Miąsowa
50°43′03″N 20°22′18″E/50,717500 20,371667| wieś | |
 Zespół Placówek Oświatowych w Miąsowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
253 m n.p.m. |
| Liczba ludności (31.12.2022) |
647[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-305[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TJE |
| SIMC |
0270395 |
Położenie na mapie gminy Sobków  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jędrzejowskiego  | |
| 50°43′03″N 20°22′18″E/50,717500 20,371667[1]
| |
Miąsowa dawniej Miassowa – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Sobków[4]. Została założona w XIV wieku[5].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
W miejscowości znajduje się stacja kolejowa na linii kolejowej nr 8 Kraków–Kielce, szkoła, apteka, świetlica, biblioteka, ośrodek zdrowia oraz trzy sklepy spożywcze. Wieś przecina droga krajowa nr 7.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Nazwa wsi zaczęła pojawiać się w źródłach jako Myasshowa (1540 r.), a później też jako Miassowa (1573 r.). Istnieją dwie teorie pochodzenia nazwy miejscowości. Według pierwszej z nich nazwa jest rodzaju dzierżawczego z przyrostkiem „-owa” i może pochodzić od nazwy osobowej właściciela lub właściciela. Według drugiej teorii nazwa może pochodzić od wyrazu „mięso”[6].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość położona jest w południowo-zachodniej części województwa, w północnej części Płaskowyżu Jędrzejowskiego. Oddalona jest 12 km od Jędrzejowa, 28 km od Kielc, 91 km od Krakowa i 207 km od Warszawy. Od południa graniczy z Mnichowem, od zachodu z Mzurową, od północnego zachodu ze Szczepanowem, od północy z Brzegami i od wschodu z Osową oraz Brzeźnem. Większość zabudowań znajduje się w małej kotlinie pomiędzy dwoma wzniesieniami[7].
Części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0270403 | Chabasów | część wsi |
| 0270410 | Kajtanów | część wsi |
| 0270426 | Lipówka | część wsi |
| 0270432 | Pećkelów | przysiółek |
Środowisko naturalne
[edytuj | edytuj kod]Lasy i ochrona przyrody
[edytuj | edytuj kod]W Miąsowej jest około 45 hektarów terenów leśnych, w tym większość lasów iglastych. Największym kompleksem roślinności jest las Kosmolec, znajdujący się w północno-zachodniej części miejscowości. Oprócz tego dość rozlegle formacje występują w przysiółku Pećkelów oraz przy północnej granicy. Cała wieś zlokalizowana jest w granicach Włoszczowsko – Jędrzejowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Las Kosmolec jest chroniony w ramach otuliny Chęcińsko-Kielecki Parku Krajobrazowego jako Chęcińsko-Kielecki Obszar Chronionego Krajobrazu.
Łąki i pola uprawne
[edytuj | edytuj kod]Łąki i pastwiska zajmują 2,55 hektara powierzchni administracyjnej miejscowości, a pola uprawne oraz drogi do nich prowadzące – 251 hektarów[7].
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]Miąsowa składa się z kilku jednostek osadniczych. Są to:
Historia
[edytuj | edytuj kod]Średniowiecze i czasy nowożytne
[edytuj | edytuj kod]Wieś została założona przez Jaksę Gryfitę, właściciela sąsiedniego Mnichowa, w XIV w. na prawie niemieckim, jako ulicówka. Według regestru poborowego z 1540 roku wieś, nazwana jako Miąszowa, oraz miejscowości Mzurowa, Mnichów i Ossowa były własnością Jana Michowskiego. Wartość czterech wiosek razem wynosiła 1000 grzywien(czyli około 20000 groszy). W latach 1662–1676 właścicielem został Zygmunt Łubieński herbu Pomian. Około 1770 r. z małżeństwa Rocha Kossowskiego oraz Konstancji Łubieńskiej nie pozostały żadne dzieci, dlatego dziedziczka postanowiła sprzedać swój majątek Józefowi Kalasantemu Dunin Wąsowiczowi herbu Łabędź. Dalej włości w 1839 r. nabył Karol baron Larisch herbu Larysza. Po śmierci Karola, od jego spadkobiercy Edmunda barona Larisch, w 1869 r. dobra Mnichów zakupił Karol Zabłocki herbu Łada. Od 1886 r. właścicielem został Wacław Józef Jaskłowski herbu Radwan, prawnik, historyk oraz pisarz regionalny.
