Mirfak

Mirfak
	αあるふぁ Persei
	; Położenie w gwiazdozbiorze
	Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Perseusz
Rektascensja	03h 24m 19,37s
Deklinacja	+49° 51′ 40,25″
Paralaksa (πぱい)	0,00644 ± 0,00017″
Odległość	506 ± 14 ly; 155,3 ± 4,2 pc
Wielkość obserwowana	1,79m
	Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	żółtobiały nadolbrzym
Typ widmowy	F5 Iab lub F5 Ib
Masa	7,3 ± 0,3 M☉
Promień	55 R☉
Metaliczność [Fe/H]	−0,07 ± 0,09
Wielkość absolutna	−4,47m
Wiek	41 mln lat
Temperatura	6350 ± 100 K
	Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	Centrum Galaktyki
Półoś wielka	6953 pc
Mimośród	0,0866
Alternatywne oznaczenia
	Oznaczenie Flamsteeda: 33 Per
	2MASS: J03241936+4951401
	Bonner Durchmusterung: BD +49°917
	Boss General Catalogue: GC 4041
	Katalog Henry’ego Drapera: HD 20902
	Katalog Hipparcosa: HIP 15863
	Katalog jasnych gwiazd: HR 1017
	SAO Star Catalog: SAO 38787
	Marfak, Algenib, Alcheb

Mirfak (Alfa Persei, αあるふぁ Per) – najjaśniejsza gwiazda w konstelacji Perseusza. Jest oddalona od Słońca o około 506 lat świetlnych

Nazwa

Gwiazda ma nazwę własną Mirfak, która oznacza „łokieć” i pochodzi od arabskiego wyrażenia ‏المرفق الثريا‎ al-mirfaq aṯ-ṯurayyā, „łokieć Plejad”. Nazwa występowała też w wariantach Marfak i Mirzac. Inna nazwa, Algenib, i jej warianty (Algeneb, Elgenab, Genib, Chenib, Alchemb, Alcheb) pochodzą od arab. ‏الجنب‎ al-ǧanb, „bok”^[5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Mirfak na określenie tej gwiazdy^[6].

Charakterystyka obserwacyjna

Jest najjaśniejszą gwiazdą asocjacji Perseus OB3 (nazywanej także asocjacją Alfa Persei lub Melotte 20), składającej się głównie z młodych i gorących białych i niebieskich gwiazd, które narodziły się z obłoku gazu i pyłu ok. 50 milionów lat temu. Asocjacja ta jest widoczna gołym okiem i stanowi doskonały obiekt do obserwacji za pomocą lornetki lub małego teleskopu^[7]^[8]. W przyszłości gwiazdy te rozproszą się, gdyż oddziaływanie grawitacyjne między nimi jest dość słabe^[8].

Charakterystyka fizyczna

Mirfak to żółtobiały nadolbrzym typu widmowego F5, około 5300 razy jaśniejszy od Słońca^[2]. Jego masa jest ponad siedmiokrotnie większa od słonecznej^[3], a promień około 55 razy większy od promienia Słońca^[9].

Na diagramie Hertzsprunga-Russella Mirfak znajduje się na granicy obszaru zajmowanego przez cefeidy, jest zatem pomocny przy badaniu tych niezwykle ważnych świec standardowych, które służą do określania odległości odległych obiektów, np. galaktyk^[7].

Zmienność prędkości radialnej

W 2012 roku badania spektrum Mirfaka ukazały, że wykazuje on okresową zmienność prędkości radialnej. Może ona świadczyć o pulsacjach lub niejednorodnościach powierzchni gwiazdy (takich jak plamy słoneczne), ale też o możliwym istnieniu planety, gazowego olbrzyma okrążającego gwiazdę. Autorzy odkrycia za najbardziej prawdopodobny scenariusz uznali występowanie niejednorodności powierzchni, gdyż obserwowany okres zmienności (128 dni) jest bliski przewidywanemu okresowi obrotu gwiazdy, około 130 dni^[9]^[4].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Mirfak w bazie SIMBAD (ang.)
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Anderson E., Francis C: HIP 15863. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2014-05-08]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Leonid S. Lyubimkov et al. Accurate fundamental parameters for A-, F- and G-type Supergiants in the solar neighbourhood. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 402 (2), s. 1369–1379, 2010-02-21. DOI: 10.1111/j.1365-2966.2009.15979.x. (ang.).
↑ ^a ^b ^c alf Per b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
↑ Perseus, the Champion. W: Allen, Richard Hinckley: Star Names: Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 331–332. ISBN 0-486-21079-0.
↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-01-22].
↑ ^a ^b Jim Kaler: MIRFAK (Alpha Persei). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2014-05-08]. (ang.).
↑ ^a ^b Phil Harrington: Binocular Universe: You’re My Hero!. [w:] Cloudy Nights [on-line]. Astronomics.com, grudzień 2010. [dostęp 2014-05-08]. (ang.).
↑ ^a ^b B.-C. Lee, I. Han, M.-G. Park, K.-M. Kim i inni. Detection of the 128-day radial velocity variations in the supergiant αあるふぁ Persei Rotational modulations, pulsations, or a planet?. „Astronomy & Astrophysics”. 543, s. A37, 2012. DOI: 10.1051/0004-6361/201118539. arXiv:1205.3840.

[simbad-1] Mirfak w bazie SIMBAD (ang.)

[xhip-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Anderson E., Francis C: HIP 15863. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2014-05-08]. (ang.).

[liubimkow-3] Leonid S. Lyubimkov et al. Accurate fundamental parameters for A-, F- and G-type Supergiants in the solar neighbourhood. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 402 (2), s. 1369–1379, 2010-02-21. DOI: 10.1111/j.1365-2966.2009.15979.x. (ang.).

[exo-4] Per b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)

[allen-5] Perseus, the Champion. W: Allen, Richard Hinckley: Star Names: Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 331–332. ISBN 0-486-21079-0.

[iau-6] Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-01-22].

[kaler-7] Jim Kaler: MIRFAK (Alpha Persei). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2014-05-08]. (ang.).

[binocular-8] Phil Harrington: Binocular Universe: You’re My Hero!. [w:] Cloudy Nights [on-line]. Astronomics.com, grudzień 2010. [dostęp 2014-05-08]. (ang.).

[Lee2012-9] B.-C. Lee, I. Han, M.-G. Park, K.-M. Kim i inni. Detection of the 128-day radial velocity variations in the supergiant αあるふぁ Persei Rotational modulations, pulsations, or a planet?. „Astronomy & Astrophysics”. 543, s. A37, 2012. DOI: 10.1051/0004-6361/201118539. arXiv:1205.3840.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]