczne i korozję. Dzięki temu stosuje się je do pokryć przeciwzużyciowych i przeciwkorozyjnych, jako materiały do magazynowania wodoru, bariery termiczne, czujniki podczerwieni i inne. Kwazikryształy tworzą m.in. niektóre stopy metali zawierające 60-70% glinu.

Kwazikryształ Ho-Mg-Zn w postaci dwunastościanu

Kwazikryształy dają ostre sygnały na dyfraktogramie rentgenowskim, co wskazuje na istnienie wysokiego stopnia uporządkowania na poziomie mikroskopowym. Dyfraktogramy kwazikryształów wykazują zabronione przez warunek translacji, niekrystalograficzne osie symetrii – pięciokrotną i powyżej sześciu. Nie jest możliwe przypisanie strukturze kryształu żadnej z komórek elementarnych z 14 sieci Bravais'go.

Zobacz też

parkietaż Penrose’a

Przypisy

↑ kwazikryształy, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-02] .
↑ D.D. Shechtman D.D. i inni, Metallic Phase with Long-Range Orientational Order and No Translational Symmetry, „Physical Review Letters”, 53 (20), 1984, s. 1951–1953, DOI: 10.1103/PhysRevLett.53.1951 [dostęp 2024-09-14] (ang.).
↑ The Nobel Prize in Chemistry 2011 [online], NobelPrize.org [dostęp 2024-09-14] (ang.).

Linki zewnętrzne

MichałM. Bejger MichałM., Prosto z nieba: Kwazikryształy, „Delta”, wrzesień 2015, ISSN 0137-3005 [dostęp 2024-06-04] .
UrszulaU. Dąbrowska UrszulaU., Nobel z chemii za niezwykłą symetrię, Wyborcza.pl, 5 października 2011 [zarchiwizowane 2011-10-16] .

[epwn-1] kwazikryształy, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-02] .

[2] D.D. Shechtman D.D. i inni, Metallic Phase with Long-Range Orientational Order and No Translational Symmetry, „Physical Review Letters”, 53 (20), 1984, s. 1951–1953, DOI: 10.1103/PhysRevLett.53.1951 [dostęp 2024-09-14] (ang.).

[3] The Nobel Prize in Chemistry 2011 [online], NobelPrize.org [dostęp 2024-09-14] (ang.).

[1]

[2]

[3]