Aż do 1836 roku Miąsowa należała do parafii w Mokrsku Dolnym, dopiero w danym roku miejscowość została przydzielona do nowo utworzonej jednostki w Mnichowie. Miąsowa 1827 wieku należała do pow. jędrzejowskiego, gminy Brzegi, parafii Mnichów. We wsi było wtedy 13 domów oraz 77 mieszkańców[10][11].
Czasy współczesne
[edytuj | edytuj kod]
W 1915 roku sprowadzono do Miąsowej moździerz oblężniczy zwany „Chudą Emmą”, który zamontowany został za XIX wieczną karczmą. Dla bezpieczeństwa nakazano mieszkańcom opuścić miejscowość. Z działa o zasięgu około 10 kilometrów ostrzeliwano rosyjskie stanowiska artyleryjskie m.in. we wsiach Mosty, Korzecko i Tokarnia. Austriacki ostrzał tak potężnymi działami spowodował kontratak i Rosjanie kompletnie zniszczyli Miąsową. Ci, którzy nie mieli się gdzie podziać wracali do ruin swoich domów. We wsi nastała nędza. Po wojnie nastąpił powolny czas odbudowy wioski z pomocą gminy Brzegi. Dnia 28 lutego 1919 r. Sejm uchwalił ustawę o zaopatrzeniu ludności w drzewo z lasów państwowych[12].
13 czerwca 1943 roku 7-osobowy patrol żołnierzy AK udał się z Jędrzejowa do miejscowości Brzegi, aby w tamtejszym urzędzie gminy zniszczyć dokumenty dotyczące obowiązkowych kontyngentów. Po drodze patrol został zaskoczony przez żandarmerię niemiecką. Zdzisław Kajderowicz pseudonim „Ryszard” i Zdzisław Ginter pseudonim „Grom” zginęli w walce. Na pamiątkę tego wydarzenia odsłoniono pomnik w 2020 r.[13]
30 stycznia 1944 r. oddział partyzancki „Barabasz” dokonał akcji wysadzenia torów na odcinku Miąsowa-Sobków. Jędrzejowskie gestapo przeprowadziło akcję odwetową aresztując wielu mieszkańców Jędrzejowa, kilkunastu pojmanych należało do AK. Zatrzymanych zawieziono do Kielc, skąd 31 stycznia przewieziono ich w miejsce akcji pod Miąsową. Kolejno rozstrzeliwano skutych ze sobą 24 więźniów. W 1965 roku władze PRL-u postawiły w tym miejscu pomnik ku pamięci pomordowanym[14].
Sąd Pokoju w Miąsowej
[edytuj | edytuj kod]W latach 1916–1922 w Miąsowej działał sąd pokoju, który obejmował tereny gmin Brzegi, Mierzwin, Sobków i Złotniki. Na mocy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24.10.1921 r. większość sądów pokoju w powiecie jędrzejowskim została zniesiona, a ich obowiązki przejęły okręgowe sądy pokoju z siedzibą w Jędrzejowie. Przez cały okres swojej działalności miąsowski sąd pokoju rozpatrzył około 200 spraw cywilnych[15].
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]Od 25 października 1997 funkcjonuje tu Zespół Placówek Oświatowych (szkoła podstawowa i gimnazjum; w skrócie ZPO Miąsowa). Od 2 stycznia 2000 w szkole znajduje się sala gimnastyczna. Do ZPO Miąsowa w roku szkolnym 2008/09 uczęszczało 335 uczniów; 154 do szkoły podstawowej, 181 do gimnazjum. Budynek ten jest jednopiętrowy i zajmuje powierzchnię 2650 m². Wcześniej dzieci uczyły się w starej szkole, która obecnie nie istnieje. Miąsowa prawdopodobnie otrzymała ją w darze od żony dziedzica Jaskółowskiego[16].
