Mieczysław Czaja

Mieczysław Czaja

Data i miejsce urodzenia	12 kwietnia 1903 Gorlice
Data i miejsce śmierci	30 grudnia 1958 Lasy Krynickie, leśnictwo Nawojowa
Profesor
Alma Mater	Akademia Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie
Doktorat	1929
Profesura	1954
Polska Akademia Nauk
Status	członek korespondent
Uczelnia	Uniwersytet Wileński Uniwersytet Jagielloński SGGW
Odznaczenia

Mieczysław Czaja (ur. 12 kwietnia 1903 w Gorlicach, zm. 30 grudnia 1958 w Lasach Krynickich w leśnictwie Nawojowa) – polski biolog, prof. zw. dr hab. nauk weterynaryjnych, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa.

Życiorys

Urodził się w nauczycielskiej rodzinie Józefa i Wandy z Leszczyńskich. W 1921 ukończył gimnazjum w Nowym Targu, od 1921 studiował na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie, którą ukończył w 1926 uzyskując stopień lekarza weterynarii. Edukację kontynuował na Uniwersytecie Leibniza w Hanowerze. W 1929 obronił pracę doktorską. W latach 1927–1930 był kierownikiem zootechnicznych Zakładów Doświadczalnych początkowo w Mużyłowie (okolice Tarnopola), następnie 1930 w Pińczowie i od 1930 do 1939 w Świsłoczy (powiat Wołkowysk). W latach 30. współpracował z Izbami Rolniczymi w Białymstoku, Brześciu n. Bugiem i Wilnie, a od 1932 wykładał także hodowlę owiec na Uniwersytecie Wileńskim.

W czasie okupacji niemieckiej był inspektorem hodowli owiec w Krakowskiej Izbie Rolniczej.

W 1945 został doktorem habilitowanym i otrzymał stanowisko docenta, a w 1950 został profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1952 rozpoczął pracę w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, do 1958 kierował tam Katedrą Szczegółowej Hodowli Zwierząt. Równocześnie od 1955 przez dwa lata kierował Zakładem Genetyki Zwierząt Domowych Polskiej Akademii Nauk, a od 1957 Zakładem Hodowli Doświadczalnej Zwierząt PAN. W 1954 został profesorem zwyczajnym. Od 1952 przez pięć lat pełnił funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa oraz był organizatorem Instytutu Zootechniki w Krakowie. Prowadził prace hodowlane, głównie dotyczące owiec – stworzył rasę owcy zwaną górską owcą polską, a także bydła czerwonego polskiego (poprawienie jego pogłowia czerwonym bydłem duńskim). Należał do inicjatorów hodowli tarpana w Popielnie oraz rozpoczęcia restytucji łosia w Puszczy Kampinoskiej. Członek korespondent PAN (od 1954).

Był mężem Krystyny Czajowej (zm. 1999).

Zmarł na atak serca widząc bezprawny wyrąb cennego drzewostanu w lesie k. Nawojowej, spoczął w alei zasłużonych na cmentarzu Rakowickim (kwatera LXVII-płn.2-3).

Materiały archiwalne Mieczysława Czai znajdują się w PAN Archiwum w Warszawie pod sygnaturą III-78.

Grób prof. Mieczysława Czai na cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1951)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (14 stycznia 1955)

Nagrody

• Państwowa Nagroda Naukowa III stopnia w dziedzinie nauk rolniczo-leśnych za prace z dziedziny hodowli owiec (1950)

Bibliografia

• Nota biograficzna Władysława Bielańskiego. W: Tadeusz Wośkowski: Dzieje studiów rolniczo-lasowych w ośrodku lwowsko-dublańskich. Warszawa: Centralna Biblioteka Rolnicza im. Michała Oczapowskiego, 2011, s. 34. ISBN 978-83-932996-0-7. [dostęp 2016-03-03].
• Bochenek Adam Wawrzyniec. W: Słownik biologów polskich. Stanisław Feliksiak (red.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 108–109. ISBN 83-01-00656-0.