We wsi działa także Przedszkole Samorządowe, niezależne od ZPO.
Turystyka i rekreacja
[edytuj | edytuj kod]- Restauracja całodobowa obok pobliskiej stacji paliw
- Trzy boiska piłkarskie trawiaste oraz jedno betonowe, przystosowane także do gry w koszykówkę
- Świetlica i biblioteka niedaleko Zespołu Placówek Oświatowych
- Na obszarze wsi można znaleźć liczne krzyże przydrożne np. przy zjeździe z drogi krajowej do miejscowości znajduje się odrestaurowany, stalowy krzyż ufundowany przez Marcina i Zofię Grabalskich w 1915[17]
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Miąsowa zajmuje powierzchnię 443,62 hektarów[7]. Dane dot. ludności z 31 grudnia 2022 r.[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 647 | 100 | 326 | 50 | 321 | 50 |
Gęstość zaludnienia w 2022 roku wynosiła 145 os./km².
- Wykaz liczby ludności na przełomie ponad dwóch stuleci:
Najwyższą ludność Miąsowa miała w 2013 roku - według spisu ludności sołectw gminy Sobków[18], wieś miała 675 stale zameldowanych mieszkańców. Gęstość zaludnienia tym czasie wynosiła 152 os./km².
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 79171
- ↑ a b Dane demograficzne w Gminie Sobków wg stanu na dzień 31.12.2022 r.. Urząd gminy Sobków. [dostęp 2023-01-11].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 772 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Przeglądanie TERYT (Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2013-11-22].
- ↑ Warchał i Sokół ↓.
- ↑ Kopertowska ↓.
- ↑ a b c Ogłoszenia i Obwieszczenia dotyczące zagospodarowania przestrzennego Gminy Sobków. Urząd gminy Sobków. [dostęp 2014-09-01].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Kalina ↓.
- ↑ Miąsowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 291.
- ↑ „Chuda Emma” pod karczmą w Miąsowej. andreovia.pl.
- ↑ Michał Faryna, uroczystość poświecenia i odsłonięcia Pomnika Pamięci Poległych Żołnierzy Armii Krajowej w Miąsowej. [online], jedrzejow.pl, 14 września 2020 [dostęp 2020-12-10] (pol.).
- ↑ „Odbicie więźniów gestapo” i pomnik ku czci pomordowanym. andreovia.pl.
- ↑ Sąd Pokoju w Miąsowej - Szukaj w Archiwach [online], www.szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2022-05-06].
- ↑ Historia szkoły. Oficjalna strona ZPO Miąsowa - zarchiwizowana strona przez Internet Archive. [dostęp 2008-10-30].
- ↑ Firmy Miąsowa, pow. jędrzejowski, woj. świętokrzyskie - Panorama Firm. Eniro Polska Sp. z o.o..
- ↑ Wykaz liczby ludności w poszczególnych sołectwach gminy Sobków stale zameldowanych wg stanu na dzień 31.12.2013r.. Urząd gminy Sobków. [dostęp 2013-12-31].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jacek Laberschek, Kwartalnik Historyczny, Kraków, 1993 (nr 1, s.65, 72)
- Jerzy Warchał, Arkadiusz Sokół, Ziemia Jędrzejowska, Kraków, 1971 (s.10)
- Dariusz Kalina, Z DZIEJÓW SOBKOWA. W 450 rocznicę nadania praw miejskich, Kielce, 2013 (s. 144-148)
- Wydawnictwa Komisyi Historycznej Akademii Umiejętności w Krakowie nr 54, Archiwum Komisyi Historycznej. T. 7, Kraków, 1894 (s. 339)
- Danuta Kopertowska, Nazwy miejscowe województwa kieleckiego. Nazwy miast i wsi, nazwy części miast i wsi oraz nazwy alei, placów, ulic i osiedli mieszkaniowych, Warszawa 1984
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Integralne części wsi |
